δημοσιογράφος, βουλευτής, ένα από τα σημαντικότερα στελέχη της Rai της δεκαετίας του ’90, ανακάλυψε το είδος της μυθοπλασίας (ήταν υπεύθυνος για την εκπομπή Πανεμορφη), σήμερα ο Giampaolo Sodano είναι ένας καταξιωμένος επιχειρηματίας στον τομέα του πετρελαίου. Δεν είναι οποιοσδήποτε επιχειρηματίας, αλλά πρόεδρος του Συλλόγου Mastri Oleari. Στο λάδι έχει αφιερώσει βιβλία και μάλιστα ταινία. Αυτές τις μέρες είναι καλεσμένος στην Enoliexpo, η ανασκόπηση τεχνολογιών παραγωγής λαδιού και κρασιού που πραγματοποιήθηκε στο Fiera del Levante, στο Μπάρι, όπου το απόγευμα της Παρασκευής 11 Μαρτίου θα μιλήσει για τις προοπτικές του ελαιολάδου. Του πήραμε συνέντευξη.

Κύριε Sodano, βρισκόμαστε στην Απουλία, μια χώρα με ελαιόδεντρα, ελιές και λάδι, από χρόνια όμως ταλαιπωρημένα από τη μάστιγα της Ξυλέλλας. Η κρίση του ελαιολάδου, ωστόσο, είναι γενικότερη. Μπορούμε να προσπαθήσουμε να υποθέσουμε ποια θα μπορούσε να είναι η τύχη αυτής της παραγωγής, που είναι τόσο σημαντική για τη χώρα μας;
Πρέπει να ξεκινήσουμε με έναν κριτικό προβληματισμό για το τι συνέβη τις τελευταίες δεκαετίες στην Ιταλία. Η ημερομηνία έναρξης είναι το 1960, όταν η Confindustria και η Coldiretti με τους αντίστοιχους προέδρους τους Costa και Bonomi και με την πολιτική κατεύθυνση των Χριστιανοδημοκρατών, κατάφεραν να αποκτήσουν τον νόμο για τη θέσπιση έξτρα παρθένου ελαιολάδου. Στόχος ήταν να δοθεί μεγαλύτερη αξία στις ελιές και μεγαλύτερη αμοιβή για τον ελαιοπαραγωγό. Ήταν ένας νόμος που έγινε για να βελτιώσει την ποιότητα του ελαιολάδου.

Λοιπόν, τι έχει συμβεί από τότε;
Τα πράγματα άλλαξαν με την είσοδο της Ισπανίας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Ζήτησε και έλαβε υποστήριξη για ένα συγκεκριμένο έργο: να εγκαταλείψει τις δραστηριότητες που υποστήριζαν οι αμερικανικές πολυεθνικές, που πριν από τον πόλεμο λεηλατούσαν ελιές και καλλιεργούσαν ηλιόσπορους, και να επιστρέψει στη φύτευση ελιών, ιδιαίτερα στην Ανδαλουσία. Για αυτό, η Ισπανία εισέπραξε μη επιστρεπτέα δάνεια από την Ευρώπη. Για να πραγματοποιήσουν αυτό το έργο χρησιμοποίησαν πιο προηγμένες τεχνολογίες: μικρότερα εργοστάσια για πιο έντονες παραγωγές. Έτσι σε ένα στρέμμα έχουν καλλιεργήσει δύο χιλιάδες φυτά, ενώ στην Ιταλία με τις παλιές μεθόδους σε ένα στρέμμα δεν ξεπερνούν τα 250 φυτά.

Είναι λοιπόν ο ισπανικός ανταγωνισμός η αιτία της κρίσης;
Είναι μια από τις αιτίες. Η Ευρώπη δεν έχει χρηματοδοτήσει μόνο την Ισπανία, αλλά και άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας, όπου όμως καλλιεργείται με παλιά φυτά. Έπειτα έγινε αυτό: πήγαμε στο ελαιουργείο και είπαμε: «Έχω δέκα πεντάλια ελιές, γράφεις ότι είναι 20 για να πάρουμε περισσότερα χρήματα και να τα μοιράσουμε». Ένα σύστημα που έχει μεγαλώσει με τη συνεννόηση των δημόσιων αρχών και των εμπορικών ενώσεων, που συμφωνούν όλοι να μοιραστούν την τούρτα. Αλλά η ποσότητα του παραγόμενου πετρελαίου ήταν ακόμα χαμηλή, και σαν να μην έφτανε αυτό, ήταν επίσης απαραίτητο να αντιμετωπίσουμε τις αναδυόμενες χώρες όπως η Τυνησία και άλλες στη Βόρεια Αφρική. Σήμερα η Τυνησία παράγει την ίδια ποσότητα λαδιού με την Ιταλία αλλά με χαμηλότερο κόστος και έχει χαμηλότερες τιμές στην αγορά.

Η Ισπανία και η Τυνησία λοιπόν είναι δύο επικίνδυνοι ανταγωνιστές.
ΟΧΙ μονο. Προσθέτουμε ότι οι πολιτικές, οι οποίες είναι επίσης πολύ δίκαιες, για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης έχουν παράσχει βοήθεια στους Τυνήσιους αγρότες για να τους ενθαρρύνουν να εργάζονται στο σπίτι. Στην πράξη, με κανονισμό της κυβέρνησης Ντίνι, αποφασίστηκε η αγορά τυνησιακών αποθεμάτων πετρελαίου από την Ιταλία. Στη συνέχεια, πρέπει να εξετάσουμε τα ασφάλιστρα εμφιάλωσης, από τα οποία δημιουργήθηκαν δεκάδες και δεκάδες εταιρείες συσκευασίας στην Ιταλία: το γυαλί προέρχεται από την Ουκρανία, το λάδι από την Τυνησία και όλα πωλούνται στα 2,90 ευρώ το λίτρο. Αλλά υπάρχει ακόμη ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη.

