Το να σταματήσεις ένα τουρκικό φορτηγό πλοίο που κατέληξε στα χέρια δεκάδων λαθρομεταναστών που είχαν επιβιβαστεί κρυφά σε αυτό είναι επίσης εξωτερική πολιτική. Καθώς και Άμυνα του ιταλικού εδάφους (τότε το πλοίο βρισκόταν στη θάλασσα νότια της Νάπολης προς τη Γαλλία) και των ευρωπαϊκών συνόρων. Ήταν ο υπουργός Άμυνας Guido Crosetto που εξιστόρησε τις λεπτομέρειες για το πότε συνέβαινε χθες το απόγευμα, ενώ ο Bruno Vespa του πήρε συνέντευξη σε μορφή Απουλίας και στην αγροικία Porta a Porta. «Παρενέβη το στρατιωτικό πλοίο San Marco, οι παράνομοι μετανάστες που είχαν αναλάβει την διοίκηση του φορτίου που κρατούσε όμηρο το πλήρωμα αφοπλίστηκαν και συνελήφθησαν», εξήγησε ο υπουργός. Προσθέτοντας ότι η επιχείρηση καταδεικνύει τι σημαίνει φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων και καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης. Δύο θέματα που πρωταγωνιστούν την τελευταία εβδομάδα και που διασταυρώνονται στενά με την προεκλογική εκστρατεία για τις ευρωεκλογές του επόμενου Ιουνίου. Σε ακριβώς ένα χρόνο, στην πραγματικότητα, θα ξέρουμε εάν η Ευρώπη θα έχει μια νέα κεντροδεξιά πλειοψηφία όπου το ΕΛΚ, η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή πολιτική οικογένεια, θα αποφασίσει – τα αποτελέσματα στο χέρι – αν θα κινηθεί προς τα δεξιά, εγκαταλείποντας το μεγάλους συνασπισμούς με το PSE και την αριστερά. Μια επιχείρηση της οποίας πρωταγωνιστές είναι η Giorgia Meloni, η μόνη δεξιά ηγέτης της μοναδικής ιδρυτικής χώρας της ΕΕ καθώς και πρόεδρος του Συντηρητικού κόμματος. Manfred Weber, ηγέτης του ΕΛΚ αυτές τις μέρες στη Ρώμη για δύο ημέρες – ακριβώς – για το πολιτικό μέλλον της Ευρώπης. και επίσης ο Matteo Salvini, ένας απρόθυμος πρωταγωνιστής αυτές τις μέρες, επειδή οι σχέσεις με τη Meloni έχουν μειωθεί σε τρεμόπαιγμα και επειδή ο Weber έχει ξεκαθαρίσει ότι το ΕΛΚ δεν θα μπορέσει ποτέ να συμμαχήσει με εξτρεμιστές, δεξιούς ή αριστερούς. Δεξιά ο Σαλβίνι που στο Στρασβούργο είναι στην ομάδα της Λεπέν (Ταυτότητα και Δημοκρατία). Το Δημοκρατικό Κόμμα, ένα από τα βασικά στοιχεία του Ευρωπαϊκού PSE, κινδυνεύει να πάει αριστερά.

