Οι Έλληνες θα ψηφίσουν στις 21 Μαΐου σε μια από τις πιο απρόβλεπτες εθνικές εκλογές των τελευταίων ετών, με αβεβαιότητα για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης και με κορυφαίους πολιτικούς να τσακώνονται για την αξιοπιστία των δημοσκοπήσεων, που θα ευνοούσαν το κυβερνών Συντηρητικό κόμμα.

Οι εκλογές θα διεξαχθούν βάσει του νέου εκλογικού νόμου, ο οποίος εφαρμόζει αναλογικό σύστημα στον πρώτο γύρο, και οι αναλυτές εκτιμούν ότι ένα κόμμα που επιθυμεί να κυβερνήσει μόνο του θα πρέπει να συγκεντρώσει το 46% των συνολικών ψήφων, κάτι που είναι δύσκολο.

Διαφορετικά, το ισχυρότερο κόμμα θα πρέπει να διαπραγματευτεί με άλλα για να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού, μια μάλλον ασυνήθιστη κίνηση στην ελληνική πολιτική σκηνή.

Τα τρία κύρια κόμματα που συμμετέχουν είναι το σημερινό κυβερνών κόμμα Νέα Δημοκρατία (ΕΛΚ), το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης Σύριζα (ΕΕ Αριστερά) και οι Σοσιαλιστές (Πασόκ – S&D).

Η Νέα Δημοκρατία προτιμά μια μονοκομματική κυβέρνηση, ενώ ο Σύριζα έχει ξεκαθαρίσει ότι στοχεύει σε μια «προοδευτική συμμαχία» με τους σοσιαλιστές.

Το ΠΑΣΟΚ από την πλευρά του θα έπρεπε να παίξει το ρόλο του βασιλιά, αλλά το κόμμα έχει κρατήσει τα χαρτιά του κλειστά, αν και το εκλογικό του πρόγραμμα είναι πολύ πιο κοντά σε αυτό του Σύριζα.

Νέα Δημοκρατία και Σύριζα θεωρούνται ιδεολογικά αντίθετοι και αποκλείεται οποιαδήποτε συνεργασία μεταξύ τους.

Εάν οι διαπραγματεύσεις για μια κυβέρνηση συνασπισμού αποτύχουν, θα διεξαχθεί δεύτερος γύρος τον Ιούλιο, στον οποίο ένα ή περισσότερα κόμματα θα χρειαστούν σχεδόν το 37% των ψήφων για να σχηματίσουν κυβέρνηση.

Ανάλογα με τις επιδόσεις του, το πρώτο κόμμα θα λάβει κάποιες θέσεις «μπόνους» που θα ανακατανεμηθούν από όσους δεν έχουν περάσει το όριο.

Η έντονη συζήτηση για τις δημοσκοπήσεις

Η Νέα Δημοκρατία βρίσκεται μέχρι στιγμής στην κορυφή όλων των δημοσκοπήσεων που δημοσιεύουν τα εθνικά ΜΜΕ.

Δεύτερος Η Ευρώπη εκλέγειπου παρέχει τον εθνικό μέσο όρο δημοσκοπήσεων, η Νέα Δημοκρατία θα μπορούσε να κερδίσει το 36,6% των ψήφων στον πρώτο γύρο, ακολουθούμενη από τον Σύριζα με 29,5% και το Πασόκ με 10,3%.

Πρόσφατα ο Σύριζα ζήτησε περισσότερη διαφάνεια από τους δημοσκόπους, ζητώντας τους να δημοσιεύσουν τα δημοσκοπικά τους στοιχεία. Ωστόσο, η πρόταση απορρίφθηκε τόσο από τη Νέα Δημοκρατία όσο και από τον Σύνδεσμο Εταιρειών Δημοσκόπησης.

«Μην κοιτάτε τις κάλπες», είπε πρόσφατα ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας στους υποστηρικτές του κατά τη διάρκεια ομιλίας του στη Θεσσαλονίκη.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Άκης Σκέρτσος απάντησε ότι η αμφισβήτηση των δημοσκοπήσεων ήταν τακτική του ηττημένου.

Ο Σύριζα επιμένει ότι είναι απίθανο το κυβερνών κόμμα να δει την υποστήριξή του να αυξάνεται, ειδικά μερικές εβδομάδες μετά το θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα που σκότωσε 57 ανθρώπους και δημιούργησε μια έντονη ρήξη με το έθνος.

Δεν είναι η πρώτη φορά που αμφισβητούνται δημοσκοπήσεις στην Ελλάδα.

Για παράδειγμα, όλες οι δημοσκοπήσεις απέτυχαν θεαματικά να προβλέψουν το αποτέλεσμα του ελληνικού δημοψηφίσματος του 2015 και δεν μπόρεσαν να προβλέψουν την εκλογική απόδοση του Σύριζα σε αρκετές επόμενες κάλπες.

Ορισμένοι αναλυτές προτείνουν ότι το πρόβλημα θα μπορούσε να είναι διαρθρωτικό, λαμβάνοντας υπόψη ότι η μεθοδολογία δημοσκοπήσεων που ακολουθείται στην Ελλάδα επικεντρώνεται κυρίως στις τηλεφωνικές συνεντεύξεις και κατά συνέπεια οι εταιρείες αποτυγχάνουν να εντοπίσουν νεότερους και πιο προοδευτικούς ψηφοφόρους.

