Βρυξέλλες. Μετά από μια διήμερη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, οι ηγέτες της ΕΕ εγκατέλειψαν τη ριζοσπαστική δράση και αντ’ αυτού επέλεξαν μετριοπάθεια για να αντιμετωπίσουν δύο από τις πιο πιεστικές κρίσεις του μπλοκ: τη συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση και την πρόκληση της Πολωνίας στο κράτος δικαίου, είπε. Euronews. Και τα δύο θέματα ήταν ασυνήθιστα ζητήματα για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο θεωρείται το ανώτατο πολιτικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνήθως ασχολείται με στρατηγικά, μακροπρόθεσμα ζητήματα. Αλλά ο επείγων χαρακτήρας και των δύο κρίσεων τις έχει βάλει στην κορυφή της ατζέντας – χωρίς να οδηγήσει σε σημαντικές ανακαλύψεις. Όσον αφορά την ενεργειακή κρίση, η οποία οδήγησε σε απότομη αύξηση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας τις τελευταίες εβδομάδες, οι ηγέτες της ΕΕ ενέκριναν τη μέση προσέγγιση που αποκάλυψε την περασμένη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία περιλαμβάνει μέτρα όπως η άμεση εισοδηματική στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών, η κρατική ενίσχυση για προβληματικών επιχειρήσεων και μειώσεις φόρων και ειδικών εισφορών. Η Επιτροπή σημείωσε ότι όλα αυτά τα μέτρα πρέπει να είναι στοχευμένα, προσαρμοσμένα και προσωρινά, μια γνώμη που συμμερίζονται η Γερμανία και άλλα βόρεια κράτη μέλη, τα οποία διστάζουν να παρέμβουν έντονα. Η Πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen σημείωσε ότι 20 κράτη μέλη είχαν ήδη ανακοινώσει την πρόθεσή τους να εισαγάγουν αυτό το είδος βραχυπρόθεσμης λύσης. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η κατάσταση είναι αποτέλεσμα της δυναμικής της ελεύθερης αγοράς: οι χώρες που ανακάμπτουν από την πανδημία σε όλο τον κόσμο διψούν για ενέργεια για να ξεκινήσουν τις οικονομικές τους δραστηριότητες, αλλά η υψηλότερη ζήτηση δεν καλύπτεται από υψηλότερες προμήθειες, γεγονός που οδηγεί σε σημαντική αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου. Το άλμα αναμένεται να συνεχιστεί μέχρι τον Απρίλιο. Αν και δεν περιλαμβάνονται στα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής, οι μακροπρόθεσμες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να συζητηθούν τους επόμενους μήνες. Ο Von der Layen είπε ότι οι ηγέτες είναι ανοιχτοί στη διερεύνηση της δημιουργίας στρατηγικού αποθέματος φυσικού αερίου για το μπλοκ, της εθελοντικής συν-παροχής ενεργειακών προμηθειών και του διαχωρισμού των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, μια αιτία που υποστηρίζεται από τη Γαλλία. Η ενεργειακή κρίση ήταν το πρώτο σημείο της συνάντησης της Πέμπτης και κράτησε περισσότερες από τέσσερις ώρες. Μεταξύ των πιο επικριτικών φωνών ήταν ο Τσέχος πρωθυπουργός Andrej Babiš, ο οποίος παραπονέθηκε για τον αντίκτυπο του συστήματος εμπορίας εκπομπών (ETS) στους λογαριασμούς ενέργειας, μια αξιολόγηση που αμφισβητήθηκε από την