Η σιωπή επεκτάθηκε στα αγγλόφωνα ΜΜΕ

Ας ξεκινήσουμε με τα ΜΜΕ που καλύπτουν την Ελλάδα στα αγγλικά. Δημοσιογραφικές οργανώσεις όπως π.χ Καθημερινή, Το TOC, Ενικος παρέλειψαν να αναφέρουν την εμπλοκή εταιρειών που συνδέονται με οποιοδήποτε τρόπο με την Ελλάδα στο LuxLeaks.

Όσον αφορά τα ξένα ΜΜΕ, τόσο τα μεγάλα πρακτορεία ειδήσεων (Reuters, Bloomberg, AP) όσο και οι μεγάλες διεθνείς εφημερίδες που καλύπτουν την Ελλάδα έχουν σε μεγάλο βαθμό σιωπήσουν. Ωστόσο, εάν στην περίπτωση των ξένων μέσων ενημέρωσης ο λόγος αυτής της σιωπής μπορεί να έγκειται στο μικρότερο ενδιαφέρον για τις ελληνικές υποθέσεις και τη μικρότερη σημασία των ελληνικών εταιρειών σε σύγκριση με τις πολυεθνικές που εμπλέκονται στο σκάνδαλο όπως η Deutsche Bank και η IKEA, αυτό δεν ισχύει για την Ελληνικά ΜΜΕ στα αγγλικά.

Σε ορισμένα από αυτά τα μέσα, οι σύνδεσμοι με τις εταιρείες που εμπλέκονται στο Luxleaks είναι εμφανείς. Και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν πρόκειται για έμμεσα συμφέροντα αλλά για εμπλοκή τους στο ακίνητο. Μεταξύ αυτών για παράδειγμα TOC που χρηματοδοτείται, όπως αναφέρθηκε και δεν διαψεύστηκε ποτέ, από την οικογένεια Λάτση (τα μέλη της οποίας ελέγχουν τον Όμιλο EFG). Μεγάλη εξαίρεση (εκτός από το The Press Project) έκαναν ο δημοσιογράφος Damian Mac Con Uldah και ο Enet English (δεν υπάρχει πλέον).

Ο συνεργάτης μέσων ενημέρωσης της ICIJ στην Ελλάδα σαμποτάρει το LuxLeaks!

Η εφημερίδα που είχε το αποκλειστικό δικαίωμα συνεργασίας με το ICIJ στην Ελλάδα είναι Τα Νέαπου ανήκει στον Δημοσιογραφικό Όμιλο Λαμπράκη (ΔΟΛ), μία από τις δύο μεγαλύτερες εταιρείες ειδήσεων στην Ελλάδα.

Τα Νέα είναι η πιο δημοφιλής εφημερίδα στην Ελλάδα (παρά το γεγονός ότι σήμερα πουλάει μόνο ένα κλάσμα από αυτό που έκανε κάποτε). Την είδηση ​​μετέδωσε ο Χάρης Καρανίκας, ο μοναδικός δημοσιογράφος στην Ελλάδα που είναι μέλος του ICIJ και ένας από τους καλύτερους ερευνητές δημοσιογράφους της χώρας.

Το ρεπορτάζ του για το LuxLeaks ήταν εξαιρετικό, στην πραγματικότητα παρείχε τη βάση για μερικά από τα άρθρα του The Press Project σχετικά με το σκάνδαλο. Ωστόσο, ο ΔΟΛ ε Τα Νέαπου είχαν την αποκλειστικότητα στο LuxLeaks, έκαναν κάτι ακατανόητο: σαμποτάρουν τη δική τους αποκλειστικότητα επιλέγοντας να μην αναφέρουν ποτέ στο πρωτοσέλιδο τους, καθ’ όλη την περίοδο κάλυψης του σκανδάλου, τα ονόματα των εταιρειών και των ανδρών των ελληνικών υποθέσεων που εμπλέκονται.

Υπήρχε μια εξαίρεση: η απόφαση να Το Βήμα, η σημαντικότερη κυριακάτικη εφημερίδα του ομίλου ΔΟΛ, να δημοσιεύει στο πρωτοσέλιδο της αποκαλύψεις για τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο, πρώην πρόεδρο του Ελληνικού Συνδέσμου Επιχειρήσεων (the Greek confindustria, εκδ.). Προφανώς, το πρόβλημα δεν είναι η πρωτοσέλιδη αναφορά στον Δασκαλόπουλο, αλλά το γεγονός ότι δεν κατέληξαν εκεί και οι άλλοι ισχυροί επιχειρηματίες και εταιρείες που ενεπλάκησαν στο σκάνδαλο.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η ερευνητική δημοσιογραφία στην Ελλάδα ενθαρρύνεται από κίνητρα εκδίκησης μεταξύ διαφόρων εκδοτών, οι οποίοι λειτουργούν ως «εκπρόσωποι» διάφορων επιχειρηματιών. Ακόμα και στις περιπτώσεις που τα ανακριτικά ρεπορτάζ δεν είναι «εύτακτα», ο μόνος λόγος δημοσίευσής τους είναι η επίθεση στον «εχθρό» του αφέντη.

