Στην ομιλία του στη Γερουσία ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 23ης και 24ης Ιουνίου σχετικά με τον πόλεμο της Ρωσίας του Πούτιν και τα εύλογα σενάρια για την Ευρώπη, Στο πολύ καυτό θέμα της διεύρυνσης της Ένωσης επέστρεψε και ο Μάριο Ντράγκιστην Ουκρανία καταρχήν.

«Το Συμβούλιο στα τέλη του μήνα αντιπροσωπεύει μια ευκαιρία να αρχίσουμε να εξετάζουμε τη μελλοντική δομή της Ένωσης, τα σύνορά της, την ασφάλειά της, την οικονομική της ανάπτυξη», είπε ο πρωθυπουργός, αφού εστίασε στη στρατηγική που θα υιοθετηθεί άμεσα, στην Ευρώπη, για την αντιμετώπιση της κρίσης του φυσικού αερίου και των σιτηρών (το συζητήσαμε εδώ, με πιθανό ανώτατο όριο τιμής φυσικού αερίου και με δελτίο στο μάτι).

Τι είπε ο Ντράγκι για τη διεύρυνση

Τις τελευταίες δεκαετίες, η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης έδωσε ειρήνη και σταθερότητα σε χώρες που σημαδεύτηκαν από πόλεμο. Η διεύρυνση έχει μετατρέψει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε μεγαλύτερη ενιαία αγορά στον κόσμοπου αντιπροσωπεύει μεταξύ 5 και 6% του πληθυσμού και περίπου το 1/6 του παγκόσμιου ΑΕΠ. Τώρα με την Ουκρανία ανοίγει και το κεφάλαιο της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης (εδώ θα βρείτε τι είπε συγκεκριμένα).

Ο Ντράγκι υπενθύμισε πώς δημιουργήθηκε η διεύρυνση νέες ευκαιρίες συνεργασίας μεταξύ χωρών σε τομείς θεμελιώδους σημασίας: ενέργεια, μεταφορές, ασφάλεια τροφίμων, υγεία, σπουδές, εργασία, για να αναφέρω μόνο τους κυριότερους. «Έχει τονώσει την ανάπτυξη μιας λειτουργικής οικονομίας της αγοράς στα κράτη μέλη και προώθησε μια διαδικασία μεταρρυθμίσεων από τη στιγμή της αίτησης για ένταξη. Έχει εκτεταμένα δικαιώματα και προστασίες, δικαιώματα και εγγυήσεις στην εργασία απουσιάζει ακόμη σήμερα σε άλλα μέρη του κόσμου. Έδωσε ένα ισχυρό κίνητρο για την ανάπτυξη της δημοκρατικής ζωής, για το σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και του κράτους δικαίου», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός.

Όπως γράφεται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, κάθε ευρωπαϊκό κράτος που σέβεται αυτές τις αξίες και αναλαμβάνει να τις προάγει μπορεί να υποβάλει αίτηση για να γίνει μέλος της Ένωσης. Η τήρηση αυτών των αρχών δεν είναι δευτερεύον ζήτημα, είναι η βάση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, παρατηρεί.

Αλλά η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συνεπάγεται «σίγουρα» και κάτι τέτοιο «Βαθύς προβληματισμός» σχετικά με τους κανόνες που διέπουν τη λειτουργία του, στην εξωτερική πολιτική, στην πολιτική ασφάλειας, στην οικονομική πολιτική, στην κοινωνική πολιτική. Για αυτό, ο Ντράγκι επιμένει στην ευκαιρία να σύγκληση διακυβερνητικής διάσκεψης “το συντομότερο δυνατό” να συζητήσουμε πώς να αντιμετωπίσουμε αυτήν την πρόκληση.

Ποιες χώρες θα είναι οι επόμενες για ένταξη στην Ε.Ε

Κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα συζητηθεί και η διεύρυνση της Ένωσης προς τα Δυτικά Βαλκάνια. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης στις 19 και 20 Ιουνίου 2003 εξέφρασε ήδη την αποφασιστικότητά του να υποστηρίξει πλήρως την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Δεκέμβριο του 2006, οι ηγέτες της ΕΕ επανέλαβαν ότι το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων βρίσκεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα Δυτικά Βαλκάνια θα γίνουν αναπόσπαστο μέρος της ΕΕ όταν θα έχουν ικανοποιήσει πλήρως τα ενταξιακά κριτήρια και τις προϋποθέσεις που ορίζονται στη διαδικασία σταθεροποίησης και σύνδεσης. Αλλά ήδη το θετική γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την υιοθέτηση του ευρώ από την Κροατία από το 2023 ορίζεται ως ένα «εξαιρετικό σήμα, το οποίο φυσικά καλωσορίζει η Ιταλία».

Τον Μάρτιο του 2020, οι υπουργοί Ευρωπαϊκών Υποθέσεων έδωσαν τα δικά τους εντάξει στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας. Η ιταλική κυβέρνηση τάσσεται υπέρ της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με αυτές τις δύο χώρες.

Επιπλέον, στη συζήτηση, που θα ξεκινήσει σε αυτό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ο Πρόεδρος Μακρόν θα παρουσιάσει τη δέσμευσή του σε μια ευρωπαϊκή πολιτική κοινότητα. Όπως έχει ήδη ξεκαθαρίσει ο ίδιος ο Μακρόν, αυτό το έργο δεν θα υποκαταστήσει το καθεστώς της υποψήφιας χώρας.