Επιτροπή. Το ETS είναι ένα υποχρεωτικό σύστημα που καθορίζει την τιμή των εκπομπών άνθρακα από τις πιο ρυπογόνες βιομηχανίες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Οι εταιρείες πρέπει να αγοράζουν και να εμπορεύονται άδειες άνθρακα για να καλύψουν τις βιομηχανικές τους ανάγκες. Οι τιμές των αδειών αυξήθηκαν και φέτος από 33 ευρώ στις αρχές Ιανουαρίου σε σχεδόν 60 ευρώ τον Οκτώβριο. Η Επιτροπή εκτιμά ότι αυτή η ανάπτυξη συνέβαλε σε περισσότερο από το ένα πέμπτο της συνολικής ενεργειακής κρίσης, αλλά αρκετά ανατολικά κράτη μέλη έχουν εκμεταλλευτεί την αύξηση των λογαριασμών για να επιτεθούν στο ETS και τελικά στις πολιτικές της ΕΕ για το κλίμα. Ορισμένες χώρες έχουν εκφράσει ανησυχίες για εικαζόμενη χειραγώγηση της αγοράς στο πλαίσιο του ETS, ισχυρισμούς που οι Βρυξέλλες λένε ότι είναι αβάσιμοι. Ωστόσο, ο Μπάμπης, ο οποίος έχασε πρόσφατα την επανεκλογή του, κατάφερε να αλλάξει τα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής: το κείμενο καλεί τώρα την Επιτροπή να «μελετήσει τη λειτουργία των αγορών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας και της αγοράς ETS» με τη βοήθεια της ESMA. ανεξάρτητη μπλοκ αρχή. του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ο Von der Leyen επεσήμανε ότι οι χώρες της ΕΕ έχουν περισσότερα από 10 δισεκατομμύρια ευρώ σε έσοδα ETS για να μετριάσουν τον αντίκτυπο της αύξησης των τιμών. Η ενεργειακή κρίση θα συζητηθεί περαιτέρω κατά τη διάρκεια έκτακτης συνεδρίασης των εθνικών υπουργών την επόμενη εβδομάδα και θα επανεξεταστεί από τους ηγέτες της ΕΕ στην επόμενη σύνοδο κορυφής στα μέσα Δεκεμβρίου. Μετά τις συνομιλίες για την ενεργειακή κρίση ακολούθησε σύντομη συζήτηση για την πανδημία. Οι ηγέτες υποσχέθηκαν να καταπολεμήσουν την παραπληροφόρηση σχετικά με τα εμβόλια, να διευκολύνουν τη διασυνοριακή μετακίνηση και να τονώσουν τις διεθνείς δωρεές σε αναπτυσσόμενες χώρες. Μέχρι σήμερα, μόνο το 3% των ανθρώπων σε χώρες χαμηλού εισοδήματος έχουν λάβει τουλάχιστον μία δόση. Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel έδωσε στη συνέχεια τον λόγο στον Πολωνό πρωθυπουργό Mateusz Morawiecki, ο οποίος μοιράστηκε με τους συναδέλφους του τις απόψεις του σχετικά με την πρόκληση που έλαβε νωρίτερα αυτό το μήνα το πολωνικό Συνταγματικό Δικαστήριο. Στην πλειοψηφική του απόφαση, το δικαστήριο αμφισβήτησε ευθέως τον μακροχρόνιο κανόνα του δικαίου της ΕΕ και απέρριψε ανοιχτά δύο βασικά άρθρα των Συνθηκών της ΕΕ: ​​το άρθρο 1, το οποίο ορίζει τη μεταφορά αρμοδιοτήτων από τα κράτη μέλη στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και το άρθρο 19, που ιδρύει το Δικαστήριο. ΕΕ έναντι των πολωνικών δικαστηρίων. Οι δικαστές είπαν ότι αυτές οι διατάξεις ήταν ασυμβίβαστες με το πολωνικό σύνταγμα. Η ποινή θεωρείται άνευ προηγουμένου χαρακτήρα και προκαλεί φόβους για το αναπόφευκτο «Polexit», που θα θέσει την Πολωνία εκτός του κοινοτικού κεκτημένου. Προκάλεσε επίσης έντονη καταδίκη