Η «έρευνα των δημοσκοπήσεων»

Παράλληλα, πολυεθνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο Χρηματιστήριο Αθηνών διενεργούν τις δημοσκοπήσεις τους με την παραδοσιακή και ακριβότερη μεθοδολογία της ψηφοφορίας, δηλαδή αυτοπροσώπως συμπλήρωση ερωτηματολογίου.

Επιπλέον, χρησιμοποιούν ειδικούς αλγόριθμους για την ανάλυση των αποτελεσμάτων που δημοσιεύουν άλλες εταιρείες δημοσκοπήσεων, λαμβάνοντας υπόψη τις αποκλίσεις που έχουν δείξει σε προηγούμενες εκλογικές περιόδους και τους αποδίδουν τον αντίστοιχο συντελεστή ακρίβειας.

Κατά κάποιο τρόπο, η διαδικασία μοιάζει με έρευνες από εξειδικευμένους οργανισμούς των ΗΠΑ όπως π.χ FiveThirtyOight.

Η EURACTIV εμφανίστηκε μια τέτοια έρευνα που παραδόθηκε την περασμένη Παρασκευή (12 Μαΐου) σε υψηλόβαθμα στελέχη της εταιρείας που την ανέθεσε, αλλά και σε σημαντικούς ευρωπαίους παίκτες.

Οι εκτιμήσεις διαφέρουν σημαντικά από τις δημοσκοπήσεις που έχουν δημοσιευθεί, οι οποίες δείχνουν ανταγωνισμό μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και Σύριζα.

Ωστόσο, οι προβλέψεις δείχνουν ξεκάθαρα ότι υπάρχει μικρή πιθανότητα κάποιο από τα δύο κόμματα να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού με το τρίτο κόμμα μετά τον πρώτο γύρο.

Ωστόσο, η αξιολόγηση αυτής της μεθοδολογίας για το εκλογικό αποτέλεσμα βασίζεται στον αριθμό των ψήφων.

Σύμφωνα με αυτή τη δημοσκόπηση, η Νέα Δημοκρατία πρέπει να συγκεντρώσει 1.890.000 ψήφους, ακολουθούμενη από τον Σύριζα με 1.860.000 ψήφους και το ΠΑΣΟΚ με 510.000 ψήφους.

Το ποσοστό της αποχής αντιστοιχεί στις προηγούμενες ελληνικές εθνικές εκλογές που έγιναν τον Ιούλιο του 2019.

Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες της ΕΕ με την υψηλότερη ονομαστική αποχή (42% το 2019), αλλά είναι δύσκολο να εκτιμηθεί κατά πόσο αυτό το ποσοστό αντιστοιχεί στην πραγματικότητα καθώς οι εκλογικοί κατάλογοι σπάνια ενημερώνονται.

Ωστόσο, η όποια μείωση της αποχής εκτιμάται ότι είναι προς το συμφέρον του Σύριζα, δεδομένου ότι η πλειοψηφία των αποχών είναι γενικά νεότεροι πολίτες.

Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Έτερον για έρευνα και κοινωνική αλλαγή, περίπου 430.000 νέοι Έλληνες ψηφοφόροι θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στις επερχόμενες εκλογές.

Η συντηρητική κυβέρνηση απάντησε αρνητικά στα αιτήματα όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης να επιτρέψουν στους νέους που θα είναι μακριά από την εκλογική τους περιφέρεια να συμμετάσχουν στις εκλογές, ειδικά σε όσους απασχολούνται σε εποχιακές θέσεις εργασίας.

Η θέση των Βρυξελλών

Εν τω μεταξύ, οι αξιωματούχοι της ΕΕ ακολούθησαν μια προσέγγιση «περιμένω και θα δούμε», αλλά δεν είναι βέβαιοι εάν θα σχηματιστεί κυβέρνηση μετά τον πρώτο γύρο.

Η EURACTIV ενημερώθηκε ότι, λόγω της αβεβαιότητας για το αποτέλεσμα της ελληνικής ψηφοφορίας και της πιθανότητας να υπάρξει μόνο μια προσωρινή κυβέρνηση από την ερχόμενη Δευτέρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκοπεύει να επισπεύσει την έγκριση ενός νέου πακέτου κυρώσεων της ΕΕ κατά της Μόσχας αυτήν την εβδομάδα. πριν τις ελληνικές εκλογές.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η Αθήνα, που επιθυμεί να προστατεύσει τη ναυτιλιακή της βιομηχανία, έχει διατυπώσει επιφυλάξεις για τις προτεινόμενες κυρώσεις, που σχετίζονται με τη ναυτιλία, και τυχόν περαιτέρω διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να καθυστερήσουν σημαντικά την υιοθέτηση του νέου πακέτου.

Ως εκ τούτου, είναι κρίσιμο να επιτευχθεί συμβιβασμός αυτή την εβδομάδα, δήλωσε στην EURACTIV ένας διπλωμάτης της ΕΕ.

(Σαράντης Μιχαλόπουλος – επιμέλεια Zoran Radosavljević, Benjamin Fox | EURACTIV.com)