Τον Ιούνιο του 2019, το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων ενέκρινε συμπεράσματα σχετικά με την πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ, η οποία περιλαμβάνει το Μαυροβούνιο, τη Σερβία και την Τουρκία, και τη διαδικασία σταθεροποίησης και σύνδεσης, η οποία περιλαμβάνει τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, την Αλβανία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κοσσυφοπέδιο.

Η ιστορία της ΕΕ για τις διευρύνσεις

Οι ιδρυτικές χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, πρώτα από τον άνθρακα και τον χάλυβα και στη συνέχεια να γίνουν σταδιακά Ένωση, είναι 6: Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Ακολουθούν οι διαδοχικές διευρύνσεις:

• 1973: Δανία, Ιρλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο (σήμερα το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε λόγω Brexit)
• 1981: Ελλάδα
• 1986: Πορτογαλία και Ισπανία
• 1995: Αυστρία, Φινλανδία και Σουηδία
• 2004: Κύπρος, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Σλοβενία ​​και Ουγγαρία
• 2007: Βουλγαρία και Ρουμανία
• 2013: Κροατία.

Ο κόμπος της Τουρκίας

Ένα συγκεκριμένο κεφάλαιο αφορά το Τουρκία: Η Τουρκία έχει απέκτησε το καθεστώς της υποψήφιας χώρας μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι τον Δεκέμβριο του 1999. Τον Δεκέμβριο του 2004 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε ότι η χώρα υπό την ηγεσία του Ερντογάν πληρούσε επαρκώς τα κριτήρια για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Η οποία ξεκίνησε στο πλαίσιο μιας διακυβερνητικής διάσκεψης στις 3 Οκτωβρίου 2005. Στις 18 Φεβρουαρίου 2008, το Συμβούλιο ενέκρινε την αναθεωρημένη εταιρική σχέση για την προσχώρηση με την Τουρκία.

Τον Μάρτιο του 2016, οι ηγέτες της ΕΕ και η Τουρκία συμφώνησαν να επιταχύνουν την εκπλήρωση του οδικού χάρτη για την απελευθέρωση των θεωρήσεων, με στόχο την κατάργηση της υποχρέωσης θεώρησης για τους Τούρκους πολίτες έως τα τέλη Ιουνίου 2016, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται όλα τα κριτήρια αναφοράς.

Τον Απρίλιο και τον Αύγουστο του 2020, ορισμένα κράτη μέλη έθεσαν το θέμα της επιδείνωσης της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο και των σχέσεων με την Τουρκία.

Την 1 και 2 Οκτωβρίου 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαίωσε την πλήρη αλληλεγγύη με την Ελλάδα και την Κύπρο και υπογράμμισε ότι είναι προς το στρατηγικό συμφέρον της ΕΕ να έχει ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και να αναπτύξει αμοιβαία επωφελείς σχέσεις συνεργασίας με την Τουρκία.

Στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε δύο εβδομάδες αργότερα, Οι ηγέτες της ΕΕ εξέφρασαν τη λύπη τους για τις ανανεωμένες μονομερείς και προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Τον Νοέμβριο του 2020, μέσω τηλεδιάσκεψης κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι ηγέτες της ΕΕ καταδίκασαν ξανά τη μονομερή δράση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Κριτήρια μέλους

Κάθε ευρωπαϊκή χώρα που σέβεται τις αξίες της ΕΕ που περιγράφονται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και ποιος αναλαμβάνει να τα προωθήσει μπορεί να υποβάλει αίτηση για να γίνει μέλος της ΕΕ.

Το πρώτο βήμα για κάθε ενδιαφερόμενη χώρα είναι το πληρούν τα κριτήρια ένταξης που ορίστηκαν το 1993 στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Κοπεγχάγης και αναφέρονται συχνά ως “κριτήρια της Κοπεγχάγης“.

Αυτές δημιουργούν μια σειρά από δημοκρατικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες για τις χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν στην ΕΕ:

• σταθερούς θεσμούς που εγγυώνται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και το σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων
• λειτουργούσα οικονομία της αγοράς και ικανότητα αντιμετώπισης του ανταγωνισμού και των δυνάμεων της αγοράς εντός της ΕΕ
• την ικανότητα ανάληψης των υποχρεώσεων που απορρέουν από την ιδιότητα του μέλους – ιδίως την τήρηση των στόχων της πολιτικής, οικονομικής και νομισματικής ένωσης – και την αποτελεσματική παρακολούθηση τους

Τι πλεονεκτήματα

Αλλά ποια συγκεκριμένα πλεονεκτήματα έχει μια χώρα από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Εδώ συνοψίζονται:

• Μεγαλύτερη ευημερία για όλα τα κράτη μέλη: 3 φορές περισσότερες συναλλαγές μεταξύ των νέων και παλαιών κρατών μελών, 5 φορές περισσότερο μεταξύ των νέων κρατών μελών
• μεγαλύτερη σταθερότητα στην Ευρώπη
• μεγαλύτερη βαρύτητα της ΕΕ στην παγκόσμια σκηνή.