

Φράχτες στα σύνορα μεταξύ Σερβίας και Ουγγαρίας. Φωτογραφία: Reuters
Οι μετανάστες το λένε το παιχνίδι, αλλά είναι κάθε άλλο παρά ένα παιχνίδι: είναι η αδιάκοπη και επίμονη προσπάθεια να προσπαθήσεις να φτάσεις στην Ευρώπη αφού αντιμετώπισες χιλιάδες χιλιόμετρα κατά μήκος της Βαλκανικής Διαδρομής, έναν από τους πιο πολυσύχναστους διαδρόμους στην Ανατολική Ευρώπη, γεμάτο με ανθρώπινα όντα όλων των ηλικιών, που όλοι φεύγουν χώρες (Αφγανιστάν, Συρία, Ιράκ, Πακιστάν, Μπαγκλαντές) και όλες αναζητούν ένα μέλλον για να το ονομάσουν έτσι. Αυτό συνεπάγεται κακουχίες και κινδύνους κάθε είδους, ανεβαίνοντας στη Βαλκανική χερσόνησο για μήνες και με κάθε μέσο, άλλοι από την Τουρκία, άλλοι από την Ελλάδα, και μετά Μακεδονία, Αλβανία, Βουλγαρία, Σερβία, τέλος Βοσνία. Το τέλος του τρεξίματος, ο λαιμός του χωνιού, είναι πάντα μπροστά από έναν τοίχο ή φράχτη, ωστόσο ένα θωρακισμένο σύνορο προς εκείνη τη γη της επαγγελίας που ονομάζεται Ευρώπη. Και εκεί γίνεται το παιχνίδι: η εξαιρετική αποφασιστικότητα στην επινόηση και ανακάλυψη νέων διαδρομών, σε αναζήτηση νέων περασμάτων, αόρατες ρωγμές μεταξύ των δικτύων, μεταξύ των τειχών, αποφυγή όπλων και βίας όσων καλούνται να υπερασπιστούν αυτές τις πύλες, έτοιμοι να κάνουν τα πάντα για να εμποδίσουν τους μετανάστες να βρουν ένα καλύτερο μέλλον πέρα από τα σύνορα. Δέκα, είκοσι, πενήντα φορές, δεν πειράζει, πάντα ξεκινάμε από την αρχή, έστω και κάθε φορά με περισσότερες πληγές, στο δέρμα και στην ψυχή. Αλλά, όπως συμβαίνει πάντα όταν η υπεράσπιση των συνόρων που χαράσσονται στη στεριά γίνεται πιο σημαντική από τον σεβασμό για τα ανθρώπινα όντα, υπάρχουν και αυτοί που παρασύρονται. Όπως λέει Γιατροί χωρίς σύνοραπου σε η τελευταία του αναφοράπου κυκλοφόρησε την περασμένη εβδομάδα, μιλάει όχι μόνο της βίας, αλλά και της άσκοπης ταπείνωσης προς τους απελπισμένους ανθρώπους που συρρέουν στη Σερβία, στα σύνορα με την Ουγγαρίαάρα η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πιο κοντινή πόλη είναι η Subotica: στα δέκα χιλιόμετρα που τη χωρίζουν από τα σύνορα, όλα μπορούν να συμβούν.
Παιδιά που ξυλοκοπήθηκαν από τη συνοριακή αστυνομία
Τα σύνορα μεταξύ Ουγγαρίας και Σερβίας είναι μήκους 175 χιλιομέτρων και περικλείονται εξ ολοκλήρου από έναν διπλό φράχτη με συρματόπλεγμα ύψους 4 μέτρων, γεμάτο με αισθητήρες που προκαλούν ηλεκτροσόκ στους πιο επιχειρηματικούς και επανδρωμένο από ένα ανεξάρτητο τμήμα της ουγγρικής αστυνομίας που ονομάζεται “Border Hunters”. “. , που έχει περίπου 4 χιλιάδες άνδρες καλά οπλισμένοι και κακοπληρωμένοι (μικτός μηνιαίος μισθός 260.000 φιορινιών, λίγο πάνω από 650 ευρώ): ένας συνδυασμός που συνήθως προκαλεί προβλήματα. «Η αδιάκριτη χρήση βίας κατά των εξόριστων στα σύνορα μεταξύ Ουγγαρίας και Σερβίας είναι τακτική, συνεχής», είναι η ιστορία, που αναφέρεται στην έκθεση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, από την Δρ. Andjela Marcetic, γιατρό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Σερβία. «Κάθε εβδομάδα βλέπουμε διαφορετικούς ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων μερικών παιδιών, με σοβαρούς μώλωπες, βαθιές πληγές και κοψίματα, εξαρθρήματα και κατάγματα, συχνά στα πόδια, τα χέρια και μερικές φορές στο κεφάλι. Οι πληγές που θεραπεύουμε κατά τη διάρκεια αυτών των ιατρικών επισκέψεων αντιστοιχούν στις μαρτυρίες αυτών των ανθρώπων, οι οποίοι περιγράφουν σκληρούς ξυλοδαρμούς στα χέρια της ουγγρικής αστυνομίας πριν από την απέλασή τους στη Σερβία. Ενώ μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μερικούς από αυτούς τους τραυματισμούς, ανησυχούμε επίσης για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τέτοιων τραυμάτων στην ψυχική τους υγεία.” συνοδεύουν τους.