Ο καλύτερος στην εξωτερική πολιτική

Από τη στιγμή που το θέμα έχει πλαισιωθεί στο σύνολό του, πρέπει να αναγνωριστεί ότι η Giorgia Meloni δίνει τον καλύτερό της εαυτό στην εξωτερική πολιτική. Η τελευταία εβδομάδα, που θα έχει ένα νέο σημαντικό βήμα αύριο στην Τύνιδα, είναι ένα καλό παράδειγμα. Ενώ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έβαζε σοβάδες στα πολυάριθμα αυτογκόλ που σημειώθηκαν τους τελευταίους μήνες εναντίον της Γαλλίας – ο ζεστός και συνεργός αγκαλιά του Ματαρέλα με τον Μακρόν μπροστά στις σιλουέτες του Λούβρου είναι μια ισχυρή εικόνα – ο πρωθυπουργός κινήθηκε μεμονωμένα και χωρίς να φειδωθεί. το πιο δύσκολο: η μετανάστευση. Ακολουθώντας δύο γραμμές: πήγατε ή δεχτήκατε στο Palazzo Chigi τους ηγέτες των δύο χωρών -της Τυνησίας και της Λιβύης- που με τις εσωτερικές τους αδυναμίες ευνοούν τις μαζικές αναχωρήσεις μεταναστών που έχουν φέρει αποβιβάσεις στην Ιταλία σε 54.000 μονάδες από τον Ιανουάριο έως σήμερα (156% ), δηλαδή φρόντιζε τα εξωτερικά σύνορα Ιταλίας και Ευρώπης γιατί «οι μεταναστεύσεις πρέπει να ρυθμίζονται στις αναχωρήσεις και όχι στις αφίξεις». Ταυτόχρονα, αυτή την εβδομάδα η αργή και αδέξια Ευρώπη έπρεπε να ορίσει το πολλοστό επεισόδιο του «Σχεδίου Μετανάστευσης και Ασύλου»: υπέρβαση του Δουβλίνου, εγγύηση ανακατανομής, μεταξύ υποχρέωσης και αλληλεγγύης, εύρεση λύσης για επαναπατρισμούς για όσους δεν έχουν δικαίωμα παραμονή, οργανώνοντας τακτική είσοδο για την κάλυψη της έντονης ζήτησης ανθρώπινου δυναμικού για την ευρωπαϊκή ήπειρο, την προστασία των παραμεθόριων χωρών από τη μεταναστευτική πίεση και κατά συνέπεια τα σύνορα της Ευρώπης. Από το 2013, η Ευρώπη προσπαθεί να ανατρέψει αυτό το «παιχνίδι», αλλά τα βέτο εμπόδιζαν πάντα ακόμη και απόπειρες διεξόδου.

Ένα λεπτό ταίρι

Η Ιταλία έπαιζε ένα πολύ λεπτό παιχνίδι: μια δεξιά κυβέρνηση που συμμάχησε στην Ευρώπη με την Πολωνία, την Ουγγαρία και τις άλλες κυρίαρχες χώρες της ομάδας του Βίσεγκραντ, οι οποίες, ωστόσο, ανέκαθεν κατανοούσαν τη λύση του προβλήματος μόνο υψώνοντας τείχη. Με διπλή αντίδραση, ίσως μπλοφάροντας ή ίσως όχι, ο Μελόνι είχε το θάρρος να μην ακολουθήσει τους Ευρωπαίους συμμάχους του, κράτησε το σημείο ούτως ή άλλως ξεκινώντας τη διαπραγμάτευση με την Τυνησία και τη Λιβύη (γνωρίζοντας ότι είχε μαζί του την Ελλάδα, τη Μάλτα και την Ισπανία. καθοδήγηση για το επόμενο εξάμηνο της ΕΕ), και έχει καταφέρει μια γενική συμφωνία μεταξύ της πλειοψηφίας των ευρωπαϊκών χωρών, η οποία για πρώτη φορά φαίνεται να κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Φυσικά, η διαδικασία έγκρισης είναι ακόμη μακρά, η λειτουργική αποτελεσματικότητα και οι χρόνοι δεν είναι άμεσοι για να δούμε το σημείο καμπής που προτείνει η Πρόεδρος της Κομισιόν Ursula von der Leyen με το αναθεωρημένο και διορθωμένο «Σχέδιο Μετανάστευσης και Ασύλου». Το επόμενο εξάμηνο, με την ισπανική προεδρία, θα μας πουν την αλήθεια για τα νέα αυτών των ημερών.

