Όποιος έχει σπουδάσει στο κλασικό λύκειο, αλλά και όποιος αναγνώστης του δε Η ασπίδα του Τάλως του Valerio Massimo Manfredi, συγκρούστηκε με αυτό που φαινόταν σκληρή πραγματικότητα: οι αρχαίοι Έλληνες, και ειδικότερα οι Σπαρτιάτες, σκότωναν παιδιά με αναπηρίες. Ακόμη και οι Ναζί που συμμετείχαν σε προγράμματα ευγονικής ένιωθαν κάπως δικαιωμένοι από αυτό που είχαν υποθέσει ως γεγονός: σύμφωνα με αυτούς, ακόμα κι αν ένας από τους πιο διαφωτισμένους λαούς στην ιστορία πίστευε ότι ορισμένες σκληρές ενέργειες ήταν απαραίτητες για την ανάπτυξη του πολιτισμού, τότε θα μπορούσαν να είναι έμπιστος. Ωστόσο, όπως φαίνεται, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Ας κάνουμε ένα βήμα πίσω: πώς διαδόθηκε αυτό που φαίνεται να είναι fake news; Στη βιογραφία του Λυκούργου, ο Πλούταρχος είχε γράψει ότι μεταξύ των Σπαρτιατών, τα νήπια επιθεωρούνταν προσεκτικά από ένα συμβούλιο γερόντων, και όσα δεν φαινόταν αρκετά δυνατά για να γίνουν καλός στρατιώτης, πετάχτηκαν από το όρος Ταΰγετος, γιατί δεν θα υπήρχε η ύπαρξη τους στη ζωή. έχουν ωφεληθεί. κανείς.

«Οι γονείς δεν είχαν το δικαίωμα να μεγαλώσουν τα παιδιά τους, αλλά έπρεπε να τα πάνε σε ένα μέρος που ονομαζόταν tesche, όπου οι ηλικιωμένοι εξέταζαν το παιδί: αν το έβλεπαν υγιές και εύρωστο, κανόνιζαν να το μεγαλώσουν και του ανέθεταν μια μερίδα. κρατικής ιδιοκτησίας εκ των προτέρων· αν, αντίθετα, τον έβρισκαν αδύναμο και άθλιο, διέταξαν να τον ρίξουν σε ένα χάσμα του Ταΰγετου, που ονομαζόταν Απόθες. Στην πραγματικότητα, δεν ταίριαζε ούτε στην πόλι ούτε στο ίδιο το παιδί να αφεθεί να μεγαλώσει για να παραμένει πάντα αδύναμο και με δυστυχισμένη σωματική διάπλαση.» (Πλούταρχος, «Οι Ζωές»)

Άλλες πηγές υποστηρίζουν ότι στην υπόλοιπη Ελλάδα τα πράγματα δεν πήγαιναν καλύτερα, ειδικά για τα νεογέννητα κορίτσια, καθώς έβαζαν τους πατέρες σε θέση να πληρώσουν μια προίκα στον μελλοντικό σύζυγό τους: έπρεπε να ελπίζουμε ότι θα είχαν έναν άνδρα, πιθανώς υγιή, που θα το έκανε. τιμή στον πόλεμο ή στην πολιτική. ΕΝΑ Ερευνα που δημοσιεύτηκε στο συμπλήρωμα του περιοδικού Hesperia, ωστόσο, υπονομεύει τις βεβαιότητες της εφηβείας μας: στην πραγματικότητα δεν θα υπήρχαν αρχαιολογικά στοιχεία που να υποστηρίζουν τη θέση των βρεφοκτονιών, και τόσο οι αρχαιολόγοι όσο και οι ιστορικοί εξέφραζαν πάντα κάποιες αμφιβολίες. Για να διευκρινιστεί καλύτερα το θέμα, πήραμε συνέντευξη από τον Jacopo Bonetto, καθηγητή κλασικής αρχαιολογίας και διευθυντή του τμήματος πολιτιστικής κληρονομιάς του Πανεπιστημίου της Πάντοβα.

