Το κείμενο έχει αναδημοσιευτεί από «Ελεύθερη Ευρώπη».

Κωνσταντίνος Καβάφης, ποιητής (1863 – 1933)

Προέλευση: Πλούσια οικογένεια Ελλήνων Ορθοδόξων εμπόρων από την Κωνσταντινούπολη, γεννημένος στην Αλεξάνδρεια, Βρετανός υπήκοος

Εκπαίδευση και εργασία: Ελληνικό σχολείο στην Αλεξάνδρεια, σπουδάζει αγγλικά και γαλλικά, ζει και σπουδάζει στο Λίβερπουλ με ιδιώτες καθηγητές, εργάζεται ως δημοσιογράφος, μεσίτης στο Χρηματιστήριο Αλεξάνδρειας, γραμματέας της βρετανικής διοίκησης στην Αίγυπτο

Τα ενδιαφέροντα: Φιλοσοφία, ποίηση, γλώσσες, αγόρια, ουίσκι και μαστίχα Χίου

Διάσημα βιβλία: Δεν εκδόθηκαν βιβλία στη ζωή του, μοίρασε τα ποιήματά του σε ειλητάρια σε φίλους, είχε τεράστια επιρροή στη νέα γενιά Ελλήνων ποιητών.

Τα πιο διάσημα ποιήματα: «Ιθάκη», «Κρυμμένο», «Η παρέμβαση των Θεών», «Θερμοπύλες», «Περιμένοντας τους Βάρβαρους», «Η Πόλη», «Βράδυ»

Όταν πας στην Ιθάκη,
προσευχήσου να είναι μακρύς ο δρόμος σου,
γεμάτο αντιξοότητες και γνώσεις…

Ο κόσμος είναι γεμάτος καλούς ποιητές. Λίγοι από αυτούς είναι σπουδαίοι, ακόμη λιγότερο ιδιοφυΐες. Αλλά ο Κωνσταντίνος Καβάφης είναι περισσότερο – είναι Ποιητής. Τολκόζ. Χωρίς ορισμό. Χωρίς διευκρίνιση. Αυτή η Ιθάκη, μαζί με τα Τέσσερα Κουαρτέτα του Έλιοτ, είναι η κορυφή της σύγχρονης ποίησης.

Το παρελθόν χάθηκε για πάντα, το παρόν περνάει μπροστά στα μάτια μας, η ιστορία ζωντανεύει, αλλά μόνο όπως τη λέμε – η ποίηση του Καβάφη είναι εμποτισμένη με την αίσθηση ότι η ψυχή και οι πράξεις του ανθρώπου βρίσκονται σε διαρκή διαμάχη για ένα κομμάτι του παρόντος. . Και ο Έντουαρντ Φόρστερ, που ανακάλυψε πρώτος τον Καβάφη για τον κόσμο, το περιγράφει στο βιβλίο Αλεξάνδρεια: «Ένας Έλληνας κύριος που στέκεται εντελώς ακίνητος, ελαφρώς λοξός προς το σύμπαν».

Ναι, στη μεγάλη πόλη της γνώσης – την Αλεξάνδρεια, ή τουλάχιστον την υπόλοιπη – γεννήθηκε το 1863 και πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του ο Κωνσταντίνος Καβάφης, απορροφώντας τη γλυκόπικρη ατμόσφαιρά της, το περιγράφει στα σβησμένα ποιητικά του όνειρα:

Είπες «Θα πάω αλλού, σε άλλη θάλασσα.
Θα βρεθεί άλλη πόλη, καλύτερη από αυτή.

[…]

Πάντα θα φτάσετε σε αυτή την πόλη. Μην ελπίζεις σε άλλον.
Καθώς η ζωή σας έχει ήδη καταστραφεί εδώ –
εδώ σε αυτό το μικροσκοπικό κέλυφος,
θα καταστραφεί παντού. “

Ο Καβάφης πραγματικά δεν μπορεί να βρει καλύτερη πόλη για να ζήσει και να πεθάνει από την Αλεξάνδρεια. Οι γονείς του είναι από παλιά και εύπορη οικογένεια της Κωνσταντινούπολης, με προγόνους σε υψηλά αξιώματα στην εκκλησία και τη διοίκηση. Ο πατέρας του, Πέτρος, είχε γραφεία στην Αγγλία και την Αίγυπτο, εμπορευόμενος βαμβάκι, σιτηρά και υφάσματα. Παντρεύτηκε τη 14χρονη Χαρίκλεια, κόρη εμπόρου πολύτιμων λίθων.

