Πώς θα εξασφαλίσουμε την προμήθεια φυσικού αερίου στη Βουλγαρία με αυτό το ερώτημα ΤΤο ribune.bg απευθύνθηκε στον Yavor Kuyumdzhiev – Βούλγαρος πολιτικός, βουλευτής από την κοινοβουλευτική ομάδα του Συνασπισμού για τη Βουλγαρία στην 42η Εθνοσυνέλευση, αποφοίτησε από το Τσεχικό Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Πράγας και μεταπτυχιακό στην τεχνολογία υπολογιστών από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο – Σόφια, και μεταπτυχιακό στη Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Rochester Institute of Technology – US Business School στην Πράγα.

Η κυβέρνηση δεν έχει αποφασίσει ακόμη να διαπραγματευτεί με την Gazprom για μια νέα μακροπρόθεσμη σύμβαση για την προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου, η τρέχουσα λήγει το 2023, ποια είναι η εκτίμησή σας

Αυτό θέτει σε κίνδυνο όλη τη βουλγαρική ενέργεια, επειδή είναι θεωρητικά δυνατές εναλλακτικές προμήθειες, αλλά υπάρχουν δύο ερωτήματα – σε ποια τιμή και εάν υπάρχουν τεχνικές επιλογές προμήθειας. Η απάντηση στο πρώτο ερώτημα είναι ότι εάν βρεθεί εναλλακτική λύση στο ρωσικό αέριο, η συμφωνία θα είναι σίγουρα σε υψηλότερη τιμή. Στο δεύτερο – οι απαντήσεις είναι προς διάφορες κατευθύνσεις. Το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο προσβλέπουμε, δεν έχει αρκετό φυσικό αέριο για να αυξήσει δραστικά τις προμήθειες του στη Βουλγαρία περισσότερο από το ήδη συμφωνημένο 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα ετησίως. Χρειαζόμαστε 3,7 δισ. κυβικά μέτρα. Τα άλλα 2,7 δισ. κυβικά, από πού θα τα πάρουμε – αυτό είναι το βασικό ερώτημα. Πραγματικά δεν μπορούν να μας παραδώσουν, δεν έχουν περισσότερα.

Ας σκεφτούμε προς άλλη κατεύθυνση – ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Asen Vassilev ανακοίνωσε ότι θα εξάγουμε ηλεκτρική ενέργεια στην Ελλάδα και θα εισάγουμε αέριο;

Και που θα πάρει η Ελλάδα φυσικό αέριο;

Υγροποιημένο αέριο;

Το υγροποιημένο αέριο δεν λείπει, αλλά τα χωράφια δεν είναι εκεί που είναι ο καταναλωτής. Αν σκεφτούμε με αριθμούς, για να μην πω άδειες κουβέντες, η Αλγερία δεν έχει δωρεάν ποσότητες για εμάς. Αίγυπτος καθώς και Κατάρ. Η Αλγερία έχει συμφωνήσει τα πάντα για τα επόμενα χρόνια με τις γειτονικές χώρες της Γαλλίας και της Ιταλίας. Το Κατάρ προμηθεύει το 80% του πλεονάσματος φυσικού αερίου του στις ασιατικές αγορές και οι τιμές εξακολουθούν να είναι υψηλότερες από ό,τι στην Ευρώπη. Το αμερικανικό αέριο δεν μπορεί να φτάσει σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς και το Μεξικό έχουν επιτύχει μια ισορροπία. Το Μεξικό καταναλώνει πολύ περισσότερα από όσα παράγει και είναι πολύ πιο εύκολο να μεταφερθεί εκεί.

