(Adnkronos) –

Απόβλητα τροφίμων: αιτίες και επιπτώσεις στο περιβάλλον

931 εκατομμύρια τόνοι: αυτή είναι η εκπληκτική ποσότητα απορριμμάτων τροφίμων που παράγονται στον κόσμο το 2019 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του FAO και του UNEP. Επομένως, η σπατάλη τροφίμων είναι ένα φαινόμενο μεγάλης κλίμακας που έχει διαφορετικές αιτίες και έχει σημαντικές επιπτώσεις και σε περιβαλλοντικό επίπεδο. Στην πραγματικότητα, σκεφτείτε τη ρύπανση που προκαλείται από την απόρριψη τέτοιων ποσοτήτων απορριμμάτων τροφίμων. Ή ακόμα και ο αντίκτυπος των εκπομπών από τη μεταφορά τροφίμων και απορριμμάτων τροφίμων. Το Adnkronos και το Expleo’s Datafactor διερευνούν το φαινόμενο της σπατάλης τροφίμων ξεκινώντας από την ανάλυση δεδομένων που παρέχονται από διαφορετικές πηγές: FAO, Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών για τα Τρόφιμα και τη Γεωργία που έχει πρωταρχικό στόχο την καταπολέμηση της πείνας στον κόσμο. UNEP, το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών, μια αρχή που προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη στον κόσμο. ISTAT, το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής. To Good To Go, μια διαδικτυακή εφαρμογή που δημιουργήθηκε το 2015 με στόχο την καταπολέμηση της σπατάλης τροφίμων, επιτρέποντας στους χρήστες να βρίσκουν και να αγοράζουν απούλητα τρόφιμα από εστιατόρια, μπαρ και καταστήματα τροφίμων σε μειωμένη τιμή, η οποία αναφέρει επίσης έρευνα και ανάλυση πριν από τη συνέχιση, ορισμένων βασικοί ορισμοί: Απώλεια τροφής: σπατάλη τροφίμων που συμβαίνει κατά τις φάσεις που προηγούνται της πώλησης, επομένως κατά τη διαδικασία παραγωγής (συλλογή, παραγωγή, αποθήκευση, επεξεργασία) Απορρίμματα τροφίμων: απόβλητα τροφίμων που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της διανομής έως την τελική κατανάλωση των τροφίμων. τα απόβλητα τροφίμων, ποτών και συναφών μη βρώσιμων μερών (κόκαλα, φλούδες, κουκούτσια) που αφαιρούνται από την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, τον τομέα λιανικής, τις υπηρεσίες εστίασης και από οικογένειες.

Το 17% των παραγόμενων τροφίμων σπαταλάται

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του UNEP-FAO για το 2019, δημιουργήθηκαν 931 εκατομμύρια τόνοι απορριμμάτων τροφίμων παγκοσμίως. Πάνω από τα μισά από αυτά, ή το 61%, παρήχθησαν από οικογένειες. Το 26% των απορριμμάτων τροφίμων προέρχεται από τον κλάδο της εστίασης και το 13% από το λιανικό εμπόριο. Συνολικά, υπολογίζεται ότι το 17% των τροφίμων που παράγονται στον κόσμο σπαταλιέται τότε. Τα δεδομένα που έχουμε στο χέρι, είναι σαφές ότι η σπατάλη τροφίμων είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο μεγάλης σημασίας όχι μόνο σε σχέση με το θέμα της παγκόσμιας πείνας, αλλά και σε σχέση με τις συνέπειες που έχει μια τέτοια ποσότητα απορριμμάτων στο περιβάλλον.

Έως και 100 κιλά φαγητού ανά άτομο το 2021

Ο Δείκτης Απορριμμάτων Τροφίμων που ανιχνεύθηκε από το UNEP-FAO το 2021 υποδεικνύει ότι η Αφρική είναι η ήπειρος όπου σπαταλάται τα περισσότερα τρόφιμα στο σπίτι: 100 κιλά ανά άτομο. Ακολουθεί η Ασία με 86 κιλά. ανά άτομο το χρόνο, Ωκεανία, 81 κιλά. ανά άτομο, Ευρώπη 75 κιλά. και Αμερική 73 κιλά. Σύμφωνα με το UNEP, οι λόγοι για τους οποίους η αφρικανική ήπειρος σπαταλά τόσα πολλά τρόφιμα είναι διαφορετικοί, ειδικότερα δύο: ανεπαρκής δειγματοληψία του φτωχότερου πληθυσμού, το γεγονός ότι τα δεδομένα περιλαμβάνουν επίσης τα μη βρώσιμα μέρη τροφίμων που συχνά στις φτωχότερες χώρες δεν υπόκεινται. μετατροπή και επαναχρησιμοποίηση Στον τομέα της εστίασης οι πιο σπάταλες ήπειροι είναι η Ασία, η Αμερική και η Αφρική με 28 κιλά. σπατάλη τροφίμων ανά άτομο ανά έτος. Τέλος, στο λιανικό εμπόριο το υψηλότερο επίπεδο σπατάλης τροφίμων καταγράφεται στην Ασία με 17 κιλά. ανά άτομο ανά έτος. Η Ευρώπη σε αυτόν τον τομέα είναι η λιγότερο σπάταλη, με 13 κιλά. ανά άτομο ανά έτος.