Ο Καβάφης γεννήθηκε κοσμοπολίτης με συγγενείς σε όλη την Ευρώπη, αλλά το 1870 ο Πέτρος πέθανε και η οικογένεια μετακόμισε στο Λίβερπουλ. Ο Κωνσταντίνος πέρασε 7 χρόνια εκεί, απορρόφησε τη βρετανική κουλτούρα και έμαθε αγγλικά, έτσι ώστε σε όλη του τη ζωή να μιλούσε τα μητρικά του ελληνικά με προφορά. Όμως οι επιχειρήσεις παρήκμασαν και, εξαθλιωμένοι, επέστρεψαν στην Αλεξάνδρεια, σπούδασε σε εμπορική σχολή, αλλά ενδιαφέρθηκε περισσότερο για την ιστορία και τη λογοτεχνία, έμαθε ιταλικά, λατινικά, γαλλικά και αραβικά.

Λόγω πολιτικών αναταραχών, η οικογένεια μετακόμισε ξανά, αυτή τη φορά στην Κωνσταντινούπολη. Το ένδοξο παρελθόν και η λαμπρότητα της πόλης αφήνουν αιώνια ανάμνηση στον νεαρό, ακόμα περισσότερο – εκεί βρίσκει την ομοφυλοφιλία, ένα θέμα που έχει επίσης βαθύ στίγμα στην ποίησή του. Το ποίημα «Κρυμμένο» είναι αφιερωμένο σε αυτήν, όπως πάντα με λεπτότητα και με περισσότερη προσοχή στα ίχνη της πραγματικότητας παρά στην ίδια την πραγματικότητα: «Στα λόγια και τις πράξεις μου (για να μην προσπαθήσω να μάθω ποιος ήμουν.) Υπήρχε ένα εμπόδιο, μεταμόρφωσε / τις πράξεις μου και τον τρόπο ζωής μου».

Μέχρι το τέλος των ημερών του στην Αλεξάνδρεια, ο Κωνσταντίνος Καβάφης έκανε μια ήσυχη και διακριτική ζωή. Είναι δημοσιογράφος, στέλεχος της βρετανικής διοίκησης, έχει έσοδα από το χρηματιστήριο ακόμα και από τον τζόγο. Διαθέτει ένα ωραίο διαμέρισμα στον δεύτερο όροφο με μεγάλη βεράντα. Μεταξύ 5 και 7 το απόγευμα καπνίζει τα αγαπημένα του τσιγάρα, πίνει ουίσκι ή μαστίχα Χίου και συναντά φίλους.

Θυμήσου, σώμα

Με κωδικό Dnevnik10 έχετε έκπτωση τουλάχιστον 10%.

Αγορά

Εξαιρετικός συνομιλητής, ο Καβάφης γνωρίζει πολλές ιστορίες από το παρελθόν, αλλά τις διηγείται σαν να συνέβαιναν στην πόλη κάτω από τα πόδια τους. Στον κόσμο κάτω από τα πόδια τους. Το βράδυ γυρίζει στα σημεία συνάντησης με νεαρά αγόρια, με τα οποία τρελαίνονται τα βράδια.

Ωστόσο, αυτές οι νυχτερινές πορείες έγιναν λιγότερο συχνές με τον καιρό και με την πρόοδο της ποίησης. Ο Καβάφης άρχισε να γράφει σαν τον εαυτό του αργά, μετά τα 45. Γνωρίζει πολύ καλά τι ποιητικό μεγαλείο δημιουργεί και μισεί την ιδέα να κρέμονται τα ποιήματά του απούλητα σε ένα βιβλιοπωλείο, οπότε δεν εκδίδει βιβλίο, απλώς αναπαράγει τα χειρόγραφα σε ειλητάρια και τα διανέμει.

Ως ποιητής έγινε γνωστός πρώτα στην Αλεξάνδρεια, μετά στην Αγγλία, μετά σε όλη την Ευρώπη και τέλος στην Ελλάδα. Όταν όμως ο Σεφέρης και άλλοι της νεότερης γενιάς άρχισαν να τον λατρεύουν και τον αναγνώρισαν ως τον μεγαλύτερο Έλληνα ποιητή όλων των εποχών, ο Κωνσταντίνος Καβάφης ήταν ήδη νεκρός.

Το 1933, έπαθε έναν δυσοίωνο καρκίνο στο λαιμό και το μόνο που έπρεπε να κάνει ήταν να περιμένει να επέμβουν οι θεοί:

Τώρα θα γίνει αυτό, μετά κάτι άλλο,

[…]

θα τα μπερδέψουμε όλα για να είμαστε στο τέλος
σε πλήρη σύγχυση … Και τότε θα έρθει η ώρα, οι θεοί όταν
θα πιάσουν δουλειά… και όταν τακτοποιήσουν το έδαφος,
θα πάνε. Και τότε – αυτό θα κάνει κάτι,
άλλος – άλλος? μετά από λίγο και οι άλλοι –
που όσο μπορεί. Και όλα θα ξεκινήσουν ξανά.