Η δολοφονία του δεκαεπτάχρονου αλγερινής καταγωγής Nahel M. από έναν αστυνομικό στη Ναντέρ, ένα βορειοδυτικό προάστιο του Παρισιού, πυροδότησε μια σπείρα ανταρτοπόλεμων πόλεων που διαρκεί τρεις νύχτες. Οι κάτοικοι της περιοχής συγκρούστηκαν με την αστυνομία Προάστια, όχι μόνο στην πρωτεύουσα. Η αστυνομία ανέφερε αρχικά ότι ο αστυνομικός πυροβόλησε τον έφηβο σε αυτοάμυνα, μια εκδοχή που αργότερα διαψεύστηκε κατηγορηματικά από το βίντεο ενός περαστικού.

Τα γεγονότα στη Ναντέρ προκαλούν το φάντασμα του ταραχές του 2005όταν ο θάνατος δύο μουσουλμάνων εφήβων ενώ διέφυγαν από την αστυνομία οδήγησε τη χώρα σε ταραχές τριών εβδομάδων που οδήγησαν στην κήρυξη εθνικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης (επικαλέστηκε από κάποιες πολιτικές δυνάμεις ακόμα και αυτές τις ώρες). Στο μεταξύ, και ειδικά από το 2010 και μετά, η βία που ασκείται από τις γαλλικές αστυνομικές δυνάμεις έχει αυξηθεί σημαντικά αυξήθηκε επίσης όσον αφορά τη θνησιμότητα: η κορύφωση έφτασε το 2021, έτος κατά το οποίο 52 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους λόγω αστυνομικής επέμβασης. Οι κάτοικοι του Προάστια, συχνά καταγωγής από το Μαγκρέμπ και επισφαλούς κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, είναι από τα κύρια θύματα αυτών των «ατυχημάτων». Ο θάνατος του Nahel φέρνει στην επιφάνεια τις συνθήκες ημι-διαχωρισμού στις οποίες βρίσκονται πολλές από τις βορειοαφρικανικές και αραβικές κοινότητες της Γαλλίας, τις οποίες το κράτος δεν κατάφερε ποτέ να ενσωματώσει πλήρως στον αστικό και κοινωνικό ιστό, με όλο το σεβασμό στους νόμους περί θρησκευτικός αποσχισμός και αυστηροποίηση των κατασταλτικών μέτρων. Το ίδιο παρισινό προάστιο της Ναντέρ, από το οποίο ξεκίνησε η εξέγερση, ήταν ένα προάστιο της δεκαετίας του 1960 φτωχογειτονιά: μητροπολιτική παλινδρόμηση του πολέμου της Αλγερίας (1954-62), η οποία προκάλεσε ισχυρή αύξηση των μεταναστευτικών κυμάτων από τη χώρα που μάχεται για ανεξαρτησία προς την μητρόπολη. Οι ταραχές αυτών των ωρών πρέπει επομένως να ιδωθούν στην ανεπίλυτη ένταση μεταξύ του κεντρικού γαλλικού κράτους και των περιφερειών του, τόσο γεωγραφικών όσο και κοινωνικών και εθνοτικών. Ότι η εξέγερση στοχεύει το Κράτος αποδεικνύεται και από τον αριθμό των δημόσιους φορείςπολύ περισσότερα ακόμη και από το 2005. Το ότι οι εντάσεις δεν έχουν εκτονωθεί από τότε, αλλά μάλλον επιδεινώνονται, αποδεικνύεται επίσης από τη νεαρή μέση ηλικία των συλλήψεων κατά τη διάρκεια των ταραχών (14-18 ετών), σημάδι ότι το φαινόμενο αναπαράγεται στις νέες γενιές.

Αν μιλάμε ήδη για «εμφύλιο», είναι επίσης γιατί οι πρόσφατες ταραχές εντάσσονται σε ένα πιο συστημικό και εγκάρσιο φαινόμενο. Η δολοφονία ενός νεαρού Άραβα στα περίχωρα του Παρισιού πυροδότησε, τόσο στον εξεγερμένο πληθυσμό όσο και στην αστυνομία, επεισόδια παρόμοια με αυτά που πλημμύρισαν τους δρόμους κατά τις διαδηλώσεις για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος. Οι δύο περιπτώσεις διακρίνονται από τη διαφορετική κοινωνική μήτρα του σπινθήρα, αλλά λένε για το ίδιο κάταγμα μεταξύ του κράτους και μερών της κοινωνίας των πολιτών. Από πολλές απόψεις είναι ο συγκεντρωτισμός του ίδιου του γαλλικού κράτους, που αδειάζει τη λειτουργία των ενδιάμεσων φορέων όπως τα κόμματα, που δημιουργεί αυτή τη διάσπαση. Συχνά η αστυνομία είναι το θεσμικό όργανο που αναγκάζεται να καλύψει αυτό το κενό διαμεσολάβησης. Επίσης για αυτόν τον λόγο (καθώς και ως κληρονομιά της εποχής της τρομοκρατίας) η βία των γαλλικών αστυνομικών δυνάμεων δεν έχει όμοιο στην Ευρώπη: το Παρίσι ποτέ δεν εντάχθηκε στα ευρωπαϊκά προγράμματα για τις πρακτικές «καλής διαχείρισης» των εξεγέρσεων στους δρόμους και τα τελευταία χρόνια η χώρα έχει καταδικαστεί πέντε φορές και από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων υπενθύμισε σε πολλές περιπτώσεις από τα Ηνωμένα Έθνη.

Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν χαρακτήρισε τον θάνατο του Ναχέλ «ανεξήγητο και αδικαιολόγητο». Διαφορετική προφορά από εκείνη πριν από μερικά χρόνια, όταν αυτός πίστευε ότι «καταστολή» ή «αστυνομική βία» ήταν «απαράδεκτες λέξεις σε ένα κράτος δικαίου». Η οποία, ωστόσο, ακολούθησε μια μυϊκή αντίδραση, σε τόνους (ο Μακρόν καταδίκασε τις επιθέσεις σε δημόσιους θεσμούς ως «αδικαιολόγητες») και με τρόπο (μαζική ανάπτυξη αστυνομικών δυνάμεων για τον περιορισμό των διαδηλώσεων, με 40 χιλιάδες πράκτορες μόνο στην περιοχή τελευταία νύχτα και πάνω από 700 συλλήψεις). Μετά βίας το κατηγορητήριο του αξιωματικού που πυροβόλησε τον Nahel θα είναι αρκετό για να κατευνάσει μια τέτοια δομική και εκτεταμένη δυσφορία.