Μια οικογένεια μεταναστών προσπαθεί να περάσει τα ουγγρικά σύνορα. Φωτογραφία: Reuters
Σύμφωνα με μαρτυρίες που συγκέντρωσαν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, οι ξυλοδαρμοί των κυνηγών στα σύνορα κατά μεταναστών είναι συστηματικοί και οργανωμένοι. σαν “γραμμή αποσυναρμολόγησης”, των δυνάμεων των πιο αδύναμων, της εμμονής τους στην προσπάθεια να περάσουν τα σύνορα. Κυμαίνονται από ξυλοδαρμούς με γυμνά χέρια μέχρι ξυλοδαρμούς με ρόπαλα ή δερμάτινες ζώνες, από τη χρήση σπρέι πιπεριού έως δακρυγόνα, από κακομεταχείριση μέχρι ταπείνωση, μέχρι στέρηση νερού και ιατρικής βοήθειας. «Μας πήγαν σε ένα μικρό λευκό δοχείο ανάμεσα στους φράχτες, μαζί με άλλα 40 άτομα», είπε στους ΓΧΣ ένας από τους ανθρώπους που υποβλήθηκαν σε θεραπεία. «Περάσαμε περίπου 12 ώρες σε αυτό το κοντέινερ. Ζήτησα να πάω στην τουαλέτα, αλλά δεν με άφησαν. Οι Ούγγροι αστυνομικοί ψέκασαν επανειλημμένα τα πρόσωπά μας με σπρέι πιπεριού αλλά και μέσα στο προκατασκευασμένο, από ένα μικρό πλαϊνό παράθυρο». Από τον Ιανουάριο του 2021, οι κινητές ιατρικές ομάδες των ΓΧΣ έχουν περιθάλψει 423 θύματα συνοριακής βίας. Οι περισσότεροι θεραπευμένοι περιγράφουν ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται με δραματική κανονικότητα: ξυλοδαρμοί, άρνηση πρόσβασης σε βασικές ανάγκες και παρενόχληση, που συχνά συνοδεύεται από ρατσιστικό εξευτελισμό. Μερικοί άνθρωποι λένε ότι έχουν πέσει θύματα κλοπής και καταστροφής περιουσίας, ενώ άλλοι αναγκάστηκαν να απογυμνωθούν, ακόμη και τον χειμώνα. Υπάρχουν επίσης εκείνοι που παραπονέθηκαν ότι υπέστησαν άλλες μορφές ταπείνωσης: σε ορισμένες περιπτώσεις οι πράκτορες θα έφταναν μέχρι το σημείο να ουρήσουν στους κρατούμενους μετανάστες, σε ένδειξη υπέρτατης περιφρόνησης.


Ο ισχυρισμός του Orbàn: Τα κεφάλαια της ΕΕ για να πληρώσουν τους “Border Hunters”
Από τη μια πλευρά ο διπλός φράχτης και οι Ούγγροι «κυνηγοί συνόρων», από την άλλη η σερβική αστυνομία, που περιπολεί, απομακρύνει ανεπιθύμητους ανθρώπους από κατοικημένα κέντρα και τους τοποθετεί διαλογή σε κέντρα υποδοχής. Στη μέση οι μετανάστες, που περιμένουν την κατάλληλη στιγμή, το σωστό πέρασμα, που κατασκηνώνουν στο δάσος και σε πρόχειρα καταφύγια (τρεις χιλιάδες ανακαλύφθηκαν τον περασμένο μήνα), υπό την επίβλεψη των «διακινητών» που συναναστρέφονται ο ένας τον άλλον. Τα τοπικά νέα αναφέρουν ότι τον περασμένο μήνα, σε περιοχές βόρεια της Subotica, στο δάσος Makova Sedmica, υπήρχε α πυροβολισμοί μεταξύ μεταναστών: ένας από αυτούς σκοτώθηκε και άλλοι 7 τραυματίστηκανσυμπεριλαμβανομένου ενός 16χρονου κοριτσιού: χωρίς ονόματα, χωρίς χώρα. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση 7.275 πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και μετανάστες βρίσκονταν στο σερβικό έδαφος έως τις 31 Ιουλίου, σε σύγκριση με 6.313 στα τέλη Ιουνίου. «Οι πυροβολισμοί κοντά στη Σουμπότιτσα της Σερβίας δείχνουν ότι η μεταναστευτική πίεση έχει φτάσει σε νέο επίπεδο κινδύνου, με τους ένοπλους μετανάστες να γίνονται πιο επιθετικοί και βίαιοι». γράφει ο Zoltán Kovács, Υπουργός Επικοινωνιών και Διεθνών Σχέσεων στην κυβέρνηση της