Η μεταφορά αερίου σε όλο τον κόσμο για να αποφευχθεί η μεταφορά του από κοντινά μέρη είναι περίπλοκη. Πρώτα χρειαζόμαστε τερματικά, μετά αρκετά πλοία και από εκεί ακόμα κι αν είναι τεχνικά δυνατό να ξεφορτώσουν το υγραέριο μας στην Ελλάδα ή το αγοράσουν και μας το ξαναπουλήσουν για ρεύμα, ξαναρωτάω – σε τι τιμή. Όταν μιλάμε για τουρκικούς τερματικούς σταθμούς, υπάρχει μια ιδιαιτερότητα – η Τουρκία έχει γράψει στο σύνταγμά της ότι δεν επιτρέπεται να διέρχεται φυσικό αέριο από το έδαφός της. Κανείς λοιπόν δεν θα μας επιτρέψει να πάρουμε το φυσικό μας αέριο από τους τουρκικούς τερματικούς σταθμούς. Μόνο για τον «Turkish Stream» πέρασε από το Majlis τροπολογία στο σύνταγμα, που έκανε εξαίρεση μόνο για την «Gazprom» και μόνο για τον «Turkish Stream». Δεν μπορούμε να αγοράζουμε φυσικό αέριο από το Κατάρ και να το παίρνουμε από τουρκικό τερματικό σταθμό. Η Τουρκία θα μας αγοράσει φυσικό αέριο από το Κατάρ και θα μας το μεταπουλήσει με όποια επιβάρυνση αποφασίσει. Αυτές είναι οι εναλλακτικές.

Γιατί λέμε «hop» πριν πηδήξουμε; Γιατί ανακοινώνουμε ότι δεν θα διαπραγματευτούμε με την Gazprom;

Αυτή η ερώτηση δεν είναι για μένα. Αυτό δεν είναι λογικό. Δεν θα το έκανα αυτό. Πρώτα θα διαπραγματευόμουν με το Κατάρ ή άλλον προμηθευτή σε κανονική απόσταση. Ας υποθέσουμε ότι υπάρχει φυσικό αέριο και πλοία, ότι υπάρχει ελεύθερος χώρος στους τερματικούς σταθμούς. Για αυτές τις δωρεάν ποσότητες όμως θα «τσακωθούμε» με τους Γερμανούς, τους Ολλανδούς, με αυτούς που έχουν περισσότερα χρήματα από εμάς. Θέλουμε μικρές ποσότητες – 2,7 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα – ποιος πιστεύετε ότι θα κερδίσει;!

Στις 24 και 25 Μαρτίου στις Βρυξέλλες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν κοινές παραδόσεις, θα λειτουργήσει;!

Είναι το ίδιο, αλλά σε μεγαλύτερη κλίμακα. Αν σταματήσουμε να προμηθεύουμε από τη Ρωσία και υποθέσουμε ότι η διασύνδεση με την Ελλάδα ήδη λειτουργεί και οι Αζέροι εκπληρώνουν όλο τον όγκο του συμβολαίου, μας λείπουν 2,7 δισ. κυβικά μέτρα. Η ΕΕ, εάν σταματήσει να προμηθεύεται από τη Ρωσία, θα χρειαστεί 220 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα και δεν υπάρχει τέτοιο αέριο στον κόσμο. Υπάρχει δωρεάν φυσικό αέριο σε Αυστραλία, Καναδά, Αλγερία, Κατάρ κ.λπ. Όλοι μαζί θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τη Ρωσία, αλλά μετά δεν θα παραδώσουν στην Άπω Ανατολή. Και ποια είναι η λογική για τα αυστραλιανά τάνκερ να μεταφέρουν στην άλλη άκρη του κόσμου στην Ευρώπη και για τους Ρώσους να διασχίσουν τον Βόρειο Ωκεανό στην Κίνα;! Το έργο μεταφοράς μπορεί να βγει, αλλά σε τι τιμή;!

