«Η Μεσόγειος βρίσκεται σε ένα καυτό σημείο της κλιματικής κρίσης», λέει ο Δρ Κώστας Λαγουβάρδος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Να γιατί ο συναγερμός είναι υψηλός
Η Ελλάδα επλήγη από τον πρώτο καύσωνα που έχει καταγραφεί αυτόν τον μήνα, προκαλώντας αρκετούς θανάτους και το κλείσιμο σχολείων και τουριστικών αξιοθέατων. Οι θερμοκρασίες έπεσαν λίγο κάτω από την επίσημη ένδειξη των 38 C, αλλά αναμένεται μικρή ανάπαυλα για το υπόλοιπο καλοκαίρι.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μεσογειακή χώρα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη. Πέρυσι ζεματίστηκε από ένακαύσωνας ρεκόρ διάρκειας 16 ημερών, γεγονός που συνέβαλε στην μεγαλύτερη πυρκαγιά της ΕΕ, με μια περιοχή διπλάσια από την Αθήνα να καπνίζει μεταξύ Ιουλίου και Αυγούστου. Τουλάχιστον 28 άνθρωποι σκοτώθηκαν και δεκάδες τραυματίστηκαν.
Οι Έλληνες είχαν λίγο χρόνο πριν πάρουν ανάσες τις φονικές πλημμύρες χτύπημα τον Σεπτέμβριο: Ορισμένες περιοχές δέχτηκαν βροχή ενός έτους από την καταιγίδα Ντάνιελ σε μία μόνο μέρα.
Καθώς προετοιμάζεται για μια άλλη εποχή ακραίων καιρικών φαινομένων, ποιοι είναι οι λόγοι που η Ελλάδα επηρεάζεται τόσο άσχημα; Για να το μάθουμε, μιλήσαμε με τον κλιματολόγο Κώστα Λαγουβάρδο, διευθυντή ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΝΟΑ).
Η Μεσόγειος θερμαίνεται πιο γρήγορα από ό,τι στην Ευρώπη
Γνωρίζουμε ότι η Ευρώπη είναι η ηπείρου θερμαίνεται ταχύτερα στον κόσμο, με τις θερμοκρασίες να αυξάνονται περίπου δύο φορές πιο γρήγορα από τον παγκόσμιο μέσο όρο, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών και του Κλιματικού Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Copernicus.
Ιδιαίτερα το καλοκαίρι, η θέρμανση είναι πιο έντονη στην κεντρική και νοτιοανατολική Ευρώπη και γύρω από τη Μεσόγειο, λέει ο Copernicus.
«Η Μεσόγειος βρίσκεται σε ένα καυτό σημείο της κλιματικής κρίσης», λέει ο Δρ Λαγουβάρδος στο Euronews Green, σημειώνοντας ότι η νότια Ιταλία, η Κύπρος, η Τουρκία και οι χώρες της Βόρειας Αφρικής επηρεάζονται επίσης σοβαρά από την αυξανόμενη ζέστη.
Η ανατολική Μεσόγειος θερμαίνεται ιδιαίτερα γρήγορα», προσθέτει. Τα τελευταία 30-40 χρόνια, η έρευνα του NOA δείχνει ότι η συνολική αύξηση της θερμοκρασίας στην Ελλάδα έχει ξεπεράσει τον 1,5 βαθμό Κελσίου, ένα πολύ μεγάλο άλμα για τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.
Ποιος είναι ο αντίκτυπος άλλων κλιματικών παραγόντων στην Ελλάδα;
Η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στη Μεσόγειο, λαμβάνοντας υπόψη τα χιλιάδες νησιά στο Αιγαίο, το Ιόνιο Πέλαγος, τη Μεσόγειο και τη Θάλασσα της Κρήτης.
Η ύπαρξη πολλών νησιών εκτεθειμένων στη θάλασσα την κάνει πιο ευάλωτη», λέει ο Δρ Λαγουβάρδος, «ιδιαίτερα στους δυνατούς ανέμους.» Η χώρα είναι ένα ασυνήθιστο μωσαϊκό ξηράς και θάλασσας.
Καύσωνες και θαλάσσιοι κυκλώνες σημειώνουν νέα ρεκόρ
«Έχουμε ένα σύστημα που λειτουργεί ως σύνολο – η θάλασσα, ο αέρας – και όταν ένα στοιχείο αυτού του συστήματος θερμαίνεται, τότε θερμαίνεται και το άλλο», εξηγεί ο Δρ Λαγουβάρδος.
