Έκθεση της Rosa Cacace στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Acclavio

Η πολυπολιτισμική εκδήλωση «Γυναίκες του μύθου» που πραγματοποιήθηκε τις τελευταίες μέρες στη Βιβλιοθήκη Acclavio έχει δώσει μεγάλη αξία σε γυναίκες του παρελθόντος που δεν γιορτάζονται πάντα με τη σωστή σημασία. Ποιος στο γυμνάσιο έχει ακούσει για την Υπατία; Μάλλον κανένα… Ο σεξισμός επιμένει στην κοινωνία και αποδεικνύεται κάτι εξαιρετικά αρνητικό και από πολιτισμική άποψη. Στην ιστορία της τέχνης, στη φιλοσοφία, οι μαθητές ανακαλούν τις ιστορίες μεγάλων συγγραφέων και καλλιτεχνών, αυστηρά ανδρών, και των γυναικών που μας μιλούν; Για αυτούς τους λόγους, τέτοια γεγονότα έχουν μια εξαιρετική χρησιμότητα και κυρίως ισχυρό αντίκτυπο σε όλους όσους δεν έχουν ακούσει ποτέ για γυναίκες συγκεκριμένου διαμετρήματος, όπως η Υπατία. Η ιστορία της, με εξαιρετική εικονογράφηση από την καθηγήτρια Ida Russo, άφησε τους πάντες άφωνους: μια τρομερή γυναικοκτονία.

Η Υπατία ήταν η εκπρόσωπος της νεοπλατωνικής ελληνικής σχολής της παλαιοχριστιανικής περιόδου, ανέλαβε το ρόλο της στοχαστής που δυστυχώς έκλεισε με τραγικό τρόπο τον κύκλο του ελληνικού πολιτισμού. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 370 μ.Χ., εκπαιδεύτηκε από τον πατέρα της σε επιστημονικά θέματα, δείχνοντας ιδιαίτερα ταλαντούχα. Ωστόσο, φτάνεις στην αριστεία στη φιλοσοφία. Γνωρίζουμε, μάλιστα, ότι έδωσε και δημόσιες διαλέξεις για τον Νεοπλατωνισμό, τραβώντας την προσοχή πολλών νέων και έγινε πολύ γνωστή σε σύντομο χρονικό διάστημα. Υπήρχε ένα μεγάλο πρόβλημα: η Εκκλησία. Τότε ορίστηκε το διάταγμα του Θεοδοσίου που είχε ανακηρύξει τον Χριστιανισμό κρατική θρησκεία. Σε αυτήν την περίοδο που προσπαθούμε λοιπόν να επιβεβαιώσουμε την πρωτοκαθεδρία της θρησκείας, θέλουμε να καταστρέψουμε οτιδήποτε μπορεί να πάει ενάντια στην Εκκλησία. Μάλιστα, μπορούμε να θυμηθούμε καλά τον Θεόφιλο, έναν από τους μεγάλους επισκόπους, που στόχος του ήταν να καταστρέψει τις μεγάλες βιβλιοθήκες σύμβολο του ελληνικού πολιτισμού.

Ναι, από πολιτιστική άποψη η Υπατία ήταν μια πραγματική απειλή. Κάποιοι μάλιστα πιστεύουν ότι ήταν πρόδρομος της επιστημονικής επανάστασης, καθώς θα είχε ανακαλύψει ελλειπτικές τροχιές (που αποδίδονται στον Κέπλερ) δίνοντας έτσι αξία στην ηλιοκεντρική θεωρία. Η Υπατία, που χαρακτηριζόταν από μια εξαιρετικά λεπτή νοημοσύνη, ήταν σαφώς ανώτερη από τους άνδρες. Κατηγορήθηκε ότι οδήγησε τους άνδρες σε μια μυστηριώδη και εσωτερική μύηση, δημιουργώντας έτσι ένα νέο πρόσχημα για να πολεμήσουν εναντίον της. Αυτή η εξυπνάδα της θεωρήθηκε κίνδυνος, καθώς μπορούσε να απομακρύνει τους άντρες από την πίστη και τον φλέγοντα φθόνο που όλοι ένιωθαν μέχρι τώρα, ήταν τα αίτια της τρομερής γυναικοκτονίας. Αλλά το πραγματικό τέρας που σημαδεύτηκε από κακία, μισογυνισμό και μίσος ήταν ο Τσιρίλο. Ήταν εκείνος που δεν άντεχε την ογκώδη παρουσία της Υπατίας, πάντα έτοιμος να εκφράσει τις ιδέες της για τη δική της και να κρίνει τι πίστευε ότι ήταν λάθος. Έτσι συνελήφθη, γδύθηκε και κακοποιήθηκε σεξουαλικά, για να την σχίσουν σε κομμάτια και να την κάψουν. Για να γίνει ακόμα πιο έντονη αυτή η τρομερή ιστορία, υπήρχε η αναπαράσταση της Rosa Cacace, η οποία με το πάθος που ήταν πάντα η βάση των έργων της, κατάφερε να παρουσιάσει με την τέχνη της ένα τόσο συγκλονιστικό γεγονός.

Η καλλιτέχνις θέλησε να αναδείξει τη βία που ασκήθηκε, που αντιπροσωπεύεται από τα ρούχα που της σκίστηκαν. Είναι δυνατόν να σημειωθεί η θέση της που υπογραμμίζει την απροθυμία της να δει την επιστήμη και τις ανακαλύψεις της να καταπιέζονται και μια άλλη σχετική λεπτομέρεια είναι ακριβώς το γεγονός ότι περιβάλλεται από μια από τις ανακαλύψεις της, τον αστρολάβο, σαν με το μυαλό της να κατευθυνόταν ήδη στο ” το σύμπαν του». Για άλλη μια φορά, η Rosa, γνωστή και ως Rosaka, μπόρεσε να εκφράσει τις φωνές των γυναικών, για να τις κάνει γνωστές στο κοινό, να τις επαναφέρει στη ζωή και να υπογραμμίσει πόσο καθυστερημένη ήταν μια κοινωνία που δεν άντεχε την παρουσία των γυναικών, προσπαθώντας έτσι για να καταλάβουμε πώς είναι ακόμα απαραίτητο να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για την ισότητα των φύλων, αποφεύγοντας την οπισθοδρόμηση. Επομένως, η Rosaka συνεχίζει όχι μόνο μια πορεία ως καλλιτέχνης αλλά και ως φεμινίστρια ακτιβίστρια.

Αντρέα Λακόπολα