Σε μια «συναρπαστική» συνάντηση με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ υποσχέθηκε να ανανεώσει το μέλλον της Τουρκίας στην ΕΕ, παρόλο που λίγες ώρες νωρίτερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες είχε απορρίψει το αίτημα της Άγκυρας να ξεμπλοκάρει τις ενταξιακές συνομιλίες. , για να δώσει το πράσινο φως για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Ο Ερντογάν βρισκόταν στη μέση μιας συνάντησης με τον αρχηγό του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg και τον Σουηδό πρωθυπουργό Ulf Kristersson για να συζητήσουν την υποψηφιότητα της Σουηδίας για το ΝΑΤΟ όταν έφυγε από την αίθουσα για να συναντήσει τον Michel.

Η απόφαση της Τουρκίας να ξεμπλοκάρει την ένταξη της Σουηδίας ήρθε λίγο αργότερα, εγείροντας πολλά ερωτήματα σχετικά με τα όσα είπε και υποσχέθηκε ο Μισέλ.

Αφού μίλησε με τον Ερντογάν, ο Μισέλ έχει ανέβασε στο Twitter ότι οι δύο ηγέτες είχαν μια «καλή συνάντηση» στην οποία διερεύνησαν μελλοντικές ευκαιρίες για να επαναφέρουν τη συνεργασία ΕΕ-Τουρκίας «στο προσκήνιο και να αναζωογονήσουν τις σχέσεις μας».

Ο Μισέλ είπε επίσης ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε τον Ύπατο Εκπρόσωπο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσουν μια έκθεση για να προχωρήσουμε “με στρατηγικό και στραμμένο προς το μέλλον τρόπο”.

Τόσο ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ όσο και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαιρέτησαν τα «καλά νέα» από το Βίλνιους στο Twitter, χωρίς να σχολιάσουν την πρόταση του Μισέλ για αναζωογόνηση των σχέσεων με την Άγκυρα.

Λίγες ώρες πριν από τη συνάντηση μεταξύ Μισέλ και Ερντογάν, η Κομισιόν είχε απορρίψει το αίτημα της Τουρκίας για επανέναρξη των ενταξιακών συνομιλιών στην ΕΕ – παγωμένες από το 2018 – για να επιτρέψει στην Τουρκία να δώσει το πράσινο φως για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Η Επιτροπή δήλωσε ξεκάθαρα ότι πρόκειται για δύο διαφορετικά ζητήματα.

Επίσης το σχέση Η έκθεση για την πρόοδο που σημειώθηκε το 2022 αποκαλύπτει την καθυστέρηση της Τουρκίας σε μια σειρά ζητημάτων που κυμαίνονται από εντάσεις με την Ελλάδα και την Κύπρο –και τα δύο κράτη μέλη της ΕΕ– μέχρι τη δημοκρατική οπισθοδρόμηση και ένα σύστημα δικαιοσύνης που ελέγχεται από την κυβέρνηση.

Ενώ αναρωτιόταν τι οδήγησε την αλλαγή πορείας την τελευταία στιγμή, η Ουάσιγκτον είπε σε διπλωματική δήλωση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πάντα υποστήριζαν την πορεία της Τουρκίας προς την ΕΕ, αλλά επανέλαβε ότι είναι ένα ζήτημα διμερές που πρέπει να επιλυθεί μεταξύ ΕΕ και Άγκυρας.

Δεν είναι σαφές εάν ο Μισέλ συμβουλεύτηκε άλλους ηγέτες της ΕΕ, όπως η φον ντερ Λάιεν, προτού εμπλακεί με την Άγκυρα. Δεν είναι καν βέβαιο αν οι υποσχέσεις του Μισέλ ήταν μια ψευδαίσθηση, σχεδιασμένη για να επιτρέψει στον Ερντογάν να ικανοποιήσει το εσωτερικό του κοινό και να δικαιολογήσει το πράσινο φως του για τη Σουηδία, ή κάτι πιο συγκεκριμένο.

Η αμηχανία του Βερολίνου

Το σίγουρο είναι ότι ο Ερντογάν δεν έχει δεσμευτεί για το συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και η προσπάθειά του να συνδέσει την πορεία της Τουρκίας προς την ΕΕ με την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ έχει δημιουργήσει απογοήτευση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, ιδιαίτερα της Γερμανίας.

«Πιστεύω ότι αυτό δεν πρέπει να εκληφθεί ως σχετικό πρόβλημα», είπε ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς σε δημοσιογράφους στο Βερολίνο.

Άλλοι Γερμανοί πολιτικοί ήταν πολύ λιγότερο διπλωματικοί. «Το αίτημα του Ερντογάν είναι μια προσβολή χωρίς αβεβαιότητα», είπε χα δηλώθηκε Ο βουλευτής του Φιλελεύθερου FDP Τόμας Χάκερ.

Κάποιοι κατηγόρησαν την τουρκική κυβέρνηση ότι προσπαθεί να παρακάμψει τα κριτήρια της ΕΕ μέσω των ενταξιακών συνομιλιών στο ΝΑΤΟ, ειδικά επειδή οι δύο οργανισμοί δεν συνδέονται.

«Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι η βάση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας είναι τα κριτήρια της Κοπεγχάγης και όχι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ», είπε. υπογραμμίστηκε Max Lucks, ειδικός στην εξωτερική πολιτική των Πρασίνων.

Ούτε το ΝΑΤΟ ούτε η ΕΕ «θα πρέπει να επηρεαστούν από την απόπειρα εκβιασμού του Ερντογάν», είπε. επέμεινε Florian Hahn, εκπρόσωπος για την πολιτική ασφαλείας στο συντηρητικό CSU.

«Επειδή ένα πράγμα είναι σαφές: το εγγύς μέλλον της Τουρκίας δεν είναι στην ΕΕ», είπε προστέθηκε.

Ο Νόρμπερτ Ρότγκεν, ειδικός εξωτερικής πολιτικής στο κεντροδεξιό CDU, τόνισε ότι «η ΕΕ και το ΝΑΤΟ είναι δύο ξεχωριστοί οργανισμοί».

Αλλά έχουν κοινό ότι «ο εκβιασμός δεν είναι αποδεκτός τρόπος επιχειρηματικής δραστηριότητας», πρόσθεσε.

Αποκατάσταση των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας

Εν τω μεταξύ, η Αθήνα -η οποία εξάλειψε την αντίθεσή της στην πορεία της Άγκυρας προς την ΕΕ το 1999- παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις με την Τουρκία, η οποία πρόσθεσε στο «παζάρι» της με τη Δύση ένα άλλο ζήτημα, το μακροχρόνιο αίτημά του προς την Ουάσιγκτον να εκσυγχρονίσει τον στόλο της F. -16 μαχητικά αεροσκάφη.

είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν Το CNN σε συνέντευξή του νωρίτερα αυτή την εβδομάδα: «Η Τουρκία επιδιώκει να εκσυγχρονίσει τα αεροσκάφη F-16». Και επίσης το [primo ministro greco Kyriakos] Ο Μητσοτάκης στην Ελλάδα αναζητά βοήθεια».

Η «βοήθεια» στην οποία αναφέρεται ο Μπάιντεν είναι το αίτημα της Ελλάδας να αγοράσει μαχητικά αεροσκάφη F-35 από την Ουάσιγκτον για να ενισχύσει την ασφάλειά της στην περιοχή.

«Και έτσι, αυτό που προσπαθώ να συγκεντρώσω, ειλικρινά, είναι λίγο μια κοινοπραξία, όπου ενισχύουμε το ΝΑΤΟ όσον αφορά τη στρατιωτική ικανότητα της Ελλάδας και της Τουρκίας και επιτρέπουμε στη Σουηδία να εισέλθει σε αυτό. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό», συνέχισε ο Μπάιντεν.

Η Αθήνα ζητά διαβεβαιώσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι ο τουρκικός στόλος των εκσυγχρονισμένων F-16 δεν αποτελεί απειλή για το Αιγαίο, ως μέρος μιας συνεχιζόμενης θαλάσσιας διαμάχης στην οποία η Τουρκία αμφισβητεί ανοιχτά την κυριαρχία των ελληνικών νησιών.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ Μπομπ Μενέντεζ, ο οποίος έχει αντιταχθεί στο παρελθόν στην πώληση F-16 στην Τουρκία λόγω της επιθετικής της στάσης στη Μεσόγειο Θάλασσα, δήλωσε τη Δευτέρα ότι οι συζητήσεις για τον εκσυγχρονισμό των τουρκικών F-16 βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη. .

«Αν (η κυβέρνηση Μπάιντεν) μπορέσει να βρει έναν τρόπο να διασφαλίσει ότι η επιθετικότητα της Τουρκίας εναντίον των γειτόνων της θα σταματήσει, και υπήρξε μια ηρεμία τους τελευταίους μήνες, αυτό θα ήταν υπέροχο, αλλά πρέπει να γίνει μόνιμο», είπε. δηλώθηκε προς την Reuters.

Μητσοτάκης και Ερντογάν αναμένεται να έχουν διμερή συνάντηση στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ.

Σύμφωνα με τον ελληνικό Τύπο, οι δύο χώρες στοχεύουν σε «επαναφορά» των σχέσεών τους, στόχο ιδιαίτερα πολυπόθητο από την Ουάσιγκτον.

Επικαλούμενοι πηγές της ελληνικής κυβέρνησης, τόνισαν επίσης ότι η Αθήνα δεν περιμένει πολλά από αυτή τη συνάντηση, επιμένοντας στη γραμμή της σύμφωνα με την οποία το μόνο θέμα που συζητείται με την Τουρκία είναι η οριοθέτηση της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης και της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου.

Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία αμφισβητεί το γενικό status quo στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Ενώ τα δημόσια οικονομικά και των δύο χωρών δεν είναι ρόδινα, ελληνικά ΜΜΕ ανέφεραν τη Δευτέρα ότι η Ουάσιγκτον θα καλύψει τις αμυντικές ανάγκες και των δύο χωρών.

(Σαράντης Μιχαλόπουλος | EURACTIV.com, Nikolaus J. Kurmayer | EURACTIV.de)