Ορίστε πάλι. Για άλλη μια φορά, ο Ρομάνο Πρόντι κατηγορεί την Ελλάδα ότι έχει στηθεί τους λογαριασμούς για την ένταξη στο ευρώ. Το λέει στη συνέντευξη που παραχώρησε χθες στη Repubblica και το κάνει με τον σοκαρισμένο αέρα ενός καθηγητή που γνωρίζει πολλά για την Ευρώπη, έχοντας διατελέσει πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για πέντε χρόνια (1999-2004). Είναι κρίμα που ο Πρόντι ξεχνά μια λεπτομέρεια, που τον αφορά άμεσα: πριν από την Ελλάδα, ήταν αυτός, ως πρωθυπουργός, που παραποίησε τον ιταλικό κρατικό προϋπολογισμό ακριβώς για να μπει στο ευρώ. Μια συγκλονιστική ψευδής λογιστική, που αναφέρθηκε τον Μάιο του 2012 από τη γερμανική εβδομαδιαία εφημερίδα Der Spiegel, η οποία, στο τέλος μιας μεγάλης και τεκμηριωμένης έρευνας (τίτλος: «Επιχείρηση αυταπάτης»), έγραψε ότι έχοντας αποδεχτεί την είσοδο της Ιταλίας στην Ευρωζώνη «δημιούργησε προηγούμενο για ένα ακόμη μεγαλύτερο λάθος: την είσοδο της Ελλάδας δύο χρόνια μετά».

Φυσικά, έχουν περάσει σχεδόν 20 χρόνια και σε κάποια ηλικία η μνήμη μερικές φορές αποτυγχάνει. Αλλά το να φτιάχνεις διαστημικές μπάλες για να ξαναγράψεις την ιστορία με δική σου τιμή είναι πραγματικά πάρα πολύ. Για τον Πρόντι, «η Ελλάδα μπήκε στο ευρώ γιατί μπόρεσε ντροπιαστικά να εξαπατήσει τα πραγματικά δεδομένα της οικονομίας της χάρη στο γεγονός ότι η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία είχαν αρνηθεί τον απαραίτητο ευρωπαϊκό έλεγχο των προϋπολογισμών, που ίσως είχαν ανατεθεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο». . Η αλήθεια είναι ότι η Ιταλία δεν αρνήθηκε ποτέ «τον απαραίτητο έλεγχο των προϋπολογισμών», αλλά έκανε τα πάντα για να τους παρακάμψει, πετυχαίνοντας μόνο επειδή η Γερμανία και η Γαλλία προσποιήθηκαν ότι δεν έβλεπαν.

Η Γαλλία γνώριζε ότι η Ιταλία δεν ήταν εντάξει, τόσο πολύ που ο τότε επίτροπος της ΕΕ για τις οικονομικές υποθέσεις, ο Γάλλος Yves De Silguy, σε συνέντευξή του στην Corriere della sera (3 Αυγούστου 1999), είπε: «Η Ιταλία πρότεινε στην Ισπανία να εμποδίσει εισαγωγή ακόμη και χωρίς πλήρη συμμόρφωση με τις παραμέτρους. Οι Ισπανοί απάντησαν ότι θα μπουν μόνοι τους, σεβόμενοι τις παραμέτρους και οι Ιταλοί έπρεπε να κάνουν. Από τότε ξεκίνησε η μεγάλη προσπάθεια της Ιταλίας να τηρήσει τα κριτήρια σύγκλισης».

Ακόμη και ο Γερμανός καγκελάριος, Χέλμουτ Χολ, ο πραγματικός κυρίαρχος της εισαγωγής του ευρώ, γνώριζε τα πάντα για τους (τρομερούς) λογαριασμούς της Ιταλίας. Από τη Ρώμη, αξιωματούχοι της γερμανικής πρεσβείας είχαν στείλει δεκάδες εμπιστευτικές εκθέσεις στη Βόννη (τότε πρωτεύουσα της Ομοσπονδιακής Γερμανίας) στις οποίες υποστήριζαν ότι, με δημόσιο χρέος κοντά στο 120%, η Ιταλία δεν θα μπορούσε ποτέ να εκπληρώσει τις προϋποθέσεις που προβλεπόταν η συνθήκη του Μάαστριχτ. Όχι μόνο αυτό, αυτές οι εκθέσεις (που συμβουλεύτηκε το Der Spiegel) εξήγησαