Ο Ερντογάν προκαλεί φέρνοντας μετανάστες στα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, όπως στην κρίση του 2020. Και η Αθήνα αναπτύσσει στρατιώτες στο νησί της Λέσβου.

Πηγαίνω στην Ελλάδα, μετά από πρόσκληση της κυβέρνησης, μαζί με τους άλλους θεσμούς για να κάνουμε έναν απολογισμό μιας δραματικής κατάστασης που επηρεάζει την Ελλάδα και την Ευρώπη. Η Ελλάδα έχει μείνει εδώ και καιρό μόνη. Σήμερα βρισκόμαστε επίσης υπό την παρουσία μιας πολιτικής από την πλευρά της τουρκικής κυβέρνησης που απειλεί να στείλει μετανάστες στην Ευρώπη. Πρέπει να τους καλωσορίσουμε, πρέπει να τους προστατεύσουμε. Όπως έχει γίνει και σε άλλες περιοχές της Ευρώπης. Όχι όμως να αφήσουμε μόνη την Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι μια ευρωπαϊκή χώρα και θέλουμε να στηρίξουμε την Ελλάδα στις ενέργειές της. Χρειαζόμαστε μια ισχυρότερη ευρωπαϊκή πολιτική: είπαμε ότι όσοι έρχονται στην Ελλάδα φτάνουν στην Ευρώπη, αλλά η σιωπή από την πλευρά των κρατών μελών έχει πέσει σε αυτό το κάλεσμα.

David Sassoli, πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Ήταν 2 Μαρτίου 2020 και Ντέιβιντ Σασόλιαργά Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίουεξαπέλυσε λόγια πυρός κατά της απροθυμίας των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να «κάνουν το ρόλο τους» στη διαχείριση της υποδοχής των μεταναστευτικών ροών.

Μια πληγή που κινδυνεύει να ξανανοίξει μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας

Εκείνες τις μέρες, ίσως για πρώτη φορά, η Γηραιά Ήπειρος είχε ανακαλύψει το νοτιοανατολικό μέτωπο των συνόρων της, αυτά που χωρίζουν την Ελλάδα και την Τουρκία, όταν δεκάδες χιλιάδες μετανάστες, τουλάχιστον 135 χιλιάδες σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών της Άγκυρας, σε λιγότερο από 72 ώρες είχαν μετακινηθεί από το εσωτερικό της Τουρκίας προς τα ευρωπαϊκά σύνορα, εκμεταλλευόμενοι το πάσο που τους είχε παραχωρήσει ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Σήμερα αυτή η ιστορία κινδυνεύει να επαναληφθεί γιατί, σύμφωνα με όσα κατήγγειλε η ελληνική κυβέρνηση, Η Τουρκία θα είχε αρχίσει ξανά να συγκεντρώνει μετανάστες στα σύνορα. Βρισκόμαστε στην αυγή μιας νέας κρίσης;

Τι συνέβη το 2020

Το 2020 η κίνηση του Ερντογάν ήταν ένα είδος εκβιασμού: τότε Η Άγκυρα ζήτησε από την Ευρώπη υποστήριξη για την τουρκική στρατιωτική επέμβαση στη Συρία, ενάντια στην προέλαση του Ισλαμικού Κράτους, είναι αλήθεια, αλλά και στο πλευρό του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ, σε μια σύγκρουση που έχει ρίξει εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες στην Τουρκία, στην οποία τουλάχιστον προστίθενται ως πολλοί Αφγανοί. Βοήθεια που πάντα αρνιόταν η Ευρώπη.

Τον Μάρτιο του 2016 Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Τουρκία κατέληξαν σε συμφωνία που προέβλεπε ότι η κυβέρνηση των Η Άγκυρα φρόντισε να σταματήσει το μεταναστευτικό ρεύμα, έναντι καταβολής παραβόλου 6 δισ. ευρώ. Το 2020, ωστόσο, ο Ερντογάν κατηγορώντας την Ευρώπη ότι δεν σέβεται τα σύμφωνα, αποφάσισε να μετακινήσει τους πρόσφυγες που ήταν διάσπαρτοι στην επικράτειά του στα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ακριβώς για να βάλει την Ευρώπη υπό πίεση.

