Ενώ η ΕΕ μιλά για «ελευθερία» από το ρωσικό φυσικό αέριο για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια, χάρη στις αυξημένες εισαγωγές από το Αζερμπαϊτζάν, οι σκεπτικιστές προειδοποιούν ότι αυτό έχει ένα κόστος: μεγαλύτερη εξάρτηση από μια δεσμευμένη χώρα σε μια σύγκρουση και με πρόσφατη ιστορία δωροδοκία και διαφθορά στην Ευρώπη.

Στα εγκαίνια της διασύνδεσης φυσικού αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας το περασμένο Σάββατο, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι η σύνδεση, η οποία θα αυξήσει τις προμήθειες φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στη Σόφια και την περιοχή, θα επιτρέψει να είναι δωρεάν από την Ρωσία.

Την Παρασκευή, μετά την πρόταση της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας να μεταφέρουν περισσότερο αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην ΕΕ με κονδύλια της ΕΕ, ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν ανακηρύχθηκε «Πρόσωπο της Χρονιάς 2012» του Οργανωμένου Έργου Αναφοράς Οργανωμένου Εγκλήματος και Διαφθοράς (Occrp) : «Είμαι βέβαιος ότι αυτό όχι μόνο θα επιτρέψει το αέριο του Αζερμπαϊτζάν να φτάσει στη Βουλγαρία, αλλά και στην Ευρώπη σε μεγαλύτερους όγκους και θα υποστηρίξει την ενεργειακή ασφάλεια ολόκληρης της ευρωπαϊκής ηπείρου».

Ωστόσο, οι σκεπτικιστές προειδοποιούν για τους κινδύνους που συνδέονται με την αυξημένη εξάρτηση από μια χώρα που εμπλέκεται σε σύγκρουση και μια πρόσφατη ιστορία δωροδοκίας και διαφθοράς στην Ευρώπη.

Ασαφής συμφωνία, μεγαλύτερη παρουσία του Αζερμπαϊτζάν

Επί του παρόντος, το Αζερμπαϊτζάν διέρχεται, μέσω του αγωγού Tanap, 16 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως για την Τουρκία, την Ελλάδα, τη Βουλγαρία και την Ιταλία. Ωστόσο, σχεδιάζονται να αυξηθεί αυτή η χωρητικότητα στα 20 δισ. κυβικά μέτρα. Την ίδια στιγμή, η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η Σλοβακία θέλουν επίσης να προσαρμόσουν τα δίκτυά τους για να εισάγουν φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, με την ΕΕ να πληρώνει το λογαριασμό. Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό θα αύξανε σημαντικά την επιρροή και τη δύναμη του Μπακού στην περιοχή.

Η ευρωβουλευτής του Κόμματος Πειρατών της Τσεχίας, Markéta Gregorová, είναι αμφίβολη για το μνημόνιο για τις εισαγωγές φυσικού αερίου που υπεγράφη μεταξύ ΕΕ και Αζερμπαϊτζάν για αύξηση των εισαγωγών. Σύμφωνα με τον Γκρεγκορόβα, η Ένωση θα πρέπει να διδαχθεί από την προηγούμενη εμπειρία με τη Ρωσία και να μην αυξήσει την εξάρτησή της από τις δικτατορίες.

Η συμφωνία προβλέπει μακροχρόνια συνεργασία χωρίς χρονικά όρια και χωρίς μηχανισμούς ελέγχου, κάτι που την αποκαλεί «επικίνδυνο προηγούμενο».

Επιπλέον, ο πολιτικός που συμμετείχε με τους Πράσινους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είπε ότι η παρουσία πολιτικών και πρεσβευτών του Αζερμπαϊτζάν στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο «σίγουρα έχει ενταθεί τις τελευταίες εβδομάδες».

Σε μια συνάντηση μαζί τους, είπε για να συζητήσουν την πρόσφατη κλιμάκωση με την Αρμενία: «Προς έκπληξή μου ήθελαν να αρχίσουν να συζητούν για το φυσικό αέριο και να ενισχύσουν τη συνεργασία».

«Τους ξεκαθάρισα ότι όσο χύνουν αίμα, δεν με νοιάζει ποια μνημόνια συνεργασίας θα υπογράψουν με την Επιτροπή. Δεν θα γίνουν δεκτά αυτόματα από το Κοινοβούλιο», είπε στο Euractiv για τη συνεχιζόμενη σύγκρουση με την Αρμενία.

Κατά τη στιγμή της δημοσίευσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν απάντησε στο αίτημα του EURACTIV.cz για σχόλια σχετικά με την έλλειψη μηχανισμών ελέγχου στη συμφωνία με τη χώρα του Νοτίου Καυκάσου.

