Σε σχέση με άρθρα που δημοσιεύθηκαν στον Τύπο σε σεμινάριο ελληνικής λογοτεχνίας που πραγματοποιήθηκε στο Scuola Normale Superiore.

PISA, 7 Μαρτίου 2024. Τις τελευταίες μέρες πραγματοποιήθηκαν δύο σεμινάρια εδώ στη Σχολή Όμηρος και Λουκιανός. Ορισμένα δημοσιεύματα του Τύπου έχουν εκφράσει αμφιβολίες, ακόμη και σε έντονους τόνους. Μια εφημερίδα έκανε λόγο για «Ο Αχιλλέας και οι άλλοι ήρωες μετατράπηκαν σε τρανς εικόνες». Άλλοι έγραψαν για «στρατόπεδα μαζικής ιδεολογικής επανεκπαίδευσης». Μπορούμε να καθησυχάσουμε όλους τους ανθρώπους που αισθάνονται ανήσυχοι. Οι μαθητές του Κανονικού Σχολείου σίγουρα δεν είναι διαθέσιμοι για επανεκπαίδευση. είναι πολύ πιο συνηθισμένο να προκαλούν τους δασκάλους τους. Το κάνουν και το κάνουν για αιώνες, από την εποχή που ο Giosuè Carducci ήταν φοιτητής.

Η έρευνα είναι και πρέπει να είναι δωρεάν. Οι μεθοδολογίες και οι προσεγγίσεις αλλάζουν. Κάποιες προσεγγίσεις μπορεί να φαίνονται λίγο πολύ πειστικές σε όσους ακολουθούν εμάς. Δεν μοιράζονται όλοι οι άνθρωποι στην κοινότητα του Scuola Normale κάθε λέξη και κάθε γνώμη όσων μιλούν εδώ. Αλλά ας ακούσουμε, ας μιλήσουμε και ας σκεφτούμε. Αυτό λέγεται δημοκρατία. Αυτό λέγεται ελευθερία. Αυτό ονομάζεται επιστημονική συζήτηση. Η απαγόρευση και η λογοκρισία είναι το αντίθετο της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της έρευνας. Αυτές είναι αξίες που ισχυρίζεται το Scuola Normale, ως εκπαιδευτικό ίδρυμα.

Όσον αφορά τους αρχαίους Έλληνες, ο καλεσμένος που πραγματοποίησε το σεμινάριο για τον Αχιλλέα, μελετητής από το Merton College της Οξφόρδης, σωστά παρατήρησε ότι σε ένα Ιλιάδα που αναγνωρίζει μόνο δύο φύλα, το αρσενικό και το θηλυκό, ο ήρωας αντιμετωπίζει τον θάνατο του Πάτροκλου με συμπεριφορές πιο κοντά στους ρόλους που ανέθεσε η τότε κοινωνία στις γυναίκες (π.χ. η νεκρώσιμη λατρεία). Φυσικά, αν οι συντάκτες των διαφόρων άρθρων είχαν έρθει για να ακούσουν το σεμινάριο, ίσως θα είχαν καταλάβει και θα εξηγούσαν στους αναγνώστες τι πραγματικά ειπώθηκε. ΜΕΓΑΛΟ’Ιλιάδα έχει μήκος περίπου 16.000 γραμμές και ο Αχιλλέας εμφανίζεται αρκετά συχνά. Σε ένα δίωρο σεμινάριο είναι αδύνατο να συζητηθούν τα πάνταΙλιάδα, και όλα τα βιβλία που μίλησαν για αυτό. Αλλά αν το σεμινάριο αφορούσε τον θάνατο, τη σκλαβιά, το ψητό κρέας ή τις επιλογές του αοριστού στοΙλιάδαθα πίστευε κανείς ότι τοΙλιάδα «ανάγεται» σε ένα από αυτά τα θέματα;

Ένα άρθρο φαίνεται να μας κατηγορεί για «μεταμφίεση […] Η σχέση μεταξύ Αχιλλέα και Πάτροκλου σε «μια queer προοπτική». καταγγέλλει ότι «ο αναχρονισμός ίσχυε για την ελληνικότητα […] είναι ένα άγριο παιχνίδι εναντίον του εαυτού μας, αυτό που είμαστε πριν γεννηθούμε, δυτικοί άνδρες». ΜΕΓΑΛΟ’Ιλιάδα είναι ένα κείμενο που μιλάει επίσης σε γυναίκες, και σε ανθρώπους που γεννήθηκαν σε άλλες ηπείρους, πιστεύουμε. Το άρθρο διαμαρτύρεται ότι με αυτόν τον τρόπο «η ομοφυλοφιλία των κλασικών τίθεται στην υπηρεσία της σημερινής ιδεολογίας του ουράνιου τόξου». Δυστυχώς ο όρος «ομοφυλοφιλία» είναι ένας άλλος αναχρονισμός: είναι μια λέξη που γεννήθηκε στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα από ένα περίεργο μείγμα ελληνικών (homos «πανομοιότυπα») και λατινικά (το σεξ «σεξ»), και το οποίο περιγράφει μια εννοιολόγηση των σεξουαλικών σχέσεων που είναι πολύ διαφορετική από την αρχαία.

