Επιτρέψτε μου να παραδεχτώ ότι όταν εξέφρασα αυτές τις σκέψεις για τη δημοκρατία σε ένα τεύχος του περιοδικού Varlk με δασκάλους Sina Akin και ahin Yeniehirliolu, η ζωή δεν επιταχύνθηκε τόσο πολύ, για παράδειγμα, δεν είχαμε πάει ακόμα στα κινητά τηλέφωνα. Είπα εκατό χρόνια, για αυτούς τους λόγους τώρα μπορεί να είναι λίγο πιο σύντομο. Ωστόσο, έχουμε δρόμο ακόμα.

Εξαρτάται ποιος ήταν αυτός ο δρόμος, μια ερώτηση και ένα πρόβλημα για μένα. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες. Αλλά εδώ και λίγο καιρό, πείθομαι ότι τα προβλήματα με τα οποία παλεύει η Τουρκία είναι δημογραφικά. Μερικούς από τους σχηματισμούς που ολοκλήρωσε η Δυτική Ευρώπη πριν από 150 χρόνια, για παράδειγμα την αστικοποίηση, «εκτελέσαμε» μόνο τα τελευταία 20 χρόνια. Ως εκ τούτου, προσπαθούμε να λύσουμε τα προβλήματα που μας άφησε πρόσωπο με πρόσωπο αυτός ο πληθυσμός, ο οποίος ξαφνικά εξερράγη στις μεγάλες πόλεις, και αναπτύσσουμε απόψεις για τη δημοκρατία και την πολιτική στην Τουρκία εξετάζοντας το κίνημα αυτής της μάζας.

Ήταν πιο εύκολο να αντιμετωπίσω αυτά τα προβλήματα πριν από λίγο καιρό. Ο αφέντης μας, Ερίφ Μαρντίν, εξήγησε τη μεταμόρφωση μετά το Τανζιμάτ με τη σχέση κέντρου-περιφέρειας. Ήμουν το 2008 Διαρθρωτική Ανάλυση της Τουρκικής Πολιτικής Θυμάμαι με χαρά ότι όταν του παρέδωσα τον πρώτο τόμο των βιβλίων του, ενθουσιαστήκατε που τον διαβάσατε και θέλατε να γράψετε έναν πρόλογο. Μεταμόρφωσε τη σχέση κέντρου-περιφέρειας στο βιβλίο;περιμετρικά στο κέντρο‘ και ‘κέντρο γύρω Έφτασα στην ανάλυσή σου. Ο δάσκαλος το πήρε πολύ σοβαρά. (Υποθέτω ότι δεν ήθελα να γράψει αυτόν τον πρόλογο. Τώρα, μετά από περίπου 15 χρόνια, καταλαβαίνω τον εαυτό μου με κατανόηση. Θα διατηρούσα την ίδια στάση και σήμερα. Αλλά μετανιώνω που δεν έγραψα.) Τώρα νομίζω ότι αυτή η ανάλυση είναι ακόμη πιο σημαντική.

Αν δεχτούμε ότι η σχέση περιφέρειας-κέντρου έχει πλέον αναπτυχθεί ως χωρική πραγματικότητα και σκεφτούμε αυτήν την τροπικότητα, νομίζω ότι θα είναι ευκολότερο να ξεπεράσουμε κάποιους περιορισμούς της δημοκρατίας και τουλάχιστον να κατανοήσουμε κάποιες από τις δυναμικές που έχουν αναδυθεί και προκύψουν μπροστά μας. Είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι κάθε κίνημα στην πολιτική είναι ταξικό. Αν και η Δημοκρατία της Τουρκίας έθεσε τις πολιτιστικές κινήσεις πάνω από τις πολιτικές κινήσεις, το θέμα δεν μπορεί να γίνει κατανοητό με μια τέτοια εκτίμηση. Ακόμη και αυτές οι κινήσεις βρίσκονται σε μια ταξική βάση. Από την ίδια ρίζα τροφοδοτούνται και οι σημερινές πολιτικές επιλογές. Αν και το βλέπω αυτό, στεναχωριέμαι διαπιστώνοντας ότι οι αναλύσεις προς αυτή την κατεύθυνση γίνονται όλο και λιγότερες ή και ανύπαρκτες.

Από αυτή την άποψη, κατανοώ καλύτερα τις ρεπουμπλικανικές συζητήσεις στη χώρα μας. Αλλά το πραγματικό πρόβλημα βρίσκεται στη δημοκρατία, το σημερινό αδιέξοδο και αναταραχή της.