Αλλά αν προσπαθήσουμε να παρατηρήσουμε από ψηλά, έχοντας επισημοποιήσει ότι η Μεσόγειος είναι το ευρωπαϊκό σύνορο, φέρνοντας την Τυνησία και τη Λιβύη κύριο αρχείο στις Βρυξέλλες, έχοντας κάνει ένα μπλοκ με την πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ για την αναθεώρηση των κανόνων ασύλου και διαμονής (και αφήνοντας τους ιστορικούς συμμάχους στην τύχη τους) είναι τα τρία καλύτερα πράγματα που θα μπορούσε να κάνει η Giorgia Meloni. Σαν να είχατε ακούσει, τουλάχιστον εν μέρει, τη μεγάλη και πάντα βαθιά συνέντευξη που παραχώρησε στη Repubblica ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου Τζουλιάνο Αμάτο. «Η Μελόνι εγκαταλείπει μια αντι-ΕΕ ολίσθηση και ρήξη με τον Όρμπαν» ήταν η αυτόκλητη συμβουλή του Αμάτο. Η συνέντευξη βγήκε το πρωί της Πέμπτης. Το βράδυ της Πέμπτης συνέβη. Αλλά είναι απλώς συμπτώσεις. Ευχάριστο, για μια φορά.

Τα τέσσερα βασικά σημεία της συμφωνίας

Το συμβιβαστικό κείμενο είχε δύο πρωταγωνιστές, τη Σουηδή Maria Malmer Stenergard, νυν πρόεδρος, και την Ευρωπαία Επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων, Ylva Johansson. Η Ιταλία, με τον υπουργό Εσωτερικών Ματέο Πιαντεντόζι, πέτυχε μια μακρά σειρά αλλαγών στον τελικό συμβιβασμό. Δύο πάνω απ’ όλα: επαναπατρισμοί μπορούν να γίνουν σε τρίτες χώρες εάν εγγυώνται την προστασία των πολιτικών δικαιωμάτων. Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης δεν θα γίνουν ο προσφυγικός καταυλισμός της Ευρώπης γιατί δεν θα πληρώνονται για να κρατούν οικονομικούς μετανάστες. Το εγκεκριμένο κείμενο αποτελεί πλέον την κοινή θέση του Συμβουλίου της ΕΕ, το οποίο θα πρέπει τώρα να διαπραγματευτεί σε αυτή τη βάση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να καταλήξει στο οριστικό κείμενο δύο κανονισμών: των διαδικασιών ασύλου (APR) και της διαχείρισης του ασύλου και της μετανάστευσης (AMMR). . Τέσσερα είναι, σε ακραία σύνθεση, τα βασικά σημεία της συμφωνίας. Το πρώτο: δημιουργείται ένας μηχανισμός «υποχρεωτικής αλληλεγγύης» με τον οποίο τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιλέξουν εάν θα συμφωνήσουν να μετεγκαταστήσουν στο έδαφός τους ποσόστωση αιτούντων άσυλο (διαφορετική για κάθε χώρα ανάλογα με το ΑΕΠ και τον πληθυσμό της) που έφθασαν στην χώρες πρώτης εισόδου· Εναλλακτικά, μπορούν να παρέχουν οικονομική συνεισφορά 20.000 ευρώ για κάθε μετανάστη που προβλέπεται στην ποσόστωσή τους και δεν μετεγκαθίσταται.

Το δεύτερο: η Ιταλία ζήτησε και πέτυχε η εισφορά αλληλεγγύης να μην πηγαίνει στις χώρες πρώτης εισόδου (στην πραγματικότητα θα είχαμε γίνει καταυλισμός προσφύγων) αλλά να εισρεύσει σε ένα κοινό ταμείο της ΕΕ (που δεν έχει ακόμη συσταθεί και διαχειρίζεται το Ευρωπαϊκό Επιτροπή) που θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί στην «εξωτερική διάσταση» της διαχείρισης του μεταναστευτικού φαινομένου, δηλαδή για συμφωνίες με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης των μεταναστών και για τη χρηματοδότηση ορισμένων υποδομών επί τόπου. «Αρνηθήκαμε κάθε ενδεχόμενη χρηματική αποζημίωση, γιατί δεν πιστεύαμε ότι η αξιοπρέπεια της χώρας μας θα μπορούσε να εφαρμόσει λύσεις αυτού του τύπου», υπογράμμισε ο Πιαντεδόσι. Ο κίνδυνος ήταν πολύ υψηλός και αυτή η λύση δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτή με κανέναν τρόπο.