Το ουσιαστικό σημείο είναι ότι είναι αδύνατο να μην χρησιμοποιηθούν σύγχρονες έννοιες για την ανάλυση του κόσμου του παρελθόντος. Και είναι παράλογο να μελετάμε τα κείμενα, τα έργα τέχνης, τις ιστορίες και τα γεγονότα του παρελθόντος αν δεν έχουν νόημα για εμάς σήμερα.

Στο Normale, όπως και σε πολλά ιταλικά πανεπιστήμια και σχολεία, αυτά και άλλα θέματα συζητούνται ελεύθερα (βλ. για παράδειγμα τη σειρά σεμιναρίων που διοργανώνει Φοιτητικό Φόρουμ). Το κάνουμε απλώς επειδή αφορούν τους ανθρώπους που ζουν σήμερα. Μερικές εφημερίδες ασχολείται με αυτό όταν μιλάει για τα κλασικά. Αυτό φυσικά μας ευχαριστεί: τα κλασικά και η ερμηνεία τους έχουν σημασία. Λέγοντας ότι ο Αχιλλέας δεν συμμορφώνεται αρκετά με τη συμπεριφορά που αναμένεται από έναν αρσενικό χαρακτήρα κόβεται γρήγορα. Αλλά το να μιλάμε για αυτό δεν σημαίνει ότι επιβάλλουμε οποιαδήποτε επιλογή ζωής ή αξιών. Ορισμένα από αυτά τα μέσα ενημέρωσης φαίνεται να εμπνέονται από μια φιλελεύθερη προσέγγιση. Αλλά χωρίς τον φιλελευθερισμό δεν θα υπήρχε ελευθερία του Τύπου, της θρησκείας, της συνείδησης. Αυτή ακριβώς η ελευθερία είναι που επιτρέπει σε διάφορους ανθρώπους να κατανοήσουν την ανάγκη για μια μετάβαση. Σίγουρα δεν είναι σωστό να επιβάλλεται στους ενήλικες μια ταυτότητα στην οποία δεν αναγνωρίζουν τον εαυτό τους.

Η αρχαία ελληνική και λατινική λογοτεχνία μιλά για τον Ερμαφρόδιτο, αρσενικό και θηλυκό. μιλάει για τον Αχιλλέα, και πολλούς άλλους άντρες στο μύθο ή το θέατρο, μεταμφιεσμένοι σε γυναίκες. μιλάει για τον Δία που έμεινε έγκυος δύο φορές (από την Αθηνά και τον Διόνυσο). μιλάει για τον Διόνυσο, έναν αρσενικό θεό με γυναικεία εμφάνιση. μιλάει για τον Τειρεσία, πρώτα άντρας, μετά γυναίκα και μετά ξανά άντρας. Ο Δίας, ενθουσιασμένος, ρώτησε τον Τειρεσία ποιος ένιωθε τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση στη σεξουαλική πράξη: η απάντηση, στην απογοήτευση του Δία, ήταν «η γυναίκα». Ένα άρθρο μιλά για το “καρναβάλι του ουράνιου τόξου”: ένας εξαιρετικός ορισμός για αυτό που λέει ο Λουτσιάνο Αληθινή ιστορία. Παραθέτουμε τη μετάφραση του Luigi Settembrini, γερουσιαστή του Βασιλείου της Ιταλίας, πατριώτη που συνέβαλε στη δημιουργία της Ιταλίας, του Έθνους μας: «Πρώτα απ’ όλα εκεί, δεν γεννιούνται θηλυκά αλλά αρσενικά. παντρεύονται μεταξύ ανδρών? και δεν ξέρουν ούτε τα ονόματα των θηλυκών. Μέχρι την ηλικία των είκοσι πέντε ετών όλοι είναι σύζυγοι, μετά είναι σύζυγοι: μένουν έγκυες όχι στην κοιλιά, αλλά στις γάμπες των ποδιών». Στην πραγματικότητα, δεν υπήρχε μόνο μια εκδοχή του ελληνικού κόσμου θα επικεντρωθεί σε ερμηνευτικά και φιλολογικά προβλήματα στα αυτοβιογραφικά ποιήματα του Γρηγόριος ο Ναζιανζηνόςελπίζοντας να μην κατηγορηθεί ότι έθεσε την ελληνική λογοτεχνία στην υπηρεσία της ιδεολογίας των χριστιανών επισκόπων.