Η διεθνής ΜΚΟ Human Rights Watch παρακολουθεί τις απωθήσεις μεταναστών στα σύνορα με την Τουρκία στην Ελλάδα από το 2008. Έχουν περάσει 14 χρόνια από τότε και τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει.
Πράγματι, αν είναι δυνατόν, είναι ακόμη χειρότερα. “Τα πρόσωπά τους ήταν καλυμμένα», είναι ο τίτλος της νέας έκθεσης Human Rights Watch, που δημοσιεύτηκε στο site στις 7 Απριλίου. Στις 29 σελίδες της έρευνας, που πραγματοποιήθηκε χάρη στις μαρτυρίες 26 ατόμων αφγανικής καταγωγής που απορρίφθηκαν στα σύνορα, η βία από τους Έλληνες αναφέρονται οι αρχές. Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κοντά στον ποταμό Έβρο, οι αιτούντες άσυλο ξυλοκοπούνται, ληστεύονται και γυμνώνονται πριν τους απομακρύνουν. Μια ανατριχιαστική λεπτομέρεια προέκυψε από τις ιστορίες τους: οι βάρκες στις οποίες οι ερωτηθέντες αναγκάζονται να διασχίσουν το ποτάμι για να επιστρέψουν στην Τουρκία οδηγούνται με τη σειρά τους από μετανάστες με τα πρόσωπά τους καλυμμένα από μπαλακλάβες.

«Ο οδηγός του σκάφους μου είπε: «Κάνουμε αυτή τη δουλειά για τρεις μήνες και μετά θα μας δώσουν ένα έγγραφο με το οποίο θα μπορούμε να κυκλοφορούμε ελεύθερα στην Ελλάδα και επίσης να πάρουμε εισιτήριο για να πάμε σε άλλη χώρα», είπε ένας Διοικητής του στρατού, 28χρονος Αφγανός, μεταξύ των ερωτηθέντων από το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.Ο φέριτζος ήταν από το Πακιστάν.

Η έκθεση περιέχει επίσης τη μαρτυρία ενός 25χρονου Αφγανού δημοσιογράφου που έφυγε από τη χώρα μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν. Είπε στο Human Rights Watch: «Τα σκάφη οδηγούνταν από Σύριους άνδρες, μιλούσαν αραβικά. Ο Σύριος που ήταν στο δικό μας, μας είπε να κατεβούμε από το σκάφος όταν δεν είχαμε φτάσει ακόμα στην άλλη πλευρά. Δεν μπορώ να κολυμπήσω και τον παρακάλεσα να μην με αφήσει εκεί. Έφερε λοιπόν το καράβι κοντά σε ένα δέντρο στην τουρκική ακτή και, κρατώντας το, έφτασα στην ξηρά…».
Μια τρίτη μαρτυρία, αυτή ενός 18χρονου Αφγανού αγοριού, επιβεβαιώνει τις άλλες δύο ιστορίες: «Στα σύνορα, μας περίμεναν άνθρωποι και ακούγοντάς τους να μιλάνε καταλάβαμε ότι ήταν Πακιστανοί και Άραβες. Αυτοί οι άντρες μας πήραν τα λεφτά και μας χτύπησαν. Με χτύπησαν με ξύλα. Μετά μας εγκατέλειψαν στη μέση του ποταμού. Το νερό ήταν μέχρι το στήθος μου και έπρεπε όλοι να περάσουμε το άλλο μισό για να φτάσουμε στην Τουρκία».

Τον Ιούνιο του 2021, η ελληνική κυβέρνηση ανακήρυξε την Τουρκία «ασφαλή τρίτη χώρα» για αιτούντες άσυλο από το Αφγανιστάν, το Μπαγκλαντές, τη Σομαλία και τη Συρία. Ωστόσο, η Τουρκία δεν ανταποκρίνεται με κανέναν τρόπο στα κριτήρια που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση στον ορισμό της «ασφαλούς τρίτης χώρας». Στην πραγματικότητα, από το 2019 η Άγκυρα έχει αναγκάσει εκατοντάδες Σύρους να εγκαταλείψουν τη χώρα, εκθέτοντας ανθρώπους που επιχειρούν να διαφύγουν στην Ελλάδα, και οι οποίοι στη συνέχεια απορρίπτονται, στον κίνδυνο μιας επικίνδυνης επιστροφής στη Συρία. Όπως μας υπενθυμίζει το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι ανατροπές είναι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πράγματι, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα απαγορεύει τις συλλογικές απελάσεις. Ενώ ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγνωρίζει το δικαίωμα στο άσυλο.
Στην έκθεση της οργάνωσης αναφέρεται επίσης ότι η ελληνική κυβέρνηση αρνείται κάθε εμπλοκή στις επαναπροωθήσεις εδώ και χρόνια, χαρακτηρίζοντας τις κατηγορίες ως «fake news» ή «τουρκική προπαγάνδα» και απειλώντας με ποινικές κυρώσεις όποιον αναφέρει αυτά τα γεγονότα. Πράγματι, τώρα γνωρίζουμε γιατί οι ελληνικές αρχές πρέπει να θεωρούνται ότι εμπλέκονται μόνο εν μέρει σε απωθήσεις, δεδομένου ότι άλλοι αιτούντες άσυλο είναι αυτοί που κάνουν τη βρώμικη δουλειά. Με την απατηλή υπόσχεση ενός διαφορετικού μέλλοντος.

Ελεονώρα Πανσέρη