Τα λόγια του Πλούταρχου οδήγησαν να φανταστούμε ένα είδος θεσμοθέτησης της βρεφοκτονίας, και αυτό είναι η ουσία του θέματος: ένα πράγμα είναι να υποθέσουμε ότι μόνοι γονείς, πιθανότατα σε απόγνωση, σκότωσαν ή εγκατέλειψαν τα παιδιά τους, αλλά είναι εντελώς άλλο να υποστηρίζουμε ότι Αυτό έγινε ανεκτό, αν όχι ενθάρρυνε, από τις αρχές.
«Πρέπει επίσης να εξετάσουμε – εξηγεί ο Μπονέτο – ότι η βρεφική θνησιμότητα τους πρώτους μήνες της ζωής ήταν πολύ υψηλή, ακόμη και γύρω στο 40%: Ο Πλούταρχος είναι μια πολύ σημαντική πηγή και όταν μας μιλά για τη θανάτωση των παιδιών στον κόσμο των Σπαρτιατών ίσως τονίζει ή μεταφέρει σε μύθο κάτι που συνέβη επίσης για φυσιολογικούς και φυσικούς λόγους».
Σε Ερευνα Η Maria Liston, η Susan Rotroff και η Lynn Snyder μιλούν για την ανακάλυψη νεογέννητων σκελετών, αλλά όλα δείχνουν ότι στην πραγματικότητα είχαν πεθάνει από ασθένειες ή παραμορφώσεις, όχι από φόνο. Για να δώσουμε ένα παράδειγμα, βρέθηκαν τα λείψανα ενός παιδιού με σοβαρή υδροκεφαλία, δηλαδή με το νωτιαίο υγρό να πιέζει τον εγκέφαλο: ακόμη και με τις σύγχρονες τεχνικές θα ήταν πολύ δύσκολο να θεραπευθεί, επομένως είναι εύλογο ότι πέθανε από φυσικά αίτια τριγύρω. στους έξι/οκτώ μήνες, σύμφωνα με τις αρχαιολογικές αναλύσεις· αν οι γονείς είχαν δει σκόπιμο να σκοτώσουν ένα παραμορφωμένο παιδί, είναι λογικό να πιστεύουμε ότι θα το είχαν κάνει πολύ νωρίτερα.

Αυτά τα ευρήματα, ωστόσο, δεν καταδεικνύουν χωρίς αμφιβολία ότι η επιλεκτική βρεφοκτονία δεν υπήρχε: η απουσία αποδεικτικών στοιχείων με αυτή την έννοια θα υποδηλώνει πιο σποραδικές περιπτώσεις από αυτές που διανοήθηκαν μετά την ανάγνωση του Πλούταρχου, αλλά είναι επίσης πιθανό η βρεφοκτονία θεωρήθηκε επαίσχυντη αλλά απαραίτητη πρακτική και ότι για τον λόγο αυτό οι πηγές ήταν επιφυλακτικές: «Έχουμε υπόψη – προσθέτει ο Bonetto – ότι η θανάτωση ή η εγκατάλειψη νεογέννητων μωρών με κάποια δυσκολία ή δυσπλασία είναι μια αρκετά διαδεδομένη πρακτική σε όλους τους πολιτισμούς του πλανήτη και είναι επίσης γνωστή σε εθνογραφικό επίπεδοΈνα άλλο πρόβλημα προκύπτει όταν απομακρυνόμαστε από την έννοια της βρεφοκτονίας και αρχίζουμε να σκεφτόμαστε την εγκατάλειψη: είναι πολύ δύσκολο να διακρίνουμε, μέσω αρχαιολογικών στοιχείων, τα λείψανα ενός παιδιού που πέθανε από φυσικά αίτια και αυτά ενός εγκαταλειμμένου παιδιού που πέθανε μόνο του. αργότερα για φυσικά αίτια.

Δεν είναι εύκολο να εξαχθούν συμπεράσματα για ένα τόσο περίπλοκο θέμα, αλλά πηγές αναφέρουν ότι η εγκατάλειψη παιδιών με αναπηρία ήταν ένα σχετικά συχνό, αλλά μη θεσμοθετημένο φαινόμενο. Το βέβαιο είναι ότι αυτές οι λογοτεχνικές πηγές είναι πάντα μια εξαιρετική αφετηρία για την αρχαιολογική έρευνα: «Οι αρχαίοι ιστορικοί – καταλήγει ο Bonetto – είδαν και γνώριζαν πολύ περισσότερα από όσα γνωρίζουμε σήμερα: όσα διαβάζουμε στα αρχαία κείμενα δεν είναι επαληθεύσιμα. λόγω της έλλειψης των πληροφοριών, επομένως τα λόγια τους πρέπει να γίνουν αποδεκτά στο σύνολό τους. Μερικές φορές οι αρχαιολογικές έρευνες προσθέτουν πληροφορίες σε λογοτεχνικά κείμενα, πολύ συχνά μπορούμε να εντοπίσουμε τοποθεσίες, οικισμούς, πόλεις, τρόπους εμπορίου που δεν αναφέρονται με κανέναν τρόπο και αναφέρονται από τις πηγές : η αρχαιολογία εμπλουτίζει τα δεδομένα των λογοτεχνικών μαρτυριών: γι’ αυτό οι ιστορικοί και οι αρχαιολόγοι εργάζονται με τέτοιο συμβιωτικό τρόπο».