Στους αστεροειδείς δόθηκαν τα ονόματα των πολεμιστών που πολέμησαν στον Τρωικό πόλεμο: οι Έλληνες ήρωες για την ομάδα των αστεροειδών που προηγούνται του Δία και οι Τρωικοί ήρωες για την ομάδα που ακολουθεί τον πλανήτη. Οι αστρονόμοι ετοιμάζονται να ανακαλύψουν εκατοντάδες χιλιάδες άλλους Τρώες την επόμενη δεκαετία και τα ονόματα των χαρακτήρων της Ιλιάδας μπορεί να μην είναι αρκετά για να τους αναγνωρίσουν όλους.

Τώρα οι Τρώες του Δία που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα λαμβάνουν τα ονόματα των σύγχρονων αθλητών των Ολυμπιακών Αγώνων. Το 2020 η ομάδα του Λούσι ανακοίνωσε ότι ανακάλυψε ένα μικρό αντικείμενο σε τροχιά γύρω από έναν από τους στόχους του Λούσι, Ευρυβάτες. Αυτό το μικρό ουράνιο σώμα, που ονομάζεται Queta, πήρε το όνομά του από τη Μεξικανή σπρίντερ και εμπόδιο Norma Enriqueta Basilio Sotelo, την πρώτη γυναίκα που επιλέχθηκε ως η τελευταία λαμπαδηδρόμος.

Για δεκαετίες, αυτοί οι αστεροειδείς θεωρούνταν απλώς υπολείμματα του σχηματισμού των μεγάλων φεγγαριών του Δία. Όμως, τα τελευταία 25 χρόνια, οι επιστήμονες έχουν συνειδητοποιήσει ότι οι Τρώες του Δία θα μπορούσαν να παρέχουν σημαντικές ενδείξεις για τη χαοτική βρεφική ηλικία του ηλιακού μας συστήματος.

Οι πρώτες μέρες του χάους

Οι αστρονόμοι γνώριζαν από παρατηρήσεις με τηλεσκόπια ότι οι Τρώες του Δία παρουσιάζουν μια ποικιλία χρωμάτων, υποδηλώνοντας ότι δεν είναι κατασκευασμένα από τα ίδια υλικά. Ωστόσο, αυτό το μείγμα μικρών διαστημικών αντικειμένων κατέληξε να εγκατασταθεί σε εξαιρετικά σταθερές και δύσκολα διαπερασμένες τροχιές δίπλα στον Δία.

«Μοιράζοντας την ίδια τροχιά με τον Δία, αυτά τα αντικείμενα είναι ένα είδος μάρτυρας της ιστορίας του μεγάλου πλανήτη αερίου», λέει η Simona Pirani, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης που μελετά την πρώιμη φάση σχηματισμού του ηλιακού συστήματος. Και η αποκάλυψη της ιστορίας του Δία, του μεγαλύτερου πλανήτη, είναι ζωτικής σημασίας για τη γνώση της ιστορίας ολόκληρου του συστήματος.

Το 2005 ο Levison και οι συνεργάτες του από το Παρατηρητήριο της Κυανής Ακτής στη Νίκαια της Γαλλίας, δημοσίευσαν μια ισχυρή υπόθεση – τώρα ονομάζεται ο Ωραίο μοντέλο – που θεώρησε μια εποχή χάους στη «νεανική» περίοδο του ηλιακού συστήματος.

Το ωραίο μοντέλο και άλλα παρόμοια σενάρια υποθέτουν ότι το ηλιακό σύστημα γεννήθηκε με πολλά μικρότερα ουράνια σώματα από ό,τι έχει τώρα, και ο Δίας, ο Κρόνος, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας στη συνέχεια μετανάστευσαν προς τα μέσα, στον πρώιμο σχηματισμό τους. Αφού έγιναν μεγαλύτεροι πλανήτες, οι αέριοι γίγαντες, στον βαρυτικό τους χορό με τα μικρά «πλανητομικρά» έχουν σταδιακά μετατοπίσει την τροχιά τους, μέχρι να γλιστρήσουν σε μια ασταθή διαμόρφωση.

Οι μεγάλοι πλανήτες πιστεύεται ότι έχουν ξαφνικά σπειροειδώς προς τα έξω, φτάνοντας στη σημερινή τους θέση, σκορπίζοντας πολλά μικρά ουράνια σώματα έξω από το ηλιακό σύστημα και ανακατεύοντας τη θέση των υπολοίπων. Ορισμένες θεωρίες υποδηλώνουν ακόμη ότι ένας πέμπτος γίγαντας αερίου μπορεί να εκτινάχθηκε από το ηλιακό σύστημα περίπου την ίδια εποχή, προσθέτοντας περαιτέρω χάος.

Ίσως σε αυτή τη φάση της «αναταραχής» ο Δίας «συνέλαβε» τους Τρωικούς αστεροειδείς του, πολλοί από τους οποίους πιθανότατα σχηματίστηκαν πέρα ​​από τον Ποσειδώνα. Στα χρόνια που ακολούθησαν την πρώτη δημοσίευση του Ωραίο μοντέλο, οι μελετητές το έχουν ενημερώσει για να προσπαθήσουν να εξηγήσουν τα ασυνήθιστα χαρακτηριστικά των Τρώων. Άλλοι έχουν υποθέσει ότι μερικοί από τους Τρώες του Δία μπορεί να είχαν συλληφθεί σε ένα ακόμη προγενέστερο στάδιο του σχηματισμού του ηλιακού συστήματος, ίσως όταν ο νεαρός Δίας είχε το μέγεθος μόνο της Γης.

Αλλά για να δοκιμάσουν αυτές τις θεωρίες σχετικά με το σχηματισμό και την εξέλιξη του ηλιακού συστήματος, οι επιστήμονες πρέπει να ρίξουν μια πιο προσεκτική ματιά στους Τρώες του Δία.

«Ανυπομονώ να βρω κάτι απροσδόκητο», λέει ο Levison, «και δεν έχω καμία αμφιβολία ότι θα συμβεί!»