από άλλα κράτη μέλη, με τον Ιρλανδό πρωθυπουργό Μίχαλ Μάρτιν να το αποκαλεί «χαστούκι στο πρόσωπο». Η συζήτηση της Πέμπτης είχε λιγότερο μαχητικό τόνο, με αξιωματούχους της ΕΕ να περιγράφουν μια «ήρεμη ατμόσφαιρα». Οι ηγέτες επιβεβαίωσαν το «θεμελιώδες» ζήτημα του κράτους δικαίου και της ανεξάρτητης δικαιοσύνης και συμφώνησαν να χρησιμοποιήσουν τον πολιτικό διάλογο με «αμοιβαίο σεβασμό» για την εξεύρεση λύσης. “Υπήρχε ένα σαφές μήνυμα από μια τεράστια ομάδα ηγετών στο τραπέζι ότι ανησυχούσαμε πολύ για την κατάσταση στην Πολωνία. Φυσικά, υπάρχει πάντα ένα στοιχείο διαλόγου”, δήλωσε ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε μετά την αποχώρησή του από τη συνάντηση την Πέμπτη. Νύχτα. «Αλλά την ίδια στιγμή, κατανοείται ότι υποστηρίζουμε πλήρως την Επιτροπή, οι περισσότεροι από εμάς, να περιγράψει με σαφήνεια τα μέτρα που απαιτούνται για να ανταποκριθεί σε αυτό που κάνει η πολωνική κυβέρνηση». Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεσμεύτηκε να χρησιμοποιήσει όλες τις εκτελεστικές της εξουσίες για να επιβεβαιώσει το κράτος του δικαίου της ΕΕ στην Πολωνία. Οι πιθανές ενέργειες περιλαμβάνουν το άνοιγμα μιας νέας διαδικασίας επί παραβάσει, μια δοκιμασμένη διαδρομή με ανάμεικτα αποτελέσματα ή την ενεργοποίηση ενός νέου μηχανισμού όρων για τη δέσμευση κεφαλαίων της ΕΕ, από τους οποίους η Πολωνία είναι ο μεγαλύτερος αποδέκτης. Ωστόσο, την Παρασκευή, μετά από ημέρες αυξανόμενων εικασιών, ο Von der Layen επιβεβαίωσε ότι η Επιτροπή δεν θα χρησιμοποιήσει το δημοσιονομικό καθεστώς που ισχύει μέχρι τον Ιανουάριο, εν αναμονή μιας εκκρεμούς υπόθεσης από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Η υπόθεση κατατέθηκε από την Πολωνία και την Ουγγαρία, οι οποίες ζήτησαν από το δικαστήριο του Λουξεμβούργου να ρυθμίσει τη νομική εγκυρότητα του μηχανισμού. Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρόσθεσε ότι ενώ η εκτελεστική εξουσία περιμένει την απόφαση, μπορεί να αρχίσει να στέλνει επιστολές με ερωτήσεις σε κράτη μέλη που είναι ύποπτα για παραβίαση της νομοθεσίας της ΕΕ. Ο Von der Leyen τόνισε ότι η Βαρσοβία πρέπει να συμμορφωθεί με προηγούμενη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το οποίο διέταξε την άμεση απομάκρυνση του αμφισβητούμενου πειθαρχικού τμήματος δικαστών και την επαναφορά όλων των δικαστών που είχαν απομακρυνθεί παράνομα. «Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας», είπε σε συνέντευξη Τύπου μετά τη σύνοδο κορυφής. «Αυτή η φορά είναι ένας συνδυασμός διαλόγου, νομικής απάντησης και συγκεκριμένης δράσης για την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης». Επίσης την Παρασκευή, ο Πρωθυπουργός Morawiecki συναντήθηκε με τη Μαρίν Λεπέν, πρόεδρο του ακροδεξιού κόμματος Εθνικό Κίνημα και μία από τις κορυφαίες ευρωσκεπτικιστικές φωνές της Ευρώπης. Η Λεπέν καταδίκασε τον «απαράδεκτο εκβιασμό που διέπραξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή» και εξέφρασε την υποστήριξή του στην πολωνική κυβέρνηση. Η πιο τεταμένη στιγμή της συνόδου κορυφής ήρθε όταν οι ηγέτες συζήτησαν το τυπικά διχαστικό ζήτημα της διαχείρισης της μετανάστευσης. Αυτή τη φορά, οι συνομιλίες επικεντρώθηκαν στη συνεχιζόμενη διαμάχη με τη Λευκορωσία, την οποία η ΕΕ έχει κατηγορήσει ότι ενθαρρύνει την παράνομη είσοδο στην Πολωνία, τη Λιθουανία και τη Λετονία. Οι Βρυξέλλες πιστεύουν ότι ο πρόεδρος Αλεξάντερ Λουκασένκο προσπαθεί να προκαλέσει τον όλεθρο ως αντίποινα για τις κυρώσεις του μπλοκ. Ο Λουκασένκο αρνείται όλους τους ισχυρισμούς και λέει ότι η Ευρώπη ευθύνεται για την ανθρωπιστική κρίση. Εν τω μεταξύ, εκατοντάδες μετανάστες, κυρίως από το Ιράκ και το Αφγανιστάν, παραμένουν αποκλεισμένοι στα σύνορα. Οκτώ αιτούντες άσυλο έχουν πεθάνει μέχρι στιγμής. «Η ζωή κανενός δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για πολιτικούς (σκοπούς)», είπε η φον ντερ Λάιεν, η οποία περιέγραψε τη συμπεριφορά της Λευκορωσίας ως «υβριδική επίθεση». Καθώς η κατάσταση χειροτέρευε, ορισμένες χώρες έγιναν σαφέστερες στις απαιτήσεις τους για πρακτικές λύσεις. Νωρίτερα αυτό το μήνα, 12 κράτη μέλη – Αυστρία, Βουλγαρία, Κύπρος, Τσεχία, Δανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία και Σλοβακία – έστειλαν επιστολή στην Επιτροπή ζητώντας χρηματοδότηση από την ΕΕ για “φυσικά εμπόδια” και μια πιο «καταχρηστική» μεταναστευτική πολιτική, μια αναφορά που ερμηνεύεται ως έκκληση για νομιμοποίηση «απωθημένων» που απαγορεύονται από το διεθνές δίκαιο. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής πρωτοστάτησαν και ανανέωσαν τα αιτήματά τους με την υποστήριξη της Ελλάδας και της Κύπρου, δύο χωρών που είδαν μετανάστες να φτάνουν στα εδάφη τους με την ενθάρρυνση των τουρκικών αρχών. Οι πέντε ήθελαν να χτίσουν φράχτες και να αγοράσουν μη επανδρωμένα αεροσκάφη παρακολούθησης εντός του προϋπολογισμού της ΕΕ, σύμφωνα με το Euronews. Ωστόσο, αν και οι αναφορές τους προκάλεσαν έντονη και ευρεία συζήτηση, δεν οδήγησαν σε συγκεκριμένα αποτελέσματα λόγω της έντονης αντίστασης από άλλα κράτη μέλη και την Επιτροπή. «Ήμουν πολύ σαφής», είπε ο φον ντερ Λάιεν, «δεν υπάρχει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για συρματοπλέγματα και τοίχους». Τα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής αντικατοπτρίζουν έναν συμβιβασμό για τη χορήγηση περισσότερης χρηματοδότησης από την ΕΕ σε τρίτες χώρες υποδοχής προσφύγων, όπως η Τουρκία, ο Λίβανος, η Ιορδανία και η Αίγυπτος, και την ανάπτυξη υφιστάμενων μέσων, όπως ο Frontex. Η ΕΕ φοβάται ότι ο Λουκασένκο θα ανοίξει σύντομα νέα. διαδρομές για την αποστολή περισσότερων μεταναστών στα σύνορα. Σε μια προσπάθεια να αποτρέψει τους νεοφερμένους, το μπλοκ θα αυξήσει τη δέσμευσή του με χώρες των οποίων οι πολίτες παρασύρονται να πετάξουν στο Μινσκ. Οι Βρυξέλλες θα εξετάσουν επίσης ένα νέο πακέτο κυρώσεων κατά ιδιωτών και εταιρειών της Λευκορωσίας.
Μετάφραση και επιμέλεια: Julian Markov