Η απάντηση των ευρωπαϊκών θεσμών, ως συνήθως, δεν ήταν η πιο θαρραλέα: η Ελλάδα ανέστειλε αμέσως την αποδοχή των αιτήσεων ασύλου. Η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αντίθετα δήλωσε απλώς ότι «η Ελλάδα είναι η ασπίδα της Ευρώπης». Μόνο ο Ντέιβιντ Σασόλι μίλησε ανοιχτά για το καλωσόρισμα και την ένταξη.

Τι συμβαίνει το 2022

Σήμερα ο Σασόλι δεν είναι πλέον εκεί, ενώ αντίθετα υπάρχει ο κίνδυνος να επανέλθει εκρηκτική η κατάσταση στα ελληνοτουρκικά σύνορα: Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Τάκης Θεοδωρικάκοςκατήγγειλε ένα «οργανωμένο σχέδιο» για να απωθήσει τους μετανάστες πίσω στα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας από την Άγκυρα: «Χθες (ή 21 Σεπτεμβρίου, εκδ.) περίπου 1.500 άτομα επιχείρησαν να εισέλθουν στη χώρα μας από τα σύνορα του ποταμού Έβρου, και γύρισαν πίσω μόνο όταν διαπίστωσαν την έντονη παρουσία προληπτικών μέτρων», σύμφωνα με τον Θεοδωρικάκο. «Είναι σαφές ότι υπάρχει ένα σχέδιο που έχει οργανώσει η Τουρκία: στις περισσότερες περιπτώσεις οι μετανάστες μεταφέρθηκαν στα σύνορα με οχήματα της τουρκικής χωροφυλακής».

Ο Θεοδωρικάκος διευκρίνισε ότι η «απειλή» αυτή τη στιγμή δεν έχει πάρει τη μορφή που είχε τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2020. Σε κάθε περίπτωση, «παρακολουθούμε στενά την κατάσταση για να μην επιτρέψουμε να συμβεί κάτι αντίστοιχο».

Μόλις τον Αύγουστο ο υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης επανέλαβε τοτην πρόθεση της κυβέρνησης να επεκτείνει το τείχος στα σύνορα του Έβρου με την Τουρκία κατά 80 χιλιόμετρα, τονίζοντας ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι «ανοιχτό πεδίο». Επέμεινε επίσης στο γεγονός ότι «η Τουρκία δεν είναι χώρα σε πόλεμο», αναφέροντας το ενδεχόμενο επαναπατρισμού μεταναστών που φθάνουν από την Τουρκία.

Ένταση στο Αιγαίο και στην Κύπρο

Ωστόσο, οι εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν αφορούν μόνο το μεταναστευτικό: τις τελευταίες εβδομάδες η Τουρκία έχει στην πραγματικότητα κατηγορήσει την Αθήνα ότι έχει στρατιωτικοποιήσει αποτελεσματικά τα νησιά του Αιγαίου. Λέσβος πολύ κοντά στις τουρκικές ακτές και ένα πραγματικό υπαίθριο hotspot για μετανάστες, κατά παράβαση των διεθνών συμβάσεων. Ο ίδιος ο Ερντογάν, εν μέσω της ουκρανικής κρίσης, απείλησε μάλιστα με επίθεση: «Οι Έλληνες έχουν βάσεις σε αυτά τα νησιά, αν οι παράνομες απειλές τους εναντίον μας συνεχίσουν να βασίζονται σε αυτές, η υπομονή μας έχει όριο». Η Αθήνα απαντά με τη σειρά της ότι η αύξηση των ποσοστώσεων στα νησιά κοντά στην Τουρκία οφείλεται στην αύξηση στρατιωτική πίεση από την Τουρκία σε τμήματα της Βόρειας Κύπρου κατέχεται από το 1974 και αναγνωρίζεται μόνο από την Άγκυρα.

Αυτό το έργο αδειοδοτείται με άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά – Μη εμπορική – Χωρίς παράγωγα έργα 4.0 International.