“Αγαπήστε όλους, πιστέψτε λίγους»: Η προειδοποίηση του Ουίλιαμ Σαίξπηρ φαίνεται να απευθύνεται στη σημερινή μαζική κοινωνία που αγαπά την τέχνη, εμπιστευόμενη πάντα αυτό που προσφέρεται. Αντίθετα, θα πρέπει να ξέρετε ότι ακόμη και ψεύτικα μπορούν να σας προσφερθούν, μέσα σε ένα μουσείο ή μια έκθεση, όπως συνέβη με τα ιδιόκτητα ψεύτικα Modigliani που εκτέθηκαν για να αυξήσουν την εμπορική τους αξία το 2017 στο Palazzo Ducale στη Γένοβα και κατασχέθηκαν μετά από λίγες ημέρες .

Το πρόβλημα προκύπτει από την έλλειψη ειδικών μουσειολόγων και μουσειογράφων, για τους οποίους δεν είναι μια «βιβλιολογική γνώση» αλλά μια «ειδική ικανότητα» που αποκτήθηκε με χρόνια πρακτικής εμπειρίας που τους επιτρέπει να αντιληφθούν την αυθεντικότητα ή την αναλήθεια ενός πίνακα, ενός ετρούσκου. χάλκινο νόμισμα, ελληνικός αμφορέας με μορφές, θραύσμα ψηφιδωτού της Πομπηίας. Δεν λέγονται πολλά για την έλλειψη ειδικών δεξιοτήτων στα ιταλικά πολιτιστικά ιδρύματα, για να μην αναφέρουμε την απουσία προηγμένων τεχνολογιών απαραίτητων για χημικές και φυσικές αναλύσεις των εν λόγω έργων. Η χρήση ξένων ειδικών για τη διαχείριση της Pinacoteca di Brera στο Μιλάνο, του Palazzo Ducale στη Μάντοβα, του Uffizi και της Galleria dell’Accademia στη Φλωρεντία, της Galleria Nazionale delle Marche στο Urbino, του Museo di Capodimonte στη Νάπολη και του το Αρχαιολογικό Πάρκο Paestum.

Βρίσκω επίσης κάτι για να συλλογιστώ στα προϊόντα της δουλειάς των πλαστογράφων: την ικανότητα να αποκτώ πληροφορίες και να μιμείται το αυθεντικό. Το δικό τους είναι ένα αρχαίο επάγγελμα, σε ραγδαία ποιοτική και ποσοτική ανάπτυξη. Η μαζική κουλτούρα αυξάνει τον αριθμό εκείνων που θέλουν να αγοράσουν έργα τέχνης, ιστορία και στοιχεία βγαλμένα από τη φύση. Το νόμιμο εμπόριο παλαιών αντικειμένων και δημοπρασιών, η ιστοσελίδα ebay και άλλα που με κάποιο τρόπο προσφέρουν εγγυήσεις δεν αρκούν. Όσοι έχουν συγκεκριμένο πάθος και οικονομικές δυνατότητες αναζητούν και βρίσκουν αγαθά και ψευδοπολιτιστικά αγαθά προς πώληση εντός και εκτός των νόμων που προστατεύουν τη δημόσια κληρονομιά. Σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, το ψεύτικο πέρασε ως αληθινό, δυστυχώς βολικό από οικονομική άποψη, αυξάνει τα χειρότερα.

Το Μπενεβέντο δεν έμεινε ξένο σε αυτό. Μέχρι τη δεκαετία του 1980, στο πεζοδρόμιο κοντά στο καμπαναριό της Σάντα Σόφια, ένας εξουσιοδοτημένος μη ντόπιος πωλητής πρόσφερε κάθε εβδομάδα στους περαστικούς “έργα καταξιωμένων ζωγράφων και λαμπρών καλλιτεχνών του μέλλοντος». Διάβασα λοιπόν στην διαφημιστική του πινακίδα. Όλα ήταν εγγυημένα από φύλλα υπογεγραμμένα και σφραγισμένα από συμβολαιογράφους, προφανώς ανιχνεύσιμα ή μάλλον ανύπαρκτα. Δεν έλειψαν τα αντικείμενα αρχαιολογικής όψης στο έδαφος: αυτοαυθεντικοποιήθηκαν προσποιούμενοι ότι ήταν κρυμμένα, σχεδόν, κάτω από σωρούς από παλιά κουφώματα και χαρτοκιβώτια συσκευασίας. Σταμάτησα εκεί για να καταλάβω την κατάσταση, να προειδοποιήσω κάποιον, αλλά μετά από μερικούς μήνες ο πωλητής δεν μου το υπέδειξε πια με το συνηθισμένο νεύμα του ματιού: ήξερε γιατί, κατεβαίνοντας από εκεί, κάθε πρωί έστριβα δεξιά προς το Sannio. Μουσείο…

