Υπάρχουν 21 από τις 27 ευρωπαϊκές χώρες που έχουν κατώτατο μισθό που προβλέπει ο νόμος. Αλλά από αυτά μόνο οι 6 (Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Γαλλία, Ιρλανδία, Βέλγιο και Γερμανία) έχουν κατώτατο μισθό πάνω από 9 ευρώ την ώρα όπως θα ήθελαν να εισαγάγουν στην Ιταλία με το νομοσχέδιο που υπογράφηκε για πρώτη φορά από τους Giuseppe Conte και Elly Schlein. Οι υπόλοιπες 15 ευρωπαϊκές χώρες έχουν κατώτατους μισθούς που ορίζονται βάσει νόμου κάτω των 7 ευρώ την ώρα. Ισπανία 6,06 ευρώ την ώρα, Πορτογαλία 4,25 ευρώ την ώρα, Ελλάδα 3,83 ευρώ την ώρα, Ουγγαρία 3,21 ευρώ την ώρα μέχρι τη Βουλγαρία που έχει 2 ευρώ την ώρα. (Πηγή: WSI, Έκθεση κατώτατου μισθού 2022).

Ως εκ τούτου, ένας κατώτατος μισθός που καθορίζεται από το νόμο δεν είναι η ιδανική λύση για να επιτρέψει σε όλους τους εργαζόμενους στην Ευρώπη «ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο», όπως γράφει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο προοίμιο της οδηγίας του 2022, η οποία, σε αντίθεση με όσα ισχυρίζεται η προπαγάνδα στην Ιταλία, δεν ζήτησε καθόλου τη θέσπιση κατώτατου μισθού με νόμο στα κράτη μέλη. Απεναντίας. Στην πραγματικότητα, το προοίμιο εξήγησε ότι σε 9 κράτη μέλη αυτός ο μισθός δεν μπορούσε να θεωρηθεί αξιοπρεπής και και τα 9 αυτά κράτη είχαν έναν κατώτατο μισθό που είχε καθοριστεί με νόμο.

Η οδηγία προώθησε έναν κατώτατο μισθό που θα προέκυπτε από «ενισχυμένες» συλλογικές διαπραγματεύσεις και που θα αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 80% των συμβάσεων εργασίας. Επομένως, η Ιταλία ήταν μία από τις χώρες που έλαβε ως πρότυπο η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην οδηγία για τους κατώτατους μισθούς, επειδή έχει συλλογικές διαπραγματεύσεις που αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 90% των συμβάσεων εργασίας. Αν μη τι άλλο, η οδηγία τράβηξε τα αυτιά των χωρών που είχαν έναν κατώτατο μισθό καθορισμένο από το νόμο, αλλά όχι αξιοπρεπή σε σύγκριση με το κόστος ζωής εκεί. Και μάλιστα η Επιτροπή έγραψε: «Καλεί τα κράτη μέλη που διαθέτουν εθνικούς μηχανισμούς για τον καθορισμό των νόμιμων κατώτατων μισθών να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στον καθορισμό των μισθών, παρέχοντας δίκαιους μισθούς που επιτρέπουν ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο και ταυτόχρονα πληρώνοντας Η εν λόγω κατευθυντήρια γραμμή καλεί επίσης τα κράτη μέλη να προωθήσουν τον κοινωνικό διάλογο και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις για τον καθορισμό των μισθών.

Από την άλλη πλευρά, η ίδια η Επιτροπή διευκρίνισε: “Η παρούσα οδηγία δεν αποσκοπεί στην εναρμόνιση του επιπέδου των κατώτατων μισθών στην Ένωση, ούτε στη θέσπιση ενιαίου μηχανισμού για τον καθορισμό των κατώτατων μισθών. Δεν παρεμβαίνει στην ελευθερία των κρατών μελών να θεσπίζουν νομοθετικά κατώτατους μισθούς ή για την προώθηση της πρόσβασης στην προστασία του κατώτατου μισθού που προβλέπεται από συλλογικές συμβάσεις, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και πρακτική και τις ιδιαιτερότητες κάθε κράτους μέλους και με πλήρη σεβασμό των εθνικών αρμοδιοτήτων και του δικαιώματος των κοινωνικών εταίρων να συνάπτουν συμφωνίες».

Για όσους ήθελαν να καθορίσουν έναν κατώτατο μισθό με νόμο εντός της ελευθερίας κάθε χώρας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επίσης παράσχει ένα τεχνικό κριτήριο για να καταλήξουν στο ωριαίο ποσό που θεωρείται δίκαιο: «Η αξιολόγηση θα μπορούσε να βασίζεται σε τιμές αναφοράς που χρησιμοποιούνται συνήθως σε διεθνές επίπεδο, όπως η αναλογία μεταξύ του ακαθάριστου κατώτατου μισθού και του 60% του μέσου ακαθάριστου μισθού και η αναλογία μεταξύ του ακαθάριστου κατώτατου μισθού και του 50% του μέσου ακαθάριστου μισθού, αξίες που δεν πληρούνται επί του παρόντος από όλα τα κράτη μέλη, ή η αναλογία μεταξύ του καθαρού κατώτατου μισθού και του 50% ή 60% του μέσου καθαρού μισθού». Για την Ιταλία είναι απλό να υπολογιστεί ποιο θα ήταν το ωρομίσθιο σύμφωνα με αυτό το κριτήριο, επειδή τα στοιχεία αναφοράς παρείχαν η Istat σε πρόσφατη κοινοβουλευτική ακρόαση (επίσης εκμεταλλευόμενη από πολιτική προπαγάνδα): στην Ιταλία ο μέσος ακαθάριστος ωρομίσθιος σύμφωνα με την Istat είναι 14,5 ευρώ. Η διάμεση ακαθάριστη αξία που αναφέρεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι 12,8 ευρώ την ώρα. Αν λοιπόν ο κατώτατος μισθός θεσπιζόταν με νόμο στην Ιταλία, σύμφωνα με την ΕΕ θα έπρεπε να είναι 60% αυτής της διάμεσης αξίας, δηλαδή 7,68 ευρώ μεικτά την ώρα.

