Οι περισσότερες πολιτιστικές δραστηριότητες – αργά αλλά σταθερά – ανακάμπτουν από την κρίση. Αυτή είναι η περίπτωση του θεάτρου, στο οποίο, σύμφωνα με έκθεση του Παρατηρητηρίου Ψηφιακής Καινοτομίας στην Πολιτιστική Κληρονομιά και τις Δραστηριότητες της Σχολής Διοίκησης του Πολυτεχνείου του Μιλάνου, οι εισαγωγές σε παραστάσεις αυξήθηκαν κατά 23% από το 2020 έως το 2021. 7 Δεκεμβρίου, 2022 θα έχει θέση το Πριν από τη Σκάλα του Μιλάνου, τη βραδιά έναρξης της σεζόν 2022/2023. Περιμένοντας να μάθουμε αν τα νούμερα για την επόμενη σεζόν θα είναι ενθαρρυντικά για να συνεχίσουμε να ελπίζουμε για την ολική ανάκαμψη των πολιτιστικών δραστηριοτήτων, ας δούμε ξανά μερικά από τα πιο σημαντικά στάδια στην ιστορία του δυτικού θεάτρου, από το ελληνικό μέχρι τη σύγχρονη εποχή.

Ιστορία του θεάτρου: ελληνική, ρωμαϊκή, μεσαιωνική

Η ιστορία του θέατρο ξεκινά απόΑρχαία Ελλάδα. Εδώ, στην Αθήνα, αυτό που γνωρίζουμε σήμερα ως “ελληνική τραγωδία“. Κάποιοι πιστεύουν ότι προήλθε από Διθύραμβος, η ιεροτελεστία –που χαρακτηρίζεται από χορό, τραγούδι και μουσική– που τελούνταν προς τιμή του Διονυσίου. Η ελληνική τραγωδία πραγματεύεται δραματικά θέματα, έχει θεούς και ήρωες για πρωταγωνιστές και τελειώνει με το θάνατο ενός από τους πρωταγωνιστές. ο Ελληνικό θέατρο περιλαμβάνει τρία είδη δράματος: την τραγωδία, στην πραγματικότητα, αλλά και την κωμωδία και το δράμα-σατιρικό. Οι σημαντικότεροι τραγικοί της αρχαίας ελληνικής γραμματείας ήταν Αισχύλος, Σοφοκλής και Ευριπίδης.

ο δυτικό θέατρο αναπτύσσεται και επεκτείνεται επίσης με τους αρχαίους Ρωμαίους. Κι όμως, στη Ρώμη το θέατρο γίνεται μέσα από διαφορετικούς τύπους παραστάσεων, από δείχνει χορούς του δρόμου. Ξεκινά ως εκδήλωση θρησκευτικού χαρακτήρα, αλλά με την πάροδο του χρόνου παίρνει βέβηλο χαρακτήρα. Τον τρίτο αιώνα π.Χ. αναπτύχθηκε μια πιο σταθερή μορφή θεάτρου, κατά το πρότυπο του ελληνικού.

Στον Μεσαίωνα υπήρχε αντί αυτού το ιερό θέατρο: το δράμα εκφράζεται στις θρησκευτικές αναπαραστάσεις επεισοδίων από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Παράλληλα, στις φεουδαρχικές αυλές αναπτύχθηκε η κοσμική διασκέδαση και οι μορφές διασκέδασης λαϊκό θέατρο.

Το θέατρο από την Αναγέννηση στη σύγχρονη εποχή

Μετά τη γέννηση του μελοδράματος και της όπερας κατά την Αναγέννηση, τον δέκατο έβδομο αιώνα -που θεωρείται η χρυσή εποχή στην ιστορία του θεάτρου- αυτή η μορφή τέχνης άκμασε σε όλη την Ευρώπη. Είναι μάλιστα τα χρόνια του μεγάλου θεατρικού συγγραφέα Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Φτάνει τον δέκατο όγδοο αιώνα Γκολντόνιπου προωθεί μια επανάσταση: αντικαθιστά το θέατρο Commedia dell’arte με ένα θέατρο χαρακτήρων, που αναζητά την απλότητα της γλώσσας και την αληθοφάνεια των ιστοριών.

Τον δέκατο ένατο αιώνα κυριαρχούν οι ρομαντικό δράμα και το αστικό δράμα (κυρίως στην Αγγλία και τη Γαλλία), ενώ ο Manzoni, στην Ιταλία, είναι ο εκπρόσωπος ενός πιο σύγχρονου θεάτρου. ο σύγχρονο θέατρο ανοίγει με την κοπερνίκεια επανάσταση της κεντρικότητας του ηθοποιού: η θεατρική αναπαράσταση που εκφράστηκε με τη λέξη γίνεται μια αναπαράσταση που περνά από τη φυσική δράση και το ερμηνευτικό συναίσθημα του ηθοποιού. Στην Ιταλία, ο ρεαλισμός φτάνει με τον Λουίτζι Πιραντέλλο, ο οποίος ερευνά τη σχέση αλήθειας και μυθοπλασίας με την τραγική της έννοια. Ήταν στον εικοστό αιώνα που η μορφή του διευθυντής.

Βιβλία για το θέατρο και την ιστορία του θεάτρου

Υπάρχουν πολλά βιβλία για να εμβαθύνουμε στο θέμα, τα οποία ασχολούνται όχι μόνο με την ιστορία του δυτικού θεάτρου, αλλά και, για παράδειγμα, με το ιαπωνικό ή αιγυπτιακό θέατρο. Να μερικά παραδείγματα: “Ιστορία του ιαπωνικού θεάτρου. Από τον δέκατο ένατο αιώνα έως τους δύο χιλιάδεςαπό τον Bonaventura Ruperti; “Από το ιερό δράμα της αρχαίας Αιγύπτου στο νέο θέατρο της δεκαετίας του 2000από Oscar G. Brockett; “Ο γραφικός χώρος από τους Έλληνες μέχρι την πρωτοπορία” από την Isabella Innamorati και τη Silvana Sinisi. ή πάλι”Σύντομη ιστορία του κοινωνικού θεάτρου στην Ιταλία” της Giulia Innocenti Malini.

Το θέατρο είναι μια από τις πολιτιστικές δραστηριότητες που θεωρείται από τις πιο ελιτίστικες – και συχνά, κατά συνέπεια, απρόσιτες. Παρόλα αυτά, αυτή η μορφή τέχνης συνεχίζει να υπάρχει και να εξελίσσεται. Η κοινωνική λειτουργία του θεάτρου είναι βαθιά αισθητή σήμερα, όπως και άλλων μορφών τέχνης. Η επίγνωση που προέρχεται από τις θεατρικές παραστάσεις είναι πράγματι πολύ ισχυρή: η εγγύτητα με τους ηθοποιούς, η αρχιτεκτονική και η ατμόσφαιρα του κοινού δημιουργούν αυτό που συχνά ορίζεται ως «η μαγική εμπειρία του θεάτρου».