Η αρχαιολογία, παράνομη και μη, περνά εδώ και καιρό από τους δρόμους που περιβάλλουν το Μπενεβέντο. Αρκετές φορές η Guardia di Finanza ζήτησε τη συμβουλή μου για να εντοπίσει, από τους τύπους των ευρημάτων που κατασχέθηκαν, τα μέρη όπου θα μπορούσαν να είχαν ανασκαφεί από ληστές ταφών, συνήθως Capua και Puglia, από τη Gnathia κοντά στο Fasano μέχρι τον Taranto. Με τον Giovanni Guzzo, Αρχαιολόγο Έφορο της Απουλίας, ανακάλυψα ότι ορισμένα ευρήματα από τη “Συλλογή Sisto του Ceglie del Campo” που αγόρασε ο Alfredo Zazo για το Μουσείο Sannio στις αρχές του τριάντα είναι μέρος του κιτ ενός τάφου Magna Graecia που εκτίθεται στην Αρχαιολογική Μουσείο του Τάραντα. πριν από την ισχύουσα νομοθεσία για το θέμα. Αυτή η οριστική ταυτοποίηση, η οποία επιβεβαιώνει την κεντρική θέση του Μπενεβέντο σε ορισμένες πλέον παράνομες εμπορικές διαδρομές, ακυρώθηκε από τη λεζάντα της «Συλλογής Σίστο», που κυκλοφόρησε σήμερα σε μια στενή προθήκη του Αρχαιολογικού Τμήματος του Μουσείου Μπενεβέντο.

“Ωστόσο, ορισμένα ψεύτικα αρχαιολογικά ευρήματα είναι ευχάριστα” Είπα στον Mario Napoli, έναν διεθνούς φήμης μελετητή, Αρχαιολογικό Έφορο στο Σαλέρνο. Άρχισε να το σκέφτεται. Όταν με κάλεσε στο Paestum and Velia με αφορμή την πολλοστή εξαιρετική ανακάλυψή του, μου ζήτησε πληροφορίες «για το αληθινό και το ψέμα» που είχα εντοπίσει στην ευρωπαϊκή αγορά αντίκες, όπου στο μεταξύ αγόραζα ίχνη της ιστορίας του Μπενεβέντο. για το Μουσείο Sannio. Η πιο σημαντική αγορά που εγκρίθηκε από αυτόν ήταν αυτό που ονόμασα το Θησαυροφυλάκιο της Βασιλείας που εκδόθηκε από εμένα μετά από λίγα χρόνια το 1983 στον τόμο Ανάμεσα στους Σαμνίτες στην περιοχή Μπενεβέντοαπό την οποία έπρεπε να βγάλω την ασαφή φωτογραφία απέναντι, δεδομένου ότι ολόκληρη η κληρονομιά χιλιάδων νομισμάτων και μεταλλίων κάθε εποχής έχει εξαφανιστεί από τις προθήκες του Μουσείου Sannio.

ο θησαυρός από Baselice Αποτελείται από επτά πολύ σπάνια αυθεντικά ελληνικά ασημένια νομίσματα, που κόπηκαν τον V-III αιώνες π.Χ. σε περιοχές της Magna Graecia στην Απουλία, τη Βασιλικάτα και τη Σικελία. Βρέθηκαν όλοι μαζί στην εξοχή του τυπικού χωριού Fortore, θα μπορούσαν να συνδεθούν με τα γεγονότα της πόλης του Μουργαντία κατακτήθηκε το 296 π.Χ. από τους Ρωμαίους (Λίβιος, X.17). Ωστόσο, η παρουσία τους στην περιοχή των Σαμνιτών στερείται ακόμη μελετών.