Η Ελλάδα πιο σπάταλη, η Ιταλία πιο ενάρετη

Σε επίπεδο χωρών της ΕΕ, ο Δείκτης Απορριμμάτων Τροφίμων για το 2021 αναφέρει ότι σε ό,τι αφορά τα οικιακά απορρίμματα τροφίμων, η Ελλάδα κατέχει το θλιβερό ρεκόρ με 142 κιλά τροφίμων που πετιούνται ανά άτομο κάθε χρόνο. Ακολουθούν η Μάλτα με 129 κιλά και η Κύπρος με 95 κιλά. Η πιο ενάρετη είναι η Σλοβενία ​​με «μόνο» 34 κιλά χαμένα ανά άτομο. Είναι Ιταλία; Σε αυτή την κατάταξη δεν είμαστε σε κακή κατάσταση με 67 κιλά ανά άτομο ετησίως, μάλιστα, είμαστε ανάμεσα στις 8 χώρες της ΕΕ που σπαταλούν λιγότερα. Ένας αριθμός που μας τοποθετεί πολύ κάτω από μεγάλες χώρες όπως η Γερμανία (75 κιλά ανά άτομο ετησίως), η Ισπανία (77 κιλά) και η Γαλλία (85 κιλά). Η χώρα μας τα πήγε ακόμη καλύτερα στον τομέα του λιανικού εμπορίου όπου είμαστε η πιο ενάρετη χώρα της ΕΕ με απορρίμματα τροφίμων που περιέχονται σε μόλις 4 κιλά. ανά άτομο ανά έτος. Σε αυτόν τον τομέα οι χειρότερες είναι η Δανία και η Γαλλία με 30 και 26 κιλά φαγητού που σπαταλούνται ανά άτομο ετησίως αντίστοιχα. Τέλος, στον τομέα των υπηρεσιών τροφίμων η υψηλότερη τιμή καταγράφεται στην Ιρλανδία με 56 κιλά ανά άτομο ετησίως.

Πόση τροφή χάνεται στις παραγωγικές διαδικασίες;

Η σπατάλη τροφίμων δεν σχετίζεται μόνο με την οικιακή κατανάλωση, την εστίαση και το λιανικό εμπόριο, αλλά και αυτή που συμβαίνει στις φάσεις που προηγούνται της πώλησης, όπως κατά τις φάσεις μεταφοράς και αποθήκευσης των τροφίμων. Σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για απώλεια τροφής. Από τα στοιχεία του FAO που ενημερώθηκαν έως το 2020 σημειώνουμε ότι σε ηπειρωτικό επίπεδο η Ευρώπη με 7,03% έχει ως αποτέλεσμα το ποσοστό απώλειας τροφίμων χαμηλότερο από τις άλλες ηπείρους. Η χειρότερη είναι η Αφρική με 18,55%. Οι άλλες ήπειροι έχουν ποσοστά που κυμαίνονται μεταξύ 12,3% και 13,5%. Το γεγονός ότι η Αφρική είναι πιο σπάταλη συνδέεται πιθανότατα με την έλλειψη επαρκών τεχνολογιών και υποδομών σε διάφορες χώρες της ηπείρου.