Στις αρχές του καλοκαιριού, όταν ρωτήθηκε εάν η ΕΕ διέθετε συγκεκριμένο μηχανισμό για να διασφαλίσει ότι η αυξημένη ροή χρημάτων προς το Αζερμπαϊτζάν δεν θα χρησιμοποιηθεί για συγκρούσεις ή παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ένας αξιωματούχος της Ένωσης απάντησε ότι «η Ευρώπη δεν έχει κανέναν έλεγχο στις δαπάνες τρίτων χωρών εμπορικά έσοδα που προέρχονται από νόμιμες εμπορικές συναλλαγές πετρελαίου και φυσικού αερίου με τα κράτη μέλη».

Η Fidanka McGrath, επικεφαλής της στρατηγικής περιοχής του Bankwatch, δήλωσε στο Euractiv: «Πρέπει να αμφισβητηθεί η σοφία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κυβερνήσεων της ΕΕ όταν αντικαθιστούν την εξάρτησή τους από το καταπιεστικό και πολεμικό καθεστώς του Βλαντιμίρ Πούτιν με μια αυξανόμενη εξάρτηση από «αυταρχικό και πολεμικό Αζερμπαϊτζάν».

Ο οργανισμός σημείωσε επίσης ότι το αέριο του Αζερμπαϊτζάν δεν είναι πραγματική εναλλακτική λύση στο ρωσικό αέριο λόγω των δεσμών με τη Lukoil, η οποία εξορύσσει φυσικό αέριο στη χώρα και έχει πολλά συμφέροντα στον τομέα.

Ιστορία της διαφθοράς

Πολλά έχουν ειπωθεί για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Αζερμπαϊτζάν, αλλά ελάχιστα έχουν ειπωθεί για τον κίνδυνο διαφθοράς, όχι μόνο στη χώρα αλλά και στην ΕΕ.

Το 2017, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε μια συμφωνία μεταξύ της Μάλτας και του Αζερμπαϊτζάν που θα έβλεπε τους φορολογούμενους της Μάλτας να χάνουν δεκάδες εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο, σύμφωνα με μια δόση εγγράφων που διέρρευσε και παρασχέθηκε στην ερευνήτρια δημοσιογράφο Daphne Caruana Galizia, η οποία αργότερα δολοφονήθηκε πριν προλάβει. δημοσιεύστε τα.

Η συμφωνία, αξίας άνω του 1 δισ. ευρώ, προβλέπει ότι η Μάλτα θα εισάγει φυσικό αέριο από την κρατική εταιρεία του Αζερμπαϊτζάν Socar για τα επόμενα δέκα χρόνια, με διπλάσιο κόστος αγοράς. Η εν λόγω εταιρεία θα αγόραζε το φυσικό αέριο από τη Shell για 113 εκατ. δολάρια πριν το πουλήσει στην κοινοπραξία Electrogas (που περιλαμβάνει και τη Socar) για 153 εκατ. δολάρια, με κέρδος 40 εκατ. δολάρια. Η κοινοπραξία Electrogas θα το πουλήσει στη συνέχεια στην Enemalta, η οποία προμηθεύει οικογένειες και επιχειρήσεις στο μικρό κράτος μέλος της ΕΕ.

Η κοινοπραξία Electrogas περιλαμβάνει μια εταιρεία που ανήκει στον Yorgen Fenech, ο οποίος δικάζεται επί του παρόντος για την παραγγελία της δολοφονίας της Caruana Galizia το 2017. Επιπλέον, η αστυνομία της Μάλτας και ο γιος της δημοσιογράφου, Matthew, πιστεύουν ότι το κίνητρο της δολοφονίας της συνδέεται με τις έρευνές του το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας και η συμφωνία.

Το τελευταίο συνήφθη το 2014, όταν η Socar δεν είχε εμπειρία στην παραγωγή ή εμπορία LNG (υγροποιημένου φυσικού αερίου) και στη συνέχεια επικρίθηκε από την Εθνική Υπηρεσία Ελέγχου της Μάλτας για παρατυπίες, σημαντικούς κινδύνους και έλλειψη ελέγχων σχετικά με την απάτη. διαφθοράς και δωροδοκίας.

Η «αποκρουστική» συμφωνία φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν καταδικάστηκε επίσης από αξιολόγηση του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ) που εκπονήθηκε από τον ειδικό εισηγητή Pieter Omtzigt, ο οποίος ερεύνησε τη δολοφονία της Caruana Galizia. Η έκθεσή του σημείωσε ότι «τα γεγονότα δημιούργησαν ευρείες υποψίες για διαφθορά και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος» και ότι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ήταν «εργαλειακοί» στην οργάνωση του παράνομου κέρδους ορισμένων μερών από τη συμφωνία.

Στα νέα της συμφωνίας ΕΕ-Αζερμπαϊτζάν, το Ίδρυμα Daphne Caruana Galizia είπε στην διαδικτυακή πλατφόρμα ειδήσεων «The Shift News»: «Η απόφαση της ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία και στη συνέχεια να υπογράψει συμφωνία με ένα άλλο κράτος που διευθύνεται από έναν κλεπτοκράτη είναι αμφισβητήσιμη, καθώς Αντικαθιστά εν μέρει την ενεργειακή εξάρτηση από ένα κλεπτοκρατικό κράτος με τη μακροπρόθεσμη εξάρτηση από ένα άλλο».

