Γεννημένος σημαίνει “Οργανισμός της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού” και είναι ο Οργανισμός της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού. Στο εσωτερικό υπάρχουν 30 κράτη μέλη που συνεργάζονται για τη «συλλογική άμυνα». Η συνθήκη που το καθιέρωσε χρονολογείται στις 4 Απριλίου 1949, αλλά η έναρξη ισχύος έλαβε χώρα στις 24 Αυγούστου του ίδιου έτους. Από το 2017, η έδρα της βρίσκεται στις Βρυξέλλες.

Προκύπτει από την αντίληψη ότι ο δυτικός κόσμος –οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία, η Γερμανία, η Νορβηγία, η Γαλλία και άλλοι– μπορεί να έχουν εντάσεις με τη Σοβιετική Ένωση και τις χώρες-δορυφόρους της μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο φόβος είναι ότι οι νικητές της σύγκρουσης δεν θα είναι ικανοποιημένοι και θα έχουν άλλους επεκτατικούς στόχους για την επιβεβαίωση του κομμουνισμού. Το ΝΑΤΟ απαντά σε μια συμμαχία με αμυντικούς σκοπούς, προκειμένου να μπορεί να αντιδρά «ως ένας άνθρωπος» σε περίπτωση επίθεσης.

ΝΑΤΟ, οι ιδρυτικές χώρες

Οι χώρες που αρχικά προσχωρούν στο ΝΑΤΟ, και ως εκ τούτου είναι υπεύθυνος για την ίδρυσή του είναι: Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδάς, Δανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Πορτογαλία, Ολλανδία, Νορβηγία, Λουξεμβούργο, Ιταλία, Βέλγιο, Γαλλία και Ισλανδία.

Άρθρο 5 του καταστατικού είναι εμβληματικός ως προς τον στόχο με τον οποίο γεννήθηκε η οργάνωση: «Τα μέρη συμφωνούν ότι μια ένοπλη επίθεση εναντίον ενός ή περισσοτέρων από αυτά, στην Ευρώπη ή τη Βόρεια Αμερική, πρέπει να θεωρείται ως επίθεση εναντίον όλων και κατά συνέπεια συμφωνούν ότι, εάν συμβεί μια τέτοια ένοπλη επίθεση, καθένας από αυτούς, κατά την άσκηση του δικαιώματος ατομικής ή συλλογικής αυτοάμυνας, που αναγνωρίζεται στο άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, θα βοηθήσει το μέρος ή τα μέρη που δέχονται επίθεση αμέσως, μεμονωμένα ή σε συνεννόηση με τα άλλα μέρη, όλες τις ενέργειες που κρίνει αναγκαίες, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ένοπλης δύναμης, για την αποκατάσταση και τη διατήρηση της ασφάλειας της περιοχής του Βόρειου Ατλαντικού».

Η Σοβιετική Ένωση δεν χαιρετίζει τη συμμαχία και, το 1995, δημιουργεί μια αντίπαλη: το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, που περιλαμβάνει επίσης την Αλβανία, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, την Ανατολική Γερμανία, την Τσεχοσλοβακία, τη Ρουμανία και την Πολωνία. Διαλύθηκε το 1991.

Οι γενικές αρχές του ΝΑΤΟ

Οι γενικές αρχές του ΝΑΤΟ αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου, προσαρμοζόμενες στο μεταβαλλόμενη γεωπολιτική κατάσταση συνεχώς. Μέχρι σήμερα μπορούν να συνοψιστούν σε πέντε βασικά σημεία:

• Οι αποφάσεις λαμβάνονται σύμφωνα με την αρχή του ομόφωνη συγκατάθεση;
• Κάθε κράτος μέλος συμβάλλει στρατιωτικές δυνατότητες της οργάνωσης σύμφωνα με την αρχή του εθελοντισμού και τα στρατεύματα βρίσκονται υπό τη διοίκηση του έθνους που τα καθιστά διαθέσιμα. Διορίζονται στο ΝΑΤΟ, υπό έναν από τους διοικητές του, μόνο αν χρειαστεί και σύμφωνα με «επιχειρησιακό σχέδιο», εγκεκριμένο από τη «Στρατηγική Διοίκηση». Η χώρα αναφοράς, για την επαλήθευση της συμμόρφωσης, διατηρεί έναν Εθνικό Αντιπρόσωπο υψηλού επιπέδου (SNR) στον τομέα των επιχειρήσεων.
• Δικαστικά έξοδα κατανέμονται ανάλογα με το ΑΕΠ κάθε κράτους μέλους·
• Καμία επιχείρηση δεν ξεκινά χωρίς αυτό μια διαβούλευση ad hoc, που δεν βασίζεται σε ψήφους αλλά σε σιωπηρή συναίνεση·
• Όλες οι χώρες που είναι μέρος του ΝΑΤΟ έχουν την ίδια σημασία και το ίδιο βάρος στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων: το βέτο οποιουδήποτε συμμάχου μπορεί να αποτρέψει την επίτευξη συναίνεσης.

Γεννημένος, η οργάνωση

Το ΝΑΤΟ έχει μια διπλή δομή: ένα πολιτικό και ένα στρατιωτικό. Το δεύτερο είναι υποδεέστερο του πρώτου, το οποίο αποτελεί άμεση έκφραση της βούλησης των χωρών-μελών. Και τα 30 κράτη που είναι επί του παρόντος μέλη του οργανισμού έχουν αντιπροσωπεία στα κεντρικά γραφεία στις Βρυξέλλες.