Διάθεση απορριμμάτων: Πρώτη η Ισπανία για τις εκπομπές CH4

Μεταξύ των επιπτώσεων που συνδέονται με τη σπατάλη τροφίμων είναι αυτές που συνδέονται με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Στην πραγματικότητα, τα απορριπτόμενα τρόφιμα γίνονται απόβλητα προς απόρριψη με ό,τι αυτό συνεπάγεται όσον αφορά την παραγωγή ρύπων, ιδίως όσον αφορά τις εκπομπές μεθανίου (CH4). Τα τελευταία στοιχεία του FAO, που αναφέρονται στο 2019, δείχνουν επίπεδα εκπομπών μεθανίου εκφρασμένα σε κιλοτόνους που προέρχονται από τη διάθεση στερεών απορριμμάτων τροφίμων από χώρες της ΕΕ. Μεταξύ αυτών, η Ισπανία αναδεικνύεται με ιδιαίτερα αρνητικό αριθμό 304 κιλοτόνων που παρήχθησαν το 2019. Ένας αριθμός σαφώς υψηλότερος από όλες τις άλλες χώρες μέλη. Σκεφτείτε ότι η δεύτερη χώρα για τις εκπομπές CH4 από τη διάθεση στερεών αποβλήτων είναι η Ελλάδα με 94 κιλοτόνους. Η Ιταλία κατατάσσεται έκτη σε αυτή την κατάταξη με 68 κιλοτόνους, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 37 κιλοτόνους.

Μεταφορές τροφίμων: Γαλλία, Ιταλία και Γερμανία στην κορυφή για τις εκπομπές C02

Μια άλλη πτυχή που συμβάλλει όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι αυτή που συνδέεται με τη μεταφορά τροφίμων. Φορτηγά, αεροπλάνα, εμπορικά πλοία και άλλα μέσα μεταφοράς με κινητήρες εσωτερικής καύσης που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά τροφίμων κάθε χρόνο εκπέμπουν τεράστια ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα CO2 στην ατμόσφαιρα. Από τα στοιχεία του 2019 που αφορούν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φαίνεται ότι η Γαλλία, η Ιταλία και η Γερμανία είναι οι πιο ρυπογόνες, με μεταβλητές τιμές αλλά σε κάθε περίπτωση πάνω από 10.000 κιλοτόνους CO2, σαφώς υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ των 2.291 κιλοτόνων. .

Τα φρούτα και τα λαχανικά πετιούνται περισσότερο

Έχοντας πει ότι πολλά τρόφιμα σπαταλούνται σε όλο τον κόσμο και σε κάθε επίπεδο τόσο της αλυσίδας παραγωγής όσο και της κατανάλωσης, ποιες είναι οι κατηγορίες τροφίμων που σπαταλούνται περισσότερο; Σύμφωνα με στοιχεία της BCG, Boston Consulting Group, το 2018 τα φρούτα και τα λαχανικά σπαταλήθηκαν σε ποσοστό ίσο με το 46% της παραγωγής. Ουσιαστικά λίγο λιγότερο από το ήμισυ αυτού που συλλέγεται ή/και παράγεται. Ακολουθεί η κατηγορία ψαριών και θαλασσινών με σπατάλη 35% σε σχέση με την παραγωγή. Στην τρίτη θέση τα δημητριακά με σπατάλη 29% του συνολικού προϊόντος. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι η κατηγορία τροφίμων με τη μικρότερη σπατάλη, αντιπροσωπεύοντας μόνο το 17% της παραγωγής.

Πρωτοβουλίες για τη μείωση των απορριμμάτων

Μεταξύ των διαφόρων δημόσιων και ιδιωτικών πρωτοβουλιών για την προσπάθεια να σταματήσει η σπατάλη τροφίμων, συμφωνίες ή συμβάσεις έχουν εγκριθεί σε διάφορες ιταλικές περιφέρειες που αφορούν τόσο το μεγάλο λιανικό εμπόριο (GDO) όσο και άλλες υπηρεσίες τροφίμων (αγορές, εστιατόρια, καντίνες, καταστήματα ). Ειδικότερα, μεταξύ των περιφερειών που έχουν δείξει μεγαλύτερη προσοχή στο θέμα της μείωσης της σπατάλης τροφίμων μέσω συμφωνιών με το μεγάλης κλίμακας λιανικό εμπόριο, στην πρώτη θέση είναι το Trentino Alto Adige όπου όλες οι πρωτεύουσες των επαρχιών έχουν ενταχθεί στα μέτρα. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Λομβαρδία με το 58,3% των πρωτευουσών. Μεταξύ των πιο ενάρετων περιοχών για τη σύναψη συμφωνιών με υπηρεσίες τροφίμων και λιανικής, βρίσκουμε και πάλι το Trentino Alto Adige (100% των πρωτευουσών των επαρχιών), ακολουθούμενες από τη Basilicata και τη Liguria, και οι δύο με το 50% των πρωτευουσών των επαρχιών.