Ξέρετε κάτι παραπάνω για το πυρηνικό έργο με την Ελλάδα, τι και πού θα φτιάξουμε;

Ήδη από το 2006, όταν αναπτύσσαμε καλά το έργο Belene, η Σερβία και η πΓΔΜ είχαν δηλώσει επίσημα με επιστολές ότι ήταν έτοιμες να αποκτήσουν το 5% της μελλοντικής μετοχικής εταιρείας. Την εποχή εκείνη η κατασκευή ήταν το 51% του βουλγαρικού κράτους και το 49% της γερμανικής RWE. Μετά έφυγε η γερμανική εταιρεία. Αν αυτό που λέει ο Kiril Petkov είναι κάτι τέτοιο, δεν είναι κακή ιδέα. Το ερώτημα είναι ότι αν η Ελλάδα θέλει να δώσει το 20%, αλλά από τι. Λέμε ότι το εργοστάσιο κοστίζει 10 δισ. ευρώ, έχουμε επενδύσει μέχρι τώρα 2 δισ. ευρώ, η Ελλάδα δίνει άλλα 2 δισ. ευρώ, πάμε στις τράπεζες, παίρνουμε δάνειο και το χτίζουμε. Η Ελλάδα κατέχει το 20% του πυρηνικού μας σταθμού, γιατί όχι.

Η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα στηριχθεί σε μακροπρόθεσμα συμβόλαια ηλεκτρικής ενέργειας;

Αυτό θα είναι ήδη παραβίαση του ευρωπαϊκού δικαίου. Μακροπρόθεσμη σύμβαση σε σταθερές τιμές – αυτό δεν μπορεί να συμβεί. Ωστόσο, μπορεί κανείς να πάρει το παράδειγμα του νέου φινλανδικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής, το οποίο έκλεισε, λειτούργησε με παρόμοια αρχή. Υπήρχαν ιδιοκτήτες του 67% του κεφαλαίου, άρα. συνεταιρισμοί από τις μεγαλύτερες φινλανδικές εταιρείες, ενωμένοι σε 12 clusters – ξυλεία, χάλυβας κ.λπ. Αυτά τα 12 clusters σχημάτισαν 2 συνεταιρισμούς, οι οποίοι κατείχαν το 67% του εργοστασίου. Είναι εταιρείες, όχι το κράτος, και δεν έχουν πρόβλημα να πάρουν ρεύμα από το εργοστάσιο για τις δικές τους ανάγκες. Οι εταιρείες κατασκευάζουν ένα πυρηνικό εργοστάσιο και χρησιμοποιούν την ηλεκτρική ενέργεια για τον εαυτό τους. Το κράτος, αν το κατέχει, πρέπει να πουλάει ρεύμα σε τιμές αγοράς. Θεωρητικά, δίνεται η δυνατότητα ελληνικές επιχειρήσεις -ιδιωτικές ή κρατικές- να συμμετέχουν στο κεφάλαιο ενός μελλοντικού πυρηνικού εργοστασίου στη χώρα μας και να λαμβάνουν δωρεάν ρεύμα. Παρεμπιπτόντως, αυτή είναι μια παλιά ιδέα της βουλγαρικής επιχείρησης. Οι μεγάλοι καταναλωτές στη χώρα μας πριν από 15 χρόνια προσφέρθηκαν να αντλήσουν κεφάλαια και να αγοράσουν το 5-10% του μελλοντικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να πάρουν πίσω την επένδυσή τους μέσω μακροπρόθεσμων συμβάσεων. Αυτό επιτρέπεται για τον ιδιοκτήτη. Ένα άλλο ερώτημα είναι, αν το ελληνικό κράτος προτείνει εταιρεία του Κόκαλη ή άλλου Έλληνα ολιγάρχη, πώς επιλέχθηκε.

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Asen Vassilev ήταν κατηγορηματικός στο κοινοβούλιο ότι μιλάμε για ένα νέο πυρηνικό έργο με την Ελλάδα στον πυρηνικό σταθμό Kozloduy – πρόκειται για την εκτόξευση των μονάδων 3 και 4 του εργοστασίου ή για τη μονάδα 7;

Πριν από πέντε χρόνια, οι μονάδες 3 και 4 διαλύθηκαν, οι ατμογεννήτριες αφαιρέθηκαν και τα πάντα καταστράφηκαν.