Traduciamo la lettera della Commissaria per i Diritti Umani del Consiglio d'Europa

Η ιταλική κυβέρνηση θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο απόσυρσης του νομοθετικού διατάγματος που θα μπορούσε να παρεμποδίσει τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης ΜΚΟ στη θάλασσα

Στρασβούργο, 26 Ιανουαρίου 2023

Αγαπητέ Υπουργέ,

Ως Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, η εντολή μου είναι να προωθήσω τον αποτελεσματικό σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στα 46 κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης. Για το σκοπό αυτό, δεσμεύομαι να συνεργαστώ με τις κυβερνήσεις των κρατών μελών για να τις βοηθήσω στην αντιμετώπιση τυχόν ελλείψεων στους νόμους και τις πρακτικές τους. Τα ανθρώπινα δικαιώματα των προσφύγων, των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών αποτελούν κεντρικό θεματικό πεδίο αυτής της εργασίας. Σας γράφω λοιπόν σχετικά με το Νομικό Διάταγμα ν. 1/2023, που εκδόθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2023, η μετατροπή του οποίου σε νόμο, εξ όσων γνωρίζω, θα συζητηθεί σύντομα στη Βουλή. Το νέο διάταγμα παρέχει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για πλοία ΜΚΟ που εκτελούν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα. Φοβάμαι ότι η εφαρμογή ορισμένων από αυτούς τους κανόνες θα μπορούσε να εμποδίσει την παροχή ζωτικής βοήθειας από ΜΚΟ στην κεντρική Μεσόγειο και, ως εκ τούτου, θα μπορούσε να είναι σε αντίθεση με τις υποχρεώσεις της Ιταλίας βάσει των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς δικαίου.

Ειδικότερα, το Διάταγμα προβλέπει ότι τα πλοία που έχουν πραγματοποιήσει επιχειρήσεις διάσωσης πρέπει να φθάνουν στο λιμάνι που έχει οριστεί για εκφόρτωση χωρίς καθυστέρηση. Ωστόσο, η διάταξη αυτή κινδυνεύει να εφαρμοστεί με τρόπο που να εμποδίζει την αποτελεσματική έρευνα και διάσωση από σκάφη ΜΚΟ. Όπως έχει ήδη συμβεί στην πράξη, η διάταξη εμποδίζει τις ΜΚΟ να πραγματοποιούν πολλαπλές διασώσεις στη θάλασσα, αναγκάζοντάς τις να αγνοούν άλλα αιτήματα στην περιοχή εάν έχουν ήδη άτομα στο σκάφος, ακόμη και όταν έχουν ακόμη τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν άλλη διάσωση. Με τη συμμόρφωση με αυτή τη διάταξη, οι διοικητές των ΜΚΟ θα αποτυγχάνουν ουσιαστικά να εκπληρώσουν τα καθήκοντά τους για παροχή βοήθειας βάσει του διεθνούς δικαίου.

Σημειώνω επίσης με ανησυχία ότι στα πλοία ΜΚΟ έχουν ανατεθεί απομακρυσμένα ασφαλή λιμάνια, στην Κεντρική και Βόρεια Ιταλία. Αυτό παρατείνει την ταλαιπωρία των ανθρώπων που διασώθηκαν στη θάλασσα και καθυστερεί αδικαιολόγητα την παροχή επαρκούς βοήθειας για την κάλυψη των βασικών τους αναγκών. Εκθέτει άσκοπα τους επιβαίνοντες σε πιθανούς κινδύνους λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών. Η παρατεταμένη παραμονή στο πλοίο τείνει να οδηγεί σε ταχεία επιδείνωση των συνθηκών υγείας όλων των εμπλεκομένων ατόμων και κινδυνεύει να επιδεινώσει τις συνθήκες των πιο ευάλωτων ατόμων στο πλοίο.

Κατανοώ ότι η υιοθέτηση αυτής της πρακτικής προέκυψε από την πρόθεση να διασφαλιστεί μια καλύτερη ανακατανομή των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο στην εθνική επικράτεια. Αυτός ο στόχος, ωστόσο, θα μπορούσε να επιτευχθεί με την ταχεία αποβίβαση των διασωθέντων ανθρώπων και τη διασφάλιση της εφαρμογής εναλλακτικών πρακτικών για την αναδιάταξη τους σε άλλες περιοχές της χώρας.

Επιπλέον, η ασάφεια της έννοιας της «συμμόρφωσης με τις τεχνικές απαιτήσεις» που περιλαμβάνεται στο κείμενο του διατάγματος θα μπορούσε να οδηγήσει σε μακροχρόνιες και επαναλαμβανόμενες επιθεωρήσεις ασφάλειας σκαφών ΜΚΟ, εμποδίζοντάς τα να συνεχίσουν εκ νέου τις εργασίες παροχής βοήθειας. Ως κράτος μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης, Η Ιταλία καλείται να δημιουργήσει ένα ασφαλές και ευνοϊκό περιβάλλον για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των ΜΚΟ που σώζουν ζωές στη θάλασσα. Όταν προκύπτουν ζητήματα συμμόρφωσης με τεχνικές ή διοικητικές απαιτήσεις, αυτά πρέπει να επιλύονται με πνεύμα συνεργασίας, επιτρέποντας στο σκάφος να συνεχίσει τις δραστηριότητές του το συντομότερο δυνατό.