***

Υπάρχει ένα πρόβλημα που σκέφτομαι τον τελευταίο καιρό: Αντιμετωπίζουμε την κρίση της δημοκρατίας εδώ και πολλά χρόνια. Εκφράζουμε την αδυναμία της κλασικής δημοκρατίας να ανταποκριθεί στον σημερινό τεχνολογικό μετασχηματισμό. Η δημοκρατία δέχεται σοβαρές αντιδράσεις σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Οι κορυφαίοι στοχαστές της πολιτικής επιστήμης παίζουν πώς μπορούμε να ενισχύσουμε αυτό το καθεστώς, το οποίο δεν έχουμε βρει ακόμα καλύτερο. Πίσω από το γραφείο όπου έγραψα αυτές τις γραμμές, ένα μεγάλο ράφι της μεγάλης βιβλιοθήκης είναι φορτωμένο με βιβλία για αυτό το θέμα.

Φυσικά, έχω απαντήσεις στο ερώτημα πώς να προμηθεύομαι, αλλά ως πρώην μηχανικός, είναι απαραίτητο να κατανοήσω πρώτα το πρόβλημα. Υποθέτω λοιπόν ότι η τεχνολογία έχει δημιουργήσει μια νέα ιδεολογία και ότι η δημοκρατία πρέπει να μεταμορφωθεί ανάλογα με αυτή τη νέα αλλά κατονομαζόμενη ιδεολογία. Νομίζω ότι αυτό είναι το πρόβλημα katlm που σχετίζονται με την έννοια.

Το τέλος της πραγματικότητας που είπα η συμμετοχή βασίζεται στο φαινόμενο της ιθαγένειας. Στην κλασική δημοκρατική θεωρία, η ιθαγένεια είναι μια στατική συνθήκη. Βασίζεται σε μια καθορισμένη ταυτότητα. Το κύριο καθήκον της πατρίδας, από την Αρχαία Ελλάδα, είναι να συμμετέχει στη διοίκηση. Το γνωστοποιεί στη σχέση εκπροσώπησης, δηλαδή πηγαίνοντας σε εκλογές, ψηφίζοντας, εκλέγοντας τον αντιπρόσωπό του και διασφαλίζοντας τη συγκρότηση της βουλής. Και πάλι, στην κλασική δημοκρατία, θεωρείται ότι οι πολίτες είναι πολιτική ιδιοκτησία. Με άλλα λόγια, είναι ένα ον που ασχολείται με την πολιτική στο σπίτι και θέλει να είναι. Σήμερα, δεν βλέπουμε τον ‘τύπο’ γύρω μας σε έναν τέτοιο κοιτώνα. Είναι πλέον ένα άτομο με πλουραλιστική ταυτότητα στο σπίτι, που σκέφτεται την πολιτική γύρω από μικρο-ερωτήματα, που καταλαβαίνει ότι η συμμετοχή είναι μόνο για να έρθει μπροστά για τη λύση του προβλήματος, για να πάρει μια λέξη και στάση, και απέχει από τη μακροπολιτική.

Πώς λοιπόν επικοινωνούμε τη δημοκρατία; Στις ανεπτυγμένες κοινωνίες, για παράδειγμα, στις ΗΠΑ, μια από τις καλύτερες πρακτικές δημοκρατίας στον κόσμο, το ποσοστό συμμετοχής είναι αφάνταστα χαμηλό. Σε αυτή την περίπτωση, η αναπαράσταση εμφανίζεται σε επίπεδα που είναι σχεδόν μαθηματικά ανυπολόγιστα. Επιπλέον, αργεί να βρει λύσεις στα προβλήματα που κάνουν αισθητή. Ειδικά οι νέοι δεν αυτοχαρακτηρίζονται ως «πολιτικά υποκείμενα» και δεν ενδιαφέρονται για τα κύρια δομικά χαρακτηριστικά της πολιτικής. Ο λόγος είναι ακόμη πιο τρομακτικός: δεν πιστεύουν στην πολιτική. Νομίζουν ότι η σημερινή πολιτική έχει καταρρεύσει και σαπίσει.

Όταν το καλό ορφανό, το καλό εισόδημα, το εκλεκτό κομμάτι της κοινωνίας προσεγγίζει την πολιτική έτσι, ο βασικός μηχανισμός της δημοκρατίας γίνεται περίπου Ξέρω. Υπάρχει μεγαλύτερο χάσμα από ποτέ μεταξύ του κέντρου και της περιφέρειας. Είναι απαραίτητο να δούμε την πόλωση, για την οποία έχει συζητηθεί πολύ στην Τουρκία και που πονάει όλο και περισσότερο, από αυτή τη σκοπιά. Το κέντρο, που προσπαθεί να ανταποκριθεί στις ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις του περιβάλλοντος και του έχει γυρίσει την πλάτη με πολιτική που ενσαρκώνει τις δυνατότητες εκπροσώπησής τους!