Οι οποίες?
Η εισβολή του σπορέλαιου εκτόξευσαν στην αγορά πολυεθνικές όπως η Unilever, εδώ και χρόνια ο μεγαλύτερος παραγωγός σπορέλαιου, που κατασκευάζεται στην Ουκρανία. Όλες αυτές οι πολιτικές οδήγησαν στην κατάρρευση του ιταλικού πετρελαίου. Εδώ και χρόνια παλεύουμε να φτάσουμε στους 300 χιλιάδες τόνους έξτρα παρθένου ελαιολάδου. Ήμασταν η πρώτη χώρα στον κόσμο, τώρα είμαστε σε επίπεδο Τυνησίας και Ελλάδας, η Ισπανία έφτασε τους 1,6 εκατ. τόνους. Η Ισπανία προφανώς κάνει το τίμημα στη διεθνή αγορά. Το πρώτο λάδι που πωλήθηκε στις ΗΠΑ είναι το ισπανικό. Αυτό σημαίνει ότι η τιμή του ιταλικού πετρελαίου δεν μπορεί να ανέβει. Έτσι είτε εγκαταλείπονται τα ελαιόδεντρα είτε φυτεύονται και φυτεύονται τα φουντούκια που είναι πιο κερδοφόρα, πέντε φορές περισσότερες από τις ελιές.

Μια αρκετά περίπλοκη κρίση. Ποια μπορεί να είναι η ιταλική απάντηση;
Ποιοτική παραγωγή. Εξηγώ: από μια συγκεκριμένη εκχύλιση από υγιείς και καλά καλλιεργημένες ελιές παίρνω ένα προϊόν με υψηλή συγκέντρωση βιταμίνης Ε. Χαρακτηριστικό που χαρακτηρίζει την έξτρα παρθένα ως ανοσοθρεπτικό συστατικό. Αυτό δεν το λέω εγώ, αλλά μια έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Και σε αυτό το θέμα κάνω και εγώ ο ίδιος ελέγχους στο τμήμα γενικής ιατρικής της Πολυκλινικής της Ρόνας, χάρη στην καθηγήτρια Βιολή. Για παράδειγμα: το λάδι με υψηλή συγκέντρωση βιταμίνης Ε, που χρησιμοποιείται στη σοκολάτα αντί για βούτυρο, επιτρέπει στον διαβητικό να φάει σοκολάτα και να μειώσει το σάκχαρο στο αίμα. Το ίδιο ισχύει και για τα τηγανητά ψάρια.

Λοιπόν, τι χρειάζεται για να γίνει αυτό το είδος παραγωγής;
Απαιτείται υψηλό επίπεδο επαγγελματισμού του πλοιάρχου λαδιού. Απαιτείται επιστημονική γνώση, ο πλοίαρχος δεν μπορεί να είναι απλώς ένας ελαιοστύφτης, πρέπει να δημιουργηθεί μια σχολή που να επαγγελματοποιεί τους δασκάλους, όπως συνέβη με τους οινολόγους όταν θέλαμε να λανσάρουμε σοβαρά το ιταλικό κρασί. Βγήκαν από τους καλύτερους επαγγελματίες.

Τι περιμένετε για να καθιερωθεί αυτή η διαδρομή επαγγελματισμού;
Θεωρητικά, το εργαλείο θα υπήρχε ήδη: ο νόμος της Περιφέρειας της Απουλίας του 2014 που προβλέπει διετή εκπαίδευση για να «υπογράψει» το λάδι από τον πλοίαρχο με τη συνοδεία του τεχνικού του φύλλου.

Βρισκόμαστε στο 2022, έχουν περάσει οκτώ χρόνια…
Αυτός ο νόμος εγκρίθηκε ομόφωνα, αλλά χρειάστηκαν δύο χρόνια για να γίνει το ψήφισμα για τη θέσπιση του μητρώου πλοιάρχων και έτσι φτάσαμε στο 2016. Από τότε, ωστόσο, τα μαθήματα δεν έχουν γίνει ποτέ.

Επειδή?
Γιατί συζητάμε τις παραμέτρους που πρέπει να καθοριστούν για όσους πρέπει να παρακολουθήσουν τα μαθήματα. Μόνο ογδόντα πέντε από εμάς είμαστε εγγεγραμμένοι στο μητρώο, επειδή οι εγγραφές έκλεισαν μόνο μετά από τριάντα ημέρες. Καταγράφηκαν οι πλοίαρχοι που παρήγαγαν λάδι για ορισμένα χρόνια. Στην Απουλία, λοιπόν, υπάρχει μόνο ένα ινστιτούτο που μπορεί να προσφέρει επαγγελματικά μαθήματα. Είναι ποτέ δυνατόν; Τώρα ο επίτροπος Donato Pentassuglia, που υπέγραψε τον νόμο στην εποχή του, εργάζεται σκληρά για να ανοίξουν επιτέλους τα μαθήματα. Ας ελπίσουμε ότι είναι η κατάλληλη στιγμή.

Έντσο Φεράρι
Διαχειριστής ιστοσελίδας