Το πρόβλημα εντάθηκε κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, όταν οι λεγόμενοι «ολιγάρχες» βρήκαν κοινό έδαφος για να αντιμετωπίσουν τον κοινό εχθρό – αυτόν που αντιπροσώπευε τη μεγαλύτερη απειλή για αυτούς: τους αναγνώστες.

Η απόδειξη: πώς σχεδόν όλες οι ελληνικές εφημερίδες έθαψαν το LuxLeaks

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και των εφημερίδων κατά τις τέσσερις ημέρες κάλυψης του σκανδάλου. Το πορτοκαλί πλαίσιο υποδεικνύει αναφορές στο LuxLeaks, ενώ το κόκκινο πλαίσιο δείχνει αναφορές που κατονομάζουν ορισμένες εταιρείες και άτομα που εμπλέκονται στο σκάνδαλο. Η συχνότητα των πορτοκαλί πλαισίων, για να μην αναφέρουμε τα κόκκινα, απεικονίζει εύγλωττα το θέμα – απλώς ρίξτε μια ματιά.

Wind Telecom: Τα ΜΜΕ δημοσιεύουν άρνηση ειδήσεων χωρίς πρώτα να δημοσιεύσουν την είδηση

Ένα άλλο περιστατικό αναδεικνύει αυτή την (αυτο)λογοκρισία των ελληνικών ΜΜΕ στην κάλυψη του σκανδάλου LuxLeaks. Όταν το The Press Project δημοσίευσε έγγραφα σχετικά με την Weather Investments, μια εταιρεία που ήλεγχε την Wind το 2009, η τελευταία απάντησε με μια επιστολή και μερικά tweets, υποστηρίζοντας ότι είχαν ήδη αποσυρθεί από τη Wind εκείνη την περίοδο. Αυτή η άρνηση δημοσιεύτηκε σχεδόν παντού, ακόμη και από μέσα που δεν είχαν καλύψει την υπόθεση LuxLeaks ή δεν είχαν αναφέρει ποτέ τη Wind. Επιπλέον, οι δημοσιογράφοι δεν έλεγξαν την άρνηση πριν τη δημοσιεύσουν.

Αφενός, τα στοιχεία που δημοσίευσε το The Press Project (τα επίσημα έγγραφα σχετικά με τη συμφωνία μεταξύ της Weather Investments και των οικονομικών αρχών του Λουξεμβούργου) αναφέρουν ξεκάθαρα την Wind / Weather Investments / Hellas Telecommunications ως «όνομα του εταιρικού ομίλου». Τα ίδια έγγραφα περιέχουν τα ονόματα των εταιρειών δορυφόρου που χρησίμευσαν για την απόκρυψη των μεταφερθέντων κερδών (11 εταιρείες με διαφορετικούς ΑΦΜ, τέσσερις από τις οποίες είναι Λουξεμβούργου).

Από την άλλη, φαίνεται ότι η Wind ψεύδεται συνειδητά στις δηλώσεις της, δεδομένου ότι υποστηρίζει, και στην επίσημη ιστοσελίδα, ότι η Weather Investments αποχώρησε στις 16 Δεκεμβρίου 2010, δηλαδή ότι η νέα διοίκηση ανέλαβε τα καθήκοντα το 2011 – επομένως, δύο χρόνια μετά την ημερομηνία απόσυρσης που αναφέρεται στην άρνηση της Wind.

Δημοσιογραφία εναντίον κεκτημένων συμφερόντων: το παράδειγμα του Κηδεμόνας

Όπως αποκάλυψε η ICIJ, η Guardian Media Group ήταν μία από τις εταιρείες μέσων ενημέρωσης που ενεπλάκησαν σε φορολογική απάτη μέσω συμφωνίας που υπεγράφη με το Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου το 2009.

Παρόλα αυτά, στις 6 Νοεμβρίου η βρετανική εφημερίδα αφιέρωσε το μισό πρωτοσέλιδο της στο LuxLeaks. Η ιστορία καλύφθηκε ευρέως, ενώ παράλληλα δημοσιεύτηκαν ειδικά ρεπορτάζ στην ιστοσελίδα της εφημερίδας σχετικά με τη σημασία της διαρροής μέσα από editorials, stories και διαδραστικά infographics. Όλα αυτά παρά το γεγονός ότι η Κηδεμόνας κάνει διαθέσιμους διαφημιστικούς χώρους σε περισσότερες από μία εταιρείες που εμπλέκονται στο σκάνδαλο, όντως, παρότι είναι μία από αυτές!