Αυτό συνέβη πέρυσι, όταν ο καλοκαιρινός καύσωνας έκανε τα νερά της Μεσογείου να ανέλθουν στο α νέο ρεκόρ.
Η κυκλογένεση αναφέρεται στο σχηματισμό κυκλώνων και άλλων συστημάτων χαμηλής πίεσης πάνω από τη θάλασσα. Ένα «κακό παράδειγμα» αυτού του φαινομένου σημειώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2023 με την καταιγίδα Daniel, η οποία έφερε δυσανάλογη ποσότητα βροχοπτώσεων στη στεριά.
Οι ξηροί άνεμοι δημιουργούν τέλεια καταιγίδα για δασικές πυρκαγιές
Η εγγύτητα της Ελλάδας με την Αφρική συχνά σημαίνει ότι θερμοί άνεμοι διασχίζουν τον ωκεανό. Αυτό συνέβη νωρίτερα αυτό το μήνα, με ζεστούς, σκονισμένους ανέμους από τη βόρεια Αφρική να πυροδοτούν τον καύσωνα.
Η χώρα αντιμετωπίζει τώρα ισχυρούς, ξηρούς βόρειους ανέμους, γνωστούς ως Ετεσιάνους, που πνέουν στο Αιγαίο Πέλαγος, επηρεάζοντας κυρίως τα νησιά και τις ανατολικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Αθήνας. Συνήθως κυριαρχούν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, αλλά τώρα εμφανίζονται και τον Ιούνιο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΑυτό είναι ένα πρόβλημα, εξηγεί ο Δρ Λαγουβάρδος, γιατί ο συνδυασμός ξηρών, ζεστών συνθηκών και ισχυρών ανέμων δημιουργεί «το χειρότερο σενάριο» για την πυρκαγιές στο δάσος.
Αν πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ Ελλάδας και άλλων χωρών της Μεσογείου ως προς τις κλιματικές επιπτώσεις, σύμφωνα με τον επιστήμονα είναι ο αριθμός των δασικών πυρκαγιών, που είναι δυσανάλογα υψηλός.
Οι ειδικοί μελετούν μια σειρά από λύσεις και τεχνικές διαχείρισης δασών για την αντιμετώπιση αυτής της ετήσιας εκδήλωσης, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης τεχνολογιών όπως drones και τους αισθητήρες θερμοκρασίας.
Αυξήθηκαν τα ακραία καιρικά φαινόμενα στην Ελλάδα
Για να αξιολογήσει καλύτερα πώς αλλάζει το κλίμα της χώρας του, ο Δρ. Λαγουβάρδος ίδρυσε και συντονίζει ένα δίκτυο εκατοντάδων αυτοματοποιημένων μετεωρολογικών σταθμών επιφανείας σε όλη την Ελλάδα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΑυτά βοηθούν στην παροχή πιο εντοπισμένων προειδοποιήσεων θερμότητας και παρακολουθούν τις τάσεις για το ποιες περιοχές της χώρας θερμαίνονται ταχύτερα. Δεν είναι το Ελλάδα νότια, μάλιστα, αλλά οι βορειοδυτικές περιοχές της χώρας, μακριά από τη θάλασσα, έχουν υψηλότερη τάση θέρμανσης τα τελευταία 30 χρόνια.
Η NOA παρακολουθεί επίσης ακραία καιρικά φαινόμενα, τα οποία ταξινομεί ως εκείνα που προκαλούν σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Από το 2000 έως το 2009, υπήρξαν 60 τέτοιες εκδηλώσεις, με αύξηση 50% σε 90 μεταξύ 2010 και 2019.
Το 2021, ως απάντηση στο καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού, η Ελλάδα δημιούργησε το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Προστασίας του Πολίτη.
Αντικατοπτρίζοντας τη θέση της πρώτης γραμμής της χώρας, οι πολιτικοί τείνουν να μιλούν για την κρίση με πολύ πιο έντονους όρους από πολλούς από τους ομολόγους τους στη Βόρεια Ευρώπη.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ«Η Ελλάδα αντιμετωπίζει έναν πόλεμο σε περίοδο ειρήνης», δήλωσε πέρυσι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. «Η κλιματική κρίση είναι εδώ και μας αναγκάζει να δούμε τα πάντα διαφορετικά».
“Λάτρης του Διαδικτύου. Θαυμαστής των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Επιχειρηματίας. Εξοργιστικά ταπεινός επικοινωνιολόγος. Μανιώδης σπασίκλας στα ταξίδια.”