Ουγγαρίας. «Ο πυροβολισμός είναι απλώς ένα σύμπτωμα ενός πολύ μεγαλύτερου προβλήματος που έχει αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό από κάθε άλλο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα από τα έμμεσα αποτελέσματα του πολέμου στην Ουκρανία, μια χώρα υπεύθυνη για το 10% της παγκόσμιας παραγωγής σιταριού και το 15% της παγκόσμιας παραγωγής καλαμποκιού, είναι ότι οι ελλείψεις τροφίμων γίνονται ήδη αισθητές στις φτωχότερες περιοχές της Αφρικής και της Ασίας. Λόγω αυτών των ελλείψεων, ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων ταξιδεύει προς την Ευρώπη, ενισχύοντας περαιτέρω τη μεταναστευτική πρόκληση. Με τη σειρά της, η ζήτηση για τις σκιώδεις υπηρεσίες των εμπόρων ανθρώπων θα αυξηθεί επίσης, με αποτέλεσμα τη δραστική αύξηση του αριθμού των διακινητών ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στα σύνορα της Ουγγαρίας. Μερικά στοιχεία: το 2021, οι ουγγρικές δυνάμεις προστασίας των συνόρων συνέλαβαν περίπου 400 διακινητές ανθρώπων. Εν τω μεταξύ, τους πρώτους επτά μήνες του 2022, έχουμε ήδη συλλάβει 750». Με λίγα λόγια, η Ουγγαρία θα ήθελε η Ευρωπαϊκή Ένωση να χρηματοδοτήσει τη «μάχη» κατά των μεταναστών. Όπως δήλωσε ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν, ένας που έκανε το πολιτικό του μανιφέστο από τον αγώνα κατά των μεταναστών: «Οι διακινητές και οι παράνομοι μετανάστες γίνονται όλο και πιο βίαιοι και δεν μπορείς να αμυνθείς από τη βία με αρκουδάκια και μπουκέτα λουλούδια. Θα χρειαστούμε λοιπόν μερικές χιλιάδες καλά εκπαιδευμένους συνοριοφύλακες τους επόμενους μήνες.” Εκπαιδευμένοι να απορρίπτουν, όποιο κι αν είναι το κόστος, ακόμη και με κόστος ζωής και αξιοπρέπειας. Και χρειαζόμαστε όλο και περισσότερους.
Θέμα οραμάτων, πολιτικών στρατηγικών. Να παραμείνουμε στα επίμαχα σύνορα: από τη μια πλευρά είναι ο Βίκτορ Όρμπαν, από την άλλη ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ένας που ακόμα πριν από δύο χρόνια βρόντηξε: «Η Σερβία δεν είναι χώρος στάθμευσης για μετανάστες». Οι ηγέτες της Βουδαπέστης και του Βελιγραδίου, εκτός από το ότι μοιράστηκαν, τον περασμένο Απρίλιο, μια καθαρή νίκη στις αντίστοιχες εκλογές τους μοιράζονται και μια κάποια «εγγύτητα» με τη Ρωσία του Πούτιν. «Οι μαρτυρίες που έχουμε συλλέξει καταδεικνύουν ότι τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεχίζουν να χρησιμοποιούν σκόπιμα βία και ακατάλληλες και επικίνδυνες δομές για να αποτρέψουν τους ανθρώπους από το να ζητήσουν άσυλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση». συνοψίζει ο Αλεσάντρο Μαντζιόνε, Επικεφαλής Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των ΓΧΣ στη Σερβία. «Επενδύουν σε συρματοπλέγματα και drones, ενώ κλείνουν τα μάτια στην άνευ προηγουμένου βία που συνεχίζει να λαμβάνει χώρα στα σύνορα. Αυτές οι πρακτικές όχι μόνο προκαλούν σοβαρές σωματικές και ψυχολογικές βλάβες, αλλά ωθούν τους ανθρώπους να ακολουθούν όλο και πιο επικίνδυνες διαδρομές».


“Εμπειρογνώμονας στα ταξίδια. Ειδικός στα ζόμπι. Θέλετε να αγαπάτε τον ιστό. Δημιουργός. Διαδικτυακός. Φανατικός της τηλεόρασης. Πεθαίνοντας του μπέικον.”