Όταν συγκρίνετε τους μισθούς με αυτούς άλλων χωρών, πρέπει να προσέξετε τις διαφορές: στις περισσότερες χώρες της ΕΕ δεν υπάρχει TFR, το οποίο αντίθετα υπάρχει στην Ιταλία και είναι μισθός με αναβολή. επομένως πρέπει να υπολογίζεται και μέσα στο ωρομίσθιο. Το ίδιο και για τον δέκατο τρίτο μισθό, που υπάρχει μόνο σε λίγες χώρες και όπου υπάρχει είναι ως επί το πλείστον εθελοντικός. Ο υπολογισμός πρέπει να περιλαμβάνει και τον δέκατο τέταρτο μισθό όπου υπάρχει, άδειες, προηγούμενες αργίες και περιόδους ασθενείας που καταβάλλονται σύμφωνα με τους νόμους κάθε χώρας.

Στις 13 Ιουλίου, το ερευνητικό γραφείο του Fondazione Consulenti del Lavoro Italiana δημοσίευσε μια εις βάθος μελέτη για τον κατώτατο μισθό στην Ιταλία, εξετάζοντας τις κύριες 61 συλλογικές συμβάσεις εργασίας, που αντιπροσωπεύουν το 80% των Ιταλών εργαζομένων. Από αυτούς, οι 39 έχουν κατώτατο ωρομίσθιο υψηλότερο από τα 9 ευρώ που προτείνει η αντιπολίτευση στο νομοσχέδιο Κόντε-Σλάιν. Δεκαοκτώ συμβάσεις έχουν κατώτατο ημερομίσθιο μεταξύ 8 και 8,9 ευρώ, οι υπόλοιπες συμβάσεις έχουν ακαθάριστο ωρομίσθιο μεταξύ 7 και 7,9 ευρώ. Έπειτα, υπάρχει μια σύμβαση που είναι η χαμηλότερη από όλες: αυτή για την ιδιωτική ασφάλεια, η οποία βρίσκεται κάτω από αυτό το όριο.

Ακριβώς για αυτόν τον λόγο, στις 18 Ιουλίου, η εισαγγελία του Μιλάνου αποφάσισε να θέσει υπό ειδική διαχείριση τον όμιλο Mondialpol, θεωρώντας το χαμηλότερο επίπεδο της σύμβασης που ισχύει (5 ευρώ και 37 σεντ την ώρα) ένα είδος «γκάνγκμαστερ» και σε κάθε περίπτωση μια «αμοιβή κάτω από το όριο της φτώχειας». Το συμβόλαιο που ίσχυε σε αυτή την περίπτωση ήταν το παλιό, χωρίς ανανέωση για πολλά χρόνια. Τώρα, ωστόσο, δημοσιεύεται νέο μετά από μακρές συνδικαλιστικές διαπραγματεύσεις στις 8 Απριλίου 2023. Το χαμηλότερο επίπεδο προβλέπει ακαθάριστο μηνιαίο μισθό 1.029,84 ευρώ. Όπως λέει και το ίδιο το συμβόλαιο, για να ληφθεί το ακαθάριστο ωρομίσθιο, αυτό το νούμερο πρέπει να διαιρεθεί με το 173: αυτό ανέρχεται σε 5 ευρώ και 95 λεπτά την ώρα. Λίγο καλύτερα από πριν, αλλά η κατάσταση δεν έχει αλλάξει πολύ. Σήμερα ο Maurizio Landini, γραμματέας του Cgil, παλεύει για τον κατώτατο μισθό με νόμο των 9 ευρώ. Ούτε πριν από τρεις μήνες δεν υπέγραψε το συμβόλαιο με τον κατώτατο μισθό των 5,95 ευρώ μεικτά την ώρα, από τη δική του Cgil μαζί με τους Cisl και Uil.

Μεταξύ των συμβάσεων με πολύ χαμηλά ωρομίσθια και κοντά στον κατώτατο μισθό για ασφάλεια είναι αυτές για οικιακή εργασία που απασχολούν οικονόμους και φροντιστές. Πολλοί εργαζόμενοι σε αυτόν τον κλάδο δεν κατατάσσονται σύμφωνα με το νόμο και η αδήλωτη εργασία είναι ευρέως διαδεδομένη. Όμως οι τακτικοί με ωρομίσθιο χαμηλότερο από τον κατώτατο μισθό που προτείνει σήμερα η αντιπολίτευση είναι λίγο κάτω από τις 600 χιλιάδες. Ωστόσο, η ζωή τους δεν θα άλλαζε με το νομοσχέδιο Conte-Schlein, γιατί αποκλείονται ρητά από την εφαρμογή του νόμιμου κατώτατου μισθού. Λόγος; Για τους νοικοκυραίους και τους φροντιστές, οι εργοδότες είναι ιταλικές οικογένειες που δεν θα είχαν δεχτεί πρόθυμα τον κατώτατο μισθό που τους επιβλήθηκε. Σε αυτή την περίπτωση, ο Κόντε και ο Σλάιν νοιάζονταν περισσότερο για τους ψηφοφόρους παρά για τους εργάτες…

Ανοιχτό