Το τρίτο σημαντικότερο σημείο της συμφωνίας είναι αυτό στο οποίο οι χώρες της Βόρειας Ευρώπης έχουν πιέσει πάνω από όλα, για την ενίσχυση των μέτρων ελέγχου στα εξωτερικά σύνορα. Οι χώρες πρώτης εισόδου θα πρέπει να καταγράψουν όλους τους παράτυπους μετανάστες που φθάνουν εντός 24 ωρών και στη συνέχεια θα έχουν στη διάθεσή τους 12 εβδομάδες για να εκτελέσουν όλες τις διαδικασίες για τη χορήγηση ασύλου και άλλες 12 εβδομάδες για να εφαρμόσουν τον επαναπατρισμό των μεταναστών των οποίων οι αιτήσεις ασύλου θα έχουν υποβληθεί επιτυχής. Ο μηχανισμός μπορεί να ανασταλεί εάν ο αριθμός των αιτούντων υπερβαίνει τους 60.000.

Επιστροφές σε τρίτες χώρες

Το τέταρτο σημείο, το ερώτημα που απαιτούσε τις μακρύτερες και πιο δύσκολες διαπραγματεύσεις της ημέρας: η δυνατότητα, για τα κράτη μέλη πρώτης εισόδου, να φέρουν γρήγορα «οικονομικούς μετανάστες» όχι μόνο στις χώρες καταγωγής τους, αλλά και στις χώρες διέλευσης παράνομα στα σύνορα της ΕΕ και που δεν δικαιούνται άσυλο. Οι τρίτες χώρες πρέπει να θεωρούνται «ασφαλείς» όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές δίκαιο. Για παράδειγμα, η Τυνησία θα είναι τρίτη χώρα. Είναι κρίμα που το ΔΝΤ δεν θέλει να εκταμιεύσει το δάνειο των 2 δισ. ακριβώς ως συνάρτηση της αυταρχικής στροφής του Προέδρου Σάιεντ.

Το όχι του Όρμπαν και της αριστεράς

Ας πούμε αμέσως ότι οι αδυναμίες αυτής της συμφωνίας είναι προφανείς: ξεκινώντας από τον χρόνο που χρειάζεται για να εκτιμηθεί εάν ο μετανάστης έχει δικαίωμα σε άδεια (στην Ιταλία χρειάζονται έως και 2-3 χρόνια· εδώ αναμένεται το πολύ έξι μήνες) και επαναπατρισμοί σε χώρες τρίτα μέρη. Η Ουγγαρία, η Πολωνία και άλλες τέσσερις χώρες έχουν πει όχι σε όλα. Πολύ επικριτική είναι και η ιταλική αριστερά. Το Δημοκρατικό Κόμμα είναι επιφυλακτικό. «Είναι σημαντικό ότι η Μελόνι έχει επιλέξει έναν διαφορετικό δρόμο από τον Όρμπαν και τον Μοραβιέτσκι. Στο τέλος η Μελόνι συνθηκολογεί και φεύγει από το Βίσεγκραντ» υπογράμμισε η Λία Κουαρταπέλ από το Δημοκρατικό Κόμμα. Ο συμβιβασμός είναι να έχουμε πολλές μικρές γαλοπούλες νότια της Ευρώπης, δηλαδή στην Αφρική.

10 Ιουνίου 2023