***

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, ποια θα μπορούσε να είναι η νέα σύνθεση της πολιτικής, ή ακριβέστερα, της δημοκρατίας;

για να μπορέσω να δοκιμάσω μια συνετή απάντηση. Πρώτο και κύριο είναι το θέμα της συμμετοχής. Χωρίς συμμετοχή και εκπροσώπηση δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία, τουλάχιστον θα είναι ελλιπής, διαστρεβλωμένη και ανεπαρκής. Αλλά μόλις προσχώρησα ρεύμα ή, για να το θέσω πιο απλά, συμμετοχή σε «δεδομένη» πολιτική. Όπως ανέφερα, συμμετείχαν και προσωρινές και δυναμικές οργανώσεις γύρω από τα προβληματικά κέντρα. Όταν λυθεί το πρόβλημα, η οργάνωση καταρρέει. Ένα στατικό μοντέλο που διαρκεί για την αιωνιότητα δεν ταιριάζει με την πραγματικότητα του σημερινού κόσμου.

Όταν αποδεχόμαστε τη σημασία και την ανάγκη της συμμετοχής, αυτό που επανέρχεται είναι ο μετασχηματισμός της πολιτικής και των πολιτικών κομμάτων των ιδρυτικών μελών της. Τα πολιτικά κόμματα που συμμορφώνονται με τον ορισμό που έδωσα, ενίσχυσαν τη δημοκρατία εντός του κόμματος, ασκούσαν δικαιοσύνη εκπροσώπησης στο κόμμα, οργανώνονται από κάτω προς τα πάνω, έχουν τη δυνατότητα να αλλάζουν γρήγορα το διοικητικό προσωπικό και να δέχονται μια άμεση συμβολή, όχι για να θαμπώσει τα τρέχοντα προβλήματα, θα αποκτήσει αντιπροσωπευτική δύναμη με ποικίλους ρυθμούς την επόμενη περίοδο. Επιτρέψτε μου να δώσω ένα παράδειγμα: Γιατί τα περιβαλλοντικά και κλιματικά προβλήματα πρέπει να είναι πρόβλημα ενός μόνο κόμματος και γιατί μόνο ένα κόμμα να οργανωθεί για να απαντήσει σε αυτό το πρόβλημα; Αυτή η δυνατότητα μπορεί να επιτεθεί σε οποιοδήποτε μέρος που έχει εσωτερικεύσει αυτό το πρόβλημα. Καταλαβαίνω τα ερωτήματα που μου έρχονται στο μυαλό: Μην ανησυχείτε, κάποια κόμματα, όχι όλα τα κόμματα, υιοθετούν και υπερασπίζονται ένα τέτοιο θέμα. Είναι επίσης σαφές πού θα πάει το δυναμικό.

Η δημοκρατία είναι μια σύνθετη έννοια. Άλλοτε ένα μέρος, άλλοτε μια ταυτότητα, άλλοτε μια σκέψη είναι πρόβλημα. Στην ουσία όμως είναι αναπαράσταση. Η εκπροσώπηση, όπως είπα, παρέχεται με τη συμμετοχή. Εντάξει, αλλά σε αυτή την περίπτωση, τι θα κάνουμε με τη δημοκρατία με την έννοια του λαού που εξακολουθεί να έχει την κυριαρχία; Εάν η εκπροσώπηση και η συμμετοχή είναι απαραίτητες, εάν αυτή η διάσταση της δημοκρατίας διασταυρώνεται με τη δημοκρατία, ποιες προϋποθέσεις θα περιλαμβάνει η διαφορά, ο διαχωρισμός ή η αλληλεπίδραση μεταξύ τους; Ή μήπως η δημοκρατία είναι κάτι πιο προηγμένο από τη δημοκρατία; Υπάρχει ανάγκη για μια δημοκρατία για την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας ή είναι αυτά τα δύο φαινόμενα που αλληλοτροφοδοτούνται φυσικά; Οι ερωτήσεις είναι σοβαρές, σημαντικές και ευχάριστες, αλλά πρώτα πρέπει να χωνέψουμε όσα είπα για τη δημοκρατία. Στη συνέχεια θα εξηγήσω τις σκέψεις μου αν χρειαστεί.

Προς το παρόν λέω ζήτω η δημοκρατία…