Λόγω της μείωσης των κρατικών επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα, οι ΜΚΟ έχουν παράσχει πολύτιμη βοήθεια στα κράτη μέλη για τη διάσωση ζωών στη θάλασσα. Η εφαρμογή του διατάγματος, σε συνδυασμό με την πρακτική της ανάθεσης απομακρυσμένων ασφαλών λιμένων, θα έχει την προβλεπόμενη συνέπεια: στερήσει την πιο θανατηφόρα μεταναστευτική οδό από τη σωτήρια βοήθεια που παρέχεται από ΜΚΟ. Επομένως, Καλώ την κυβέρνησή σας να εξετάσει το ενδεχόμενο απόσυρσης του διατάγματος ή, εναλλακτικά, να αποδεχθεί όλες τις απαραίτητες αλλαγές στην προσεχή κοινοβουλευτική συζήτηση για να διασφαλιστεί ότι το κείμενο συμμορφώνεται πλήρως με τις υποχρεώσεις της Ιταλίας βάσει των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς δικαίου.

Θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας στη σύστασή μου για την Κεντρική Μεσόγειο και στην έκθεσή της συνέχειας, στην οποία υπογράμμισα ότι Τα κράτη έχουν σαφείς υποχρεώσεις σε σχέση με τους ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα, η οποία μπορεί επίσης να περιλαμβάνει την επέμβαση ή τον συντονισμό επιχειρήσεων διάσωσης πέρα ​​από την περιοχή SAR του, εάν είναι απαραίτητο. Επανέλαβα επίσης ότι μια επιχείρηση αρωγής μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει ολοκληρωθεί μόνο όταν είναι εγγυημένη η άμεση αποβίβαση σε “ασφαλές λιμάνι” και ότι η “ασφάλεια” του προορισμού πρέπει να είναι σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το προσφυγικό δίκαιο.

Το Μνημόνιο Συναντίληψης με τη Λιβυκή Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας, που θα ανανεωθεί αυτόματα στις 2 Φεβρουαρίου, διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη διευκόλυνση των υποκλοπών προσφύγων, αιτούντων άσυλο και μεταναστών στη θάλασσα και στην επακόλουθη επιστροφή τους στη Λιβύη. Παρά το πολυάριθμα στοιχεία που τεκμηριώνουν τις σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που υπέστησαν πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και μετανάστες στη Λιβύη, μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει καμία συγκεκριμένη ενέργεια για την αντιμετώπιση του ζητήματος. Ως εκ τούτου, δράττομαι αυτής της ευκαιρίας επαναλάβω την έκκλησή μου για διακοπή της συνεργασίας με τη λιβυκή κυβέρνηση για τις αναχαιτίσεις στη θάλασσα και για να εξαρτηθεί οποιαδήποτε μελλοντική συνεργασία με τρίτες χώρες στον τομέα της μετανάστευσης από ολοκληρωμένες εγγυήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως ορίζεται στη σύστασή μου που αναφέρθηκε παραπάνω.

Στο τέλος, Θα ήθελα να λάβω πληροφορίες σχετικά με τους ισχυρισμούς που προέκυψαν από πρόσφατες αναφορές μέσων ενημέρωσης σχετικά με την ύπαρξη πρακτικής επιστροφής ανθρώπων από την Ιταλία στην Ελλάδα με εμπορικά πλοία, όπου θα είχαν στερηθεί την ελευθερία τους υπό πολύ ανησυχητικές συνθήκες και χωρίς να είχαν την ευκαιρία να υποβάλουν αίτηση ασύλου στην Ιταλία. Υπενθυμίζω ότι, το 2014, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στην υπόθεση Sharifi και άλλοι κατά Ιταλίας και Ελλάδας, διαπίστωσε πολλαπλές παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε σχέση με πρακτικές που φαίνεται να είναι πολύ παρόμοιες με αυτές που καταγγέλθηκαν πρόσφατα . Όπως εξήγησα στη σύστασή μου για τον τερματισμό των απωθήσεων στην Ευρώπη, η ατομική αξιολόγηση των συνθηκών κάθε ατόμου που φθάνει στα σύνορα παραμένει ένα κρίσιμο εργαλείο για την εξασφάλιση αποτελεσματικής προστασίας από την απέλαση και την πρόληψη των συλλογικών απελάσεων.

Τέλος, συγχαίρω τις εξαιρετικές προσπάθειες που κατέβαλαν οι ιταλικές αρχές για να σώσουν ζωές στη θάλασσα. Γνωρίζω επίσης τις σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν χώρες οι οποίες, όπως η Ιταλία, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των μεταναστευτικών κινήσεων προς την Ευρώπη. Σας διαβεβαιώνω ότι θα συνεχίσω να ζητώ περισσότερη αλληλεγγύη από τα άλλα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, μεταξύ άλλων μέσω της κατανομής των ευθυνών για την επαρκή ικανότητα διάσωσης και τη μετεγκατάσταση των διασωθέντων ανθρώπων.

Ανυπομονώ να λάβω την απάντησή σας και να συμμετάσχω σε έναν εποικοδομητικό διάλογο με στόχο την ενίσχυση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ιταλία, σε αυτά και άλλα σχετικά θέματα, σε πνεύμα ειλικρινούς συνεργασίας.

Τις καλύτερες ευχές,

Ντούνια Μιγιάτοβιτς