Η Μαλτέζος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Roberta Metsola, είπε επίσης στο παρελθόν στον ειδησεογραφικό ιστότοπο «Lovin Malta» ότι η ΕΕ θα πρέπει να απέχει από αυταρχικά καθεστώτα όταν αναζητά εταίρους για το φυσικό αέριο.

Η διαφθορά των πολιτικών της ΕΕ στο Αζερμπαϊτζάν

Αλλά η ιστορία της διαφθοράς του Αζερμπαϊτζάν στις συμφωνίες φυσικού αερίου της ΕΕ πρέπει επίσης να αναλυθεί μέσα από το πλαίσιο της έρευνας του 2017, «Azerbaijani Laundromat». Το OCCRP, σε συνεργασία με πολλά ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης, αποκάλυψε ότι μεταξύ 2012 και 2014 η κυβέρνηση του Μπακού χρησιμοποίησε σχεδόν 3 δισεκατομμύρια δολάρια για να καθαρίσει τη φήμη της και να κερδίσει υποστήριξη στην Ευρώπη.

Οι πολιτικοί που φαίνονται να έχουν διαφθαρεί από το σχέδιο περιλαμβάνουν εκείνους της Γερμανίας, της Σλοβενίας, της Βουλγαρίας, του Βελγίου, της Ιταλίας, της Δανίας, της Εσθονίας, της Ουγγαρίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, στελέχη της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης και, πιθανώς, της Unesco . Τα χρήματα πήγαν επίσης σε αστέρες του αθλητισμού, δημοσιογράφους, μουσικούς και μεγιστάνες των ΜΜΕ.

Το 2017, το UN Bankwatch καταδίκασε την ΕΕ για τους αυξανόμενους εμπορικούς δεσμούς της με το Μπακού σε σχέση με το σκάνδαλο. Συγκεκριμένα, τόνισε τον «Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου», ένα κοινό έργο που είδε ένα ποσό ρεκόρ δανείων από την ΕΕ, με βασικό μέτοχο τη Socar.

Ο Νότιος Διάδρομος Φυσικού Αερίου, που αποτελείται από το κοίτασμα φυσικού αερίου της Κασπίας Shah Deniz 2 του Αζερμπαϊτζάν, μετέφερε αέριο στην Ευρώπη πρώτα μέσω του αγωγού του Νότιου Καυκάσου, στη συνέχεια μέσω του Υπερανατολίας (Tanap) και στην Ελλάδα μέσω του Υπερ-Αδριατικού (Tap). Το σύστημα αγωγών τέθηκε σε πλήρη λειτουργία στις 31 Δεκεμβρίου 2020.

Το έργο θεωρείται βασικό στοιχείο για τη μείωση των ρωσικών προμηθειών στην περιοχή, η οποία θα αντικατασταθεί από αγωγούς του Αζερμπαϊτζάν και υγροποιημένο φυσικό αέριο μέσω τερματικών σταθμών στην Τουρκία και την Ελλάδα.

Από την 1η Οκτωβρίου, η Βουλγαρία και η Ελλάδα ξεκίνησαν τη λειτουργία μιας νέας σύνδεσης φυσικού αερίου μεταξύ των δύο χωρών, χωρητικότητας 3 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων, το ένα τρίτο της οποίας αποτελείται από αέριο του Αζερμπαϊτζάν. Μέσω των συνδέσμων της περιοχής, η Ρουμανία και η Ελλάδα επιδιώκουν επίσης να αυξήσουν τις εισαγωγές. Την ίδια στιγμή, η Αλβανία και η Βόρεια Μακεδονία ενδιαφέρονται επίσης, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσαν σύντομα να γίνουν πελάτες του Μπακού.

Ενώ πολλές χώρες που προμηθεύουν φυσικό αέριο έχουν ανησυχητική ιστορία ανθρωπίνων δικαιωμάτων, λίγες έχουν τόσο μακρύ ποινικό μητρώο, συμπεριλαμβανομένων πρόσφατων υποθέσεων διαφθοράς δισεκατομμυριούχων και παράνομων λόμπι πολιτικών της ΕΕ και του σκανδάλου διαφθοράς σε ένα συνδεδεμένο κράτος μέλος. για τη δολοφονία ενός δημοσιογράφου.

«Η ανάγκη να κρατήσουμε την Ευρώπη ζεστή αυτόν τον χειμώνα είναι μεγάλη, αλλά το κόστος αυτής της επιχείρησης σε σχέση με τον κίνδυνο διαφθοράς και τις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης – προειδοποιούν οι παρατηρητές – συνεχίζει να αυξάνεται».