Οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος δεν μας αφήνουν να κοιμηθούμε τη νύχτα (σύμφωνα με τα στοιχεία της Arera, κάθε οικογένεια ξόδεψε πάνω από 3.000 ευρώ μεταξύ φυσικού αερίου και ρεύματος τον τελευταίο χρόνο), η κυβέρνηση καταφέρνει να εγκρίνει έναν προϋπολογισμό στον οποίο τα δύο τρίτα των πόρων πηγαίνουν για κάλυψη οι αυξήσεις στην τιμή της ενέργειας, ιδιαίτερα του ηλεκτρισμού και του φυσικού αερίου, ωστόσο στη Σαρδηνία υπάρχουν φορές που η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια είναι μηδενική. Δεν είναι παραίσθηση, αλλά η παρατήρηση μιας από τις πολλές στρεβλώσεις του ηλεκτρικού μας συστήματος που τιμωρούν τη Σαρδηνία και τη χώρα γενικότερα. Και στο οποίο θα πρέπει να παρέμβει η κυβέρνηση Μελώνης, εάν θέλει να αποτρέψει τα τρέχοντα προβλήματα, υπό το πρίσμα και της παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης, να γίνουν χρόνια.

Το φαινόμενο

Κάποιες οικονομικές εφημερίδες, τους τελευταίους μήνες, αναφέρουν επανειλημμένα το φαινόμενο: «Σαρδηνία, τιμή ενέργειας στο μηδέν». Τούτου λεχθέντος, δεν φαίνεται ποιος ξέρει τι νέα, δεδομένου ότι σε μια αγορά όπου οι συναλλαγές είναι σταθερές, ακόμη και με την τιμή να ποικίλλει ώρα με την ώρα, μπορεί να συμβεί. Ωστόσο, είναι χρήσιμο να κατανοήσουμε τι κρύβεται πίσω από αυτό το φαινόμενο και γιατί οι καταναλωτές πάνω απ’ όλα δεν παρατηρούν τις πιθανές μειώσεις στις διαπραγματεύσεις. Με λίγα λόγια, τι σημαίνει;

Οι αριθμοί

Τον περασμένο Νοέμβριο, αν πάτε στο site της Gme, του διαχειριστή της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, παρατηρείτε ότι το φαινόμενο της μηδενικής τιμής για την αγορά ενός μεγαβάτ ενέργειας δεν είναι σποραδικό. Συνέβη αρκετές φορές, στη Σαρδηνία αλλά και στη Σικελία, τη Μάλτα και την Ελλάδα για την ακρίβεια. Στις 22 Νοεμβρίου, για παράδειγμα, τις κεντρικές ώρες της ημέρας, από τις 9 έως τις 16, για να αγοράσετε ένα μεγαβάτ ενέργειας που παράγεται στη Σαρδηνία δεν χρειαζόταν να πληρώσετε ούτε ένα ευρώ, ενώ λίγες ώρες νωρίτερα η τιμή κυμαινόταν γύρω στα 3 ευρώ ανά μεγαβάτ. Βασικά, δεν υπήρχε ζήτηση για την ενέργεια που παράγεται στη Σαρδηνία και τροφοδοτείται στο δίκτυο: δεν υπήρχαν αγοραστές. Άρα η τιμή ήταν μηδενική. Σημαίνει ότι η παροχή ενέργειας εκείνη τη στιγμή είναι τόσο πολύ υψηλότερη από τις ανάγκες μας που δεν υπάρχει αγοραστής διατεθειμένος να πληρώσει ένα ευρώ για ένα μεγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται στη Σαρδηνία, εξηγούν ειδικοί της αγοράς και του εμπορίου.

Οι μηχανισμοί

Από αυτή την άποψη, πρέπει να ειπωθεί ότι οι μηχανισμοί διαμόρφωσης της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος είναι πολύπλευροι και το κόστος είναι συχνά πολύ μεταβλητό, με την έννοια ότι λίγες ώρες νωρίτερα, όπως φαίνεται και από τα στοιχεία της Gme, η αξία έφτασε τα 200 ευρώ ανά μεγαβάτ και μετά πέσει στο μηδέν. Αυτό που βαραίνει, ξεκάθαρα, είναι ακριβώς αυτή η ταλάντωση. «Δεν υπάρχει σταθεροποίηση της τιμής, οπότε μερικές φορές συμβαίνει η ζήτηση να είναι τόσο χαμηλή και η προσφορά υψηλή που η τιμή καταλήγει να είναι ίση με το μηδέν», εξηγεί ο Gianluigi Mele, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Whitenergy, μιας εταιρείας που ασχολείται με την ενεργειακή απόδοση.

Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να έχει συμβεί εκείνη η μέρα ιδιαίτερα ζεστή και με πολύ ήλιο, ώστε να μην απαιτείται μεγάλη ποσότητα ρεύματος και επομένως η τιμή να πέσει στο μηδέν. Το σίγουρο είναι ότι, δυστυχώς, αυτό δεν μεταφράζεται σε εξοικονόμηση πόρων για τις οικογένειες της Σαρδηνίας.

Το κόστος για τον καταναλωτή

Η αγορά ενέργειας στη χώρα μας, μάλιστα, διέπεται από μηχανισμούς που στη συνέχεια οδηγούν στη διαμόρφωση της λεγόμενης Ενιαίας Εθνικής Τιμής (Pun) που αποτελεί τη βάση αναφοράς για τα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας. Με άλλα λόγια, ακόμη κι αν ένας καταναλωτής ζει σε μια περιοχή, όπως η Σαρδηνία, όπου η ηλεκτρική ενέργεια ανταλλάσσεται σε μια δεδομένη στιγμή σε μηδενική τιμή, θα πληρώσει για την προμήθεια με βάση μια αξία που καθορίζεται από το σύνολο των εκτιμήσεων στο τις περιοχές παραγωγής ολόκληρης της εθνικής επικράτειας. Και αυτό επομένως συμβαίνει ακόμα κι αν στη Σαρδηνία παράγεται περισσότερη ενέργεια από αυτή που χρειάζεται, ίσως χάρη στην παρουσία πολλών φυτών. Το πλεονέκτημα, προς το παρόν, είναι πρακτικά ανύπαρκτο. Εκτός κι αν ο νομοθέτης, από εδώ και στο εξής, δεν διορθώσει αυτή τη στρέβλωση με ρυθμιστικές παρεμβάσεις που τροποποιούν τα χαρακτηριστικά διαμόρφωσης της τιμής της ενέργειας. Επιπλέον, μια λύση θα μπορούσε να είναι αυτή των ενεργειακών κοινοτήτων, στις οποίες η ανταλλαγή και η ανταλλαγή ενέργειας είναι στην πραγματικότητα πιο συχνή και δημιουργεί μεγαλύτερη απόδοση, εξοικονομώντας αγορές και αποφεύγοντας έτσι την αγορά ενέργειας με βάση το Pun, την ενιαία εθνική τιμή.

Εν ολίγοις, το φαινόμενο της μηδενικής τιμής για ένα μεγαβάτ ενέργειας δεν είναι μεμονωμένο, αλλά δημιουργεί ένα πρόβλημα: εάν παράγεται με μηδενικό κόστος, γιατί αυτός ο μηχανισμός δεν αντικατοπτρίζεται στην τιμή αγοράς των ζωνών; Ένα ελάττωμα που πρέπει να διορθωθεί.

© Με επιφύλαξη αναπαραγωγής