Η χαμένη πόλη κάτω από τη θάλασσα έχει αποκαλύψει φανταστικά μυστικά του αρχαίου κόσμου.

Οι υποβρύχιες ανακαλύψεις, είτε χαμένες από καιρό πόλεις, κρυμμένα τεχνουργήματα ή υπολείμματα βυθισμένων πλοίων, αιχμαλωτίζουν τη φαντασία μας όσο τίποτα άλλο. Ένα εξαιρετικό παράδειγμα των μυστηρίων γύρω από τέτοιες ανακαλύψεις παρουσιάζεται στη χαμένη πόλη Παυλοπέτρι, την οποία οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι είναι η αρχαιότερη βυθισμένη πόλη στον κόσμο. Το Παυλοπέτρι βρίσκεται στην περιοχή της Πελοποννήσου της νότιας Ελλάδας, λίγο έξω από τη νότια Λακωνία, και πιστεύεται ότι είναι περίπου 5.000 ετών, που χρονολογείται πριν από την εποχή των περίφημων ηρώων του Ομήρου. Αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά από έναν γεωλόγο ονόματι Folkion Negris το 1904, αλλά ανακαλύφθηκε ξανά το 1967 από τον Nicholas Flemming του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, ο οποίος περιέγραψε την πόλη της Εποχής του Χαλκού ως βυθισμένη από περίπου 3-4 μέτρα νερό. Στη συνέχεια, το 1968, ο Φλέμινγκ επέστρεψε στην τοποθεσία με μια ομάδα αρχαιολόγων από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ για να εξετάσει τα εκτεταμένα λείψανα σε διάστημα έξι εβδομάδων. Χρησιμοποιώντας ένα σύστημα πλέγματος και ταινίες χειρός, που χρησιμοποιούνται για τη χαρτογράφηση της περιμέτρου μιας περιοχής προς εξερεύνηση, η ομάδα δημιούργησε ένα σχέδιο της πόλης, το οποίο υπολόγισε ότι καλύπτει μια περιοχή 300 μέτρων επί 150 μέτρα (με τουλάχιστον 15 ξεχωριστά κτίρια, καθώς και αυλές, πέντε δρόμοι, δύο τάφοι και τουλάχιστον 37 κιβωτιόσχημοι, ένα μικρό πέτρινο οστεοφυλάκιο. Διαπίστωσαν επίσης ότι η υποθαλάσσια πόλη συνέχιζε νότια στο ίδιο το νησί Παυλοπέτρι, όπου λείψανα τειχών και άλλα αρχαιολογικά υλικά.

Κατά τη διάρκεια των ερευνών της, η ομάδα ανακάλυψε επίσης ορισμένα τεχνουργήματα από τον πυθμένα της θάλασσας, όπως κεραμική, λεπίδες από οψιανό και πυριτόλιθο και ένα μικρό χάλκινο ειδώλιο που πιστεύεται ότι χρονολογείται από το 2800-1180 π.Χ. Τα κτίρια στη βυθισμένη πόλη, ωστόσο, χρονολογούνται κυρίως στη μυκηναϊκή περίοδο, γύρω στο 1650–1180 π.Χ. Σχεδόν 40 χρόνια πέρασαν τότε μέχρι να τραβήξει περαιτέρω την προσοχή στην τοποθεσία Παυλοπέτρι. Το 2009, μια κοινή ομάδα ερευνητών από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού, το Ελληνικό Κέντρο Ναυτικών Ερευνών και το Πανεπιστήμιο του Nottingham ξεκίνησε ένα πενταετές πρόγραμμα για να εξερευνήσει την πόλη λεπτομερώς. Η ομάδα προσπάθησε να αποκτήσει περισσότερες πληροφορίες για την ιστορία του Παυλοπέτρι μέσω μιας λεπτομερούς ψηφιακής υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας και μιας σειράς υποβρύχιων ανασκαφών. Κατά τη διάρκεια της έρευνάς τους, οι ερευνητές ανακάλυψαν άλλα 9.000 τετραγωνικά μέτρα νέων κτιρίων, συμπεριλαμβανομένης μιας μεγάλης ορθογώνιας αίθουσας και δομών που καλύπτουν έναν παλαιότερα κρυμμένο δρόμο. Βρήκαν επίσης πέτρινους τάφους και μια πρόσφατα εκτεθειμένη ταφή με πίθους, μεγάλη κεραμική που χρησιμοποιήθηκε για τη διατήρηση των σορών πριν από τον ενταφιασμό ή την αποτέφρωση. Επιπλέον, ανακάλυψαν νέα κεραμικά που επιβεβαίωσαν τη μυκηναϊκή κατοίκηση, καθώς και στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η πόλη είχε καταληφθεί σε όλη την Εποχή του Χαλκού από περίπου το 3000 π.Χ. έως το 1100 π.Χ. Εκείνη την εποχή, η πόλη θα είχε πληθυσμό περίπου 500-2.000 κατοίκους. Τα γεγονότα που έστειλαν το Παυλοπέτρι στον βυθό είναι ακόμα άγνωστα, αν και κάποιοι εικάζουν ότι μπορεί να βυθίστηκε από σεισμό που συνέβη γύρω στο 1000 π.Χ. ή το 375 μ.Χ. Καθώς αυτή είναι η αρχαιότερη βυθισμένη πόλη που έχει βρεθεί ποτέ και προηγείται της εποχής που ο Πλάτων έγραψε την αλληγορική του αφήγηση για τη χαμένη ήπειρο της Ατλαντίδας, κάποιοι έσπευσαν να προτείνουν ότι ο Πλάτωνας μπορεί να είχε χρησιμοποιήσει την πόλη ως πηγή έμπνευσης.