Υπάρχουν πολλοί πολιτιστικοί λόγοι για τους οποίους, εκτός από τα αυθεντικά έργα, μπορεί να έχουν ενδιαφέρον και ορισμένα ψεύτικα που περνούν ως αυθεντικά. Με προσεκτική ανάλυση, διαβάζουμε τη δέσμευση των μυστηριωδών συγγραφέων τους να ενημερωθούν για τα τυπικά χαρακτηριστικά της κεραμικής που ήταν διαδεδομένη στην αρχαία Μεσόγειο, από την Κρητική έως τη Ρωμαϊκή. Σήμερα, από τις εικόνες που δημοσιεύονται στο Διαδίκτυο, οι πλαστογράφοι αντλούν έμπνευση για να δημιουργήσουν και να διακοσμήσουν την ψευδο-αντίκα τους, πριν την υποβάλουν σε ταχεία «γήρανση… πολυετής» και την παραδώσουν σε αυτούς που στη συνέχεια την πουλούν ως αυθεντική. Στα κατασχεθέντα προϊόντα έχω εντοπίσει μερικές φορές ένα ταλέντο που ίσως δεν θα εμπόδιζα. Ίσως θα έπρεπε απλώς να ανακατευθυνθεί, για να ενισχυθούν οι επιδέξιοι τεχνίτες που στα ψεύτικα κεραμικά τους απεικονίζουν σκηνές μύθων που εφευρέθηκαν από την αρχή, με φιγούρες αντιγραμμένες από αυθεντικά, ακόμη και διάσημα έργα. Ο παραβατικός και άπιαστος τρόπος τους, φανταστικός και απίστευτα ικανός να αιχμαλωτίσει μάζες ανυποψίαστων αγοραστών, τον όριζα πάντα “δηλητηριώδης τέχνη” (φωτογραφία).

Άρχισα να το προσέχω όταν τα γαλλικά τελωνεία αναφέρθηκαν για πρώτη φορά στους διευθυντές ευρωπαϊκών μουσείων ότι ο Σαλβαδόρ Νταλί -λόγω της καλλιτεχνικής του εφευρετικότητας ή ίσως επειδή τον εξαπατούσαν- είχε υπογράψει έως και 4.000 λευκά φύλλα, παραδίδοντάς τα σε αναξιόπιστους συνεργάτες που, εν αγνοία του, τα πούλησαν σε αγοραστές που εντόπισαν μερικά χρωματιστά σημάδια πάνω τους για να τα μεταπωλήσουν με τη σειρά τους σε ακριβή τιμή ως πρωτότυπα έργα του μεγάλου Ισπανού καλλιτέχνη, παράξενα μέχρι τον θάνατό του 1989.

Από τους ψεύτικους μύθους που εφευρέθηκαν από τους μυστηριώδεις δασκάλους τουδηλητηριώδης τέχνη Βρήκα απήχηση στην έκθεση Θεϊκές αγάπες που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγα χρόνια στο MANN, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης. Το κλειδί για την κατανόηση της ανασκόπησης ήταν ανάλογο με την ερευνητική μου εργασία για τα άπειρα πολιτιστικά αίτια που προκαλούν ταξιδεύουν στους ελληνικούς μύθους στους αιώνες. Σε αυτό το ταξίδι συμβάλλει και με τα ψεύτικα προϊόντα της δηλητηριώδης τέχνη ικανός σήμερα να αντλήσει ακόμη και από κείμενα της ελληνικής και ρωμαϊκής λογοτεχνίας. Η ναπολιτάνικη έκθεση έχει μάλιστα τονίσει μια άνευ προηγουμένου σύγκριση μεταξύ των η σημερινή κοινωνική πραγματικότητα Και το λεγομενο πραγματικότητα των εμφανίσεων παρούσα στις ελληνικές τραγωδίες και στα έργα Ρωμαίων συγγραφέων από τον Οβίδιο έως τον Απουλείο. Και οι δύο πραγματικότητες, διαποτισμένες από ιδεολογικές κρίσεις και την απουσία ορισμένων αναφορών, επιβεβαιώνουν την προειδοποίηση του Σαίξπηρ Αγαπήστε όλους, πιστέψτε λίγους. Μετά ήρθε ο Μεσαίωνας για να αμφισβητήσει τους αρχαίους ελληνικούς μύθους, σε σημείο να τους ορίσει άχρηστα ψέματα. Αλλά ήδη από τον δέκατο τέταρτο αιώνα ο Τζιοβάνι Μποκάτσιο το διαισθάνθηκε αυτό οι «πολιτιστικές μυθοπλασίες» δεν κρύβουν αλλά εκφράζουν την πολιτιστική αλήθεια: γι’ αυτόν η μυθολογία ήταν μια κληρονομιά της ζωής, του πολιτισμού. Όσο για εμάς.

Ακριβώς για αυτόν τον λόγο, με τις μεταλλάξεις και τις ασάφειές του, το ψεύτικο μπορεί να συναρπάσει σε σημείο να γίνει αξιόπιστο, όπως το πραγματικό μπορεί να είναι απατηλό.

ΓΑΛΑΣΣΟ ΗΛΙΟΥ