Η πολιτική δομή

Περιλαμβάνει το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο, που αποτελείται από τους Μόνιμους Αντιπροσώπους, που συνεδριάζει μία φορά την εβδομάδα για να λάβει τις σημαντικότερες πολιτικές αποφάσεις. Εάν χρειαστεί, καλούνται οι Υπουργοί Εξωτερικών, Άμυνας ή αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων.

Μετά από αυτό υπάρχει τοΚοινοβουλευτική Συνέλευση, που συγκροτήθηκε από τους νομοθέτες των κοινοβουλίων των χωρών μελών, συμπληρωμένο από αυτούς των 13 συνδεδεμένων κρατών. Είναι μια παράλληλη δομή, αλλά αποκομμένη από το ΝΑΤΟ και συζητά θέματα που σχετίζονται με την ασφάλεια και την άμυνα.

Τέλος υπάρχει το Γενικός γραμματέας, που εκλέγεται μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών που προσχωρούν στον οργανισμό, ο οποίος προεδρεύει του Συμβουλίου και εκπροσωπεί το ΝΑΤΟ σε διεθνές επίπεδο. Ο αριθμός αυτός πλαισιώνεται από τον Αναπληρωτή Γενικό Γραμματέα.

Η στρατιωτική δομή

Αποτελείται από διάφορες εντολές που εδρεύουν στα διάφορα κράτη μέλη. Στην κορυφή βρίσκεται το Στρατιωτική Επιτροπή (με έδρα τις Βρυξέλλες), με επικεφαλής έναν γενικό αξιωματικό που κατέχει το ρόλο του προέδρου και αποτελείται από στρατιωτικούς εκπροσώπους των κρατών μελών του ΝΑΤΟ. Αποφασίζει στρατιωτικές στρατηγικές γραμμές και ηγείται των στρατιωτικών υποθέσεων της Συμμαχίας.

Εξαρτώνται από τη Στρατιωτική Επιτροπή Διεθνές Στρατιωτικό Επιτελείουπεύθυνος για τη διοίκηση στρατιωτικών οντοτήτων· Συμμαχική Διοίκηση Μετασχηματισμού, από τις οποίες εξαρτάται η χάραξη μελλοντικών στρατηγικών και η επεξεργασία του επιχειρησιακού, υλικοτεχνικού και εκπαιδευτικού δόγματος του ΝΑΤΟ. και το Συμμαχική Διοίκηση Επιχειρήσεωνυπεύθυνος για τις δραστηριότητες διοίκησης στις δυνάμεις του ΝΑΤΟ που χρησιμοποιούνται σε επιχειρήσεις, καθώς και για τις εδαφικές οντότητες που βρίσκονται στην Ευρώπη.

Γεννημένος, πώς να συμμετάσχετε

Η πρόσβαση στο ΝΑΤΟ μπορεί να γίνει μόνο μετά έγκριση από όλα τα κράτη μέλη: «Τα μέλη μπορούν να καλέσουν με προηγούμενη ομόφωνη συναίνεση οποιοδήποτε άλλο ευρωπαϊκό κράτος είναι σε θέση να εκπληρώσει τις αρχές αυτής της συνθήκης και να συμβάλει στην ασφάλεια της περιοχής του Βόρειου Ατλαντικού να προσχωρήσει σε αυτή τη συνθήκη. Οποιοδήποτε Κράτος προσκληθεί κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να γίνει μέλος του οργανισμού καταθέτοντας το έγγραφο προσχώρησής του στην κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής θα ενημερώσει κάθε μέλος για την κατάθεση αυτού του εγγράφου προσχώρησης.”

Οι χώρες που θέλουν να ενταχθούν πρέπει να ακολουθήσουν το λεγόμενο MAP, Σχέδιο Δράσης Μέλους, που εισήχθη το 1999. Προβλέπει την υποβολή ετήσιας έκθεσης για την πρόοδο που σημειώθηκε στην εκπλήρωση των καθορισμένων κριτηρίων. Το ΝΑΤΟ στη συνέχεια αξιολογεί και απαντά με οποιεσδήποτε προτάσεις.

Οι χώρες για τις οποίες οι σχέσεις συνεχίζονται ακόμη, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Σουηδία και η Φινλανδία, η Γεωργία αναμένεται να ενταχθούν στο MAP. Μια άλλη προενταξιακή διαδικασία, που είχε προβλεφθεί πριν από το MAP, είναι ο διάλογος εντάθηκε. Σε αυτό το στάδιο βρίσκονται η Ουκρανία, η Γεωργία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Σερβία.

Πολιτείες – μέλη

Ποιες χώρες είναι μέρος του ΝΑΤΟ; Επί του παρόντος υπάρχουν 30. Εκτός από τις 12 ιδρυτικές χώρες που έχουν ήδη αναφερθεί, η πρώτη διεύρυνση προβλέπει την ένταξη του Ελλάδα και Τουρκία το 1952. Τρία χρόνια αργότερα η Γερμανίαενώ η είσοδος της Ισπανίας στο ΝΑΤΟ χρονολογείται από το 1982. Η τέταρτη διεύρυνση έγινε το 1999 με Πολωνία, Τσεχία και Ουγγαρία.

Το 2004, ωστόσο, προσχώρησαν τα ακόλουθα έθνη: Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σλοβενία. Πέντε χρόνια αργότερα είναι η σειρά τουΑλβανία και του την Κροατία. Ενώ γίνονται κράτη μέλη το Μαυροβούνιο το 2017 και το Βόρεια Μακεδονία το 2020.