Γιώργος Τζογόπουλος

Η επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας που ξεκίνησε στα τέλη του 2008 οδήγησε τους Ισραηλινούς ηγέτες να αναζητήσουν εναλλακτικές συμμαχίες στην Ανατολική Μεσόγειο. Μια προσέγγιση με την Ελλάδα, παραδοσιακά σε αντίθεση με την Τουρκία, είχε νόημα στη θεωρία, αλλά ήταν δύσκολη στην πράξη λόγω της ελληνικής συμπάθειας για τους Άραβες και την παλαιστινιακή υπόθεση. Χρειαζόταν προσεκτική διπλωματία.
Ενώ ορισμένες συζητήσεις για το θέμα είχαν ξεκινήσει στην Αθήνα την άνοιξη του 2009, η αποφασιστική καμπή ήρθε το 2010. Οι πρωθυπουργοί Γιώργος Παπανδρέου και Μπενιαμίν Νετανιάχου άνοιξαν ένα νέο κεφάλαιο στις διμερείς σχέσεις όταν συναντήθηκαν στη Μόσχα τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους. Ακολούθησαν σύντομα δύο σημαντικές επισκέψεις: μία του Παπανδρέου στην Ιερουσαλήμ τον Ιούλιο και μία του Νετανιάχου στην Αθήνα τον Αύγουστο.
Κατ' αρχήν, ο Παπανδρέου ευνοούσε μια πολυδιάστατη ελληνική εξωτερική πολιτική και ενδιαφερόταν για τα οικονομικά οφέλη και τα οφέλη ασφαλείας που θα μπορούσαν να προκύψουν από μια προσέγγιση με το Ισραήλ. Το πιο σημαντικό είναι ότι η Ελλάδα είχε την υποστήριξη του Ισραήλ σε μια ιδιαίτερα δύσκολη και απρόβλεπτη περίοδο για την εθνική της οικονομία. Αυτή η υποστήριξη εκδηλώθηκε σε πολλές περιπτώσεις στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Τον Ιούνιο του 2011, για παράδειγμα, η Jerusalem Post ανέφερε ότι ο Νετανιάχου είχε χρησιμοποιήσει τη φήμη του ως ηγέτη με καλή αντίληψη των οικονομικών ζητημάτων για να ενθαρρύνει τους φίλους του Ισραήλ να υποστηρίξουν τις προσπάθειες της Ελλάδας. Όταν ο Παπανδρέου παραιτήθηκε στα τέλη Οκτωβρίου 2011, ο Νετανιάχου δεν άλλαξε την προσέγγισή του. Δύο χρόνια αργότερα, όταν φιλοξένησε τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, ενθάρρυνε Ισραηλινούς επενδυτές και επιχειρηματίες να επενδύσουν στην Ελλάδα.
Η στρατιωτική συνεργασία ήταν επίσης αξιοσημείωτη από τότε που έσπασε ο πάγος. Τουλάχιστον 13 κοινές στρατιωτικές ασκήσεις Ισραήλ- Ελλάδας πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2010 και 2012. Σύμφωνα με έγγραφο που δημοσιεύτηκε από το Ινστιτούτο Hudson, η διμερής συνεργασία στην περιοχή μεταξύ Ισραήλ και Κρήτης (απόσταση περίπου 1.400 km) επέτρεψε σε Ισραηλινούς πιλότους να συμμετάσχουν σε προσομοιώσεις και παρέχει ανεφοδιασμό με αέρα για την κάλυψη απόστασης ίσης με αυτή που χωρίζει τη χώρα από τον πυρηνικό σταθμό εμπλουτισμού του Ιράν στο Natanz. Επιπλέον, το Reuters αναφέρει ότι το Ισραήλ έχει εκπαιδευτεί στην Ελλάδα κατά του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-300.
Οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ έχουν βελτιωθεί περαιτέρω κατά τη διάρκεια της διοίκησης του αριστερού κόμματος Σύριζα. Παρά τη θέση του αρχηγού της και νυν πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην αντιπολίτευση, έχει αποδείξει ότι είναι πραγματικός φίλος του Ισραήλ. Ο πρεσβευτής Arye Mekel τον αποκαλεί «εντυπωσιακό και εκπληκτικό». Ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν ενδιαφέρεται μόνο για στενή συνεργασία με το Ισραήλ, αλλά ενίοτε υποστηρίζει τις ισραηλινές θέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τον Νοέμβριο του 2016, η Ελλάδα αμφισβήτησε μια εντολή της ΕΕ για την επισήμανση προϊόντων από οικισμούς. Ο Τσίπρας δείχνει ευαισθησία και στον αγώνα κατά του αντισημιτισμού, που παραμένει πρόβλημα στην Ελλάδα.
Οκτώ χρόνια μετά την αρχική προσέγγιση Ελλάδας-Ισραήλ, η διμερής συνεργασία είναι ισχυρότερη από ποτέ. Ισραηλινές εταιρείες ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στο ελληνικό πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και οι στρατιωτικές ασκήσεις πολλαπλασιάζονται, μεταξύ άλλων υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ. Η επίσκεψη του ισραηλινού προέδρου Reuven Rivlin τον Ιανουάριο του 2018 στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη ήταν μια ακόμη ένδειξη της εξαιρετικής κατάστασης των διμερών σχέσεων.
Η κύρια αντιπολίτευση της Ελλάδας, το συντηρητικό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, προηγείται σε όλες τις δημοσκοπήσεις και, εάν κερδίσει τις επόμενες εκλογές, σίγουρα θα συνεχίσει τον φιλοϊσραηλινό δρόμο των προηγούμενων κυβερνήσεων.
Απόσπασμα από το Κέντρο BESA