Αυτή η στήλη, μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς, θα είναι αφιερωμένη σε εκείνους τους δασκάλους ιστορίας, λογοτεχνίας, ιταλικών, αγωγής του πολίτη, γλωσσών, τέχνης, φυσικών επιστημών, μαθηματικών, μουσικής, θρησκείας και, φυσικά, φυσικής αγωγής για να προσπαθήσουν να τους εξηγήσουν πειθαρχίες (επίσης) μέσα από τον αθλητισμό και τις ιστορίες του.

Εδώ θα βρείτε την παρουσίαση της νέας στήλης του Mauro Berruto στο Sports Foglio και όλα τα άλλα επεισόδια

Ο αθλητισμός είναι πολιτισμός! Μια υποχρεωτική προϋπόθεση δεδομένου του στόχου αυτής της στήλης: από τώρα μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς, να σας προσφέρει κίνητρα για να χρησιμοποιήσετε αθλητικές και αθλητικές ιστορίες στα μαθήματα λογοτεχνίας, τέχνης, γεωγραφίας, αγωγής του πολίτη, ανθρωπολογίας, επιστήμης ή μαθηματικών.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την αρχή από εκείνο το μέρος του κόσμου όπου ο αθλητισμός έγινε αυτό που ξέρουμε: η αρχαϊκή Ελλάδα, όπου η φυσική αγωγή ξεχώριζε στην πρακτική των Σπαρτιατών ή των Αθηναίων. Για τους Σπαρτιάτες, η σωματική άσκηση χρησίμευε μόνο για την ενίσχυση του πνεύματος και του σώματος για τον πόλεμο, ενώ οι Αθηναίοι επιδίωκαν ένα ιδανικό τέλειο συγχώνευσης μεταξύ της εξωτερικής ομορφιάς και της αρχοντιάς της ψυχής. Για τους Έλληνες η λέξη agón, η ρίζα του αγωνιστικού μας πνεύματος, υποδήλωνε μια πραγματική ανάγκη για αντιπαράθεση. Αθλητής, καλλιτέχνης, έμπορος, στρατιώτης, ακόμα και ζητιάνος χρειαζόταν να αντιμετωπίσει τον «αντίπαλό» του. Στους βαρβάρους λαούς, όμως, λείπει και παρόμοια λέξη και στοιχεία για τη διεξαγωγή αθλητικών αγώνων. Σε διάλογο του Λουκιανού (120-190 μ.Χ.), ο Σκύθας ευγενής Ανάχαρσις, αφού είδε νεαρούς αθλητές να προπονούνται σε γυμναστήριο, ρωτά τον Αθηναίο νομοθέτη Σόλωνα: «Θα ήθελα να μάθω τι χρησιμότητα μπορεί να έχει όλο αυτό, γιατί μου φαίνεται μάλλον μια τρέλα και δεν υπάρχει κανένας που να μπορεί εύκολα να με πείσει ότι δεν συμπεριφέρονται έτσι επειδή έχουν ξεφύγει από το μυαλό τους». Οι μη Έλληνες έμειναν έκπληκτοι όχι τόσο από την ίδια την αθλητική άσκηση ή από το αγωνιστικό πνεύμα που προϋπέθετε, υποστηρίζει η Πάολα Άντζελα Μπερναρντίνι, αλλά από τον τρόπο με τον οποίο οι Έλληνες είχαν θεσμοθετήσει τον αθλητισμό, δίνοντάς του χαρακτήρα θρησκευτικού, εθνικού, πολιτικό και θεαματικό: με μια λέξη, πολιτισμού. Ο Σόλωνας λοιπόν θα προσπαθήσει να πείσει τον ξένο (bàrbaros) Ανάχαρση να τον προσηλυτίσει στο ελληνικό έθιμο της παρακολούθησης του γυμνασίου, εξηγώντας του ότι ο αθλητισμός είναι τόσο σημαντικός που άνθρωποι από όλα τα μέρη της Ελλάδας συρρέουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες: «Θα παρατηρούσες το θάρρος και η σωματική ομορφιά των ανθρώπων, η υπέροχη μορφή τους, η εντυπωσιακή τους ικανότητα, η ακατανίκητη δύναμη και η ακούραστη θέλησή τους για νίκη… πολίτες προικισμένοι με ευγενή ψυχή και καλή ικανότητα στα όπλα, ικανοί φύλακες της χώρας μας και προπύργια της ελευθερίας μας». Εν ολίγοις, αν θέλεις να μιλήσεις για ιστορία, τέχνη, πόλεμο, κοινωνική οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα, δεν μπορείς να αγνοήσεις τον αθλητισμό, έκφραση του σωματικού και ηθικού σθένους και αρετής του καλού Έλληνα πολίτη και στρατιώτη.

Υλικά:
Λουκιανός της Σαμοσάτας: Ανάχαρσις ή Γυμναστική
Φιλόστρατος Λήμνου: Εγχειρίδιο προπονητή (Διάστημα γραμμών, 1955)
Paola Angela Bernardini (επιμέλεια): Ο αθλητισμός στην Ελλάδα (Laterza, 1988)
Πάολα Άντζελα Μπερναρντίνι: Ο στρατιώτης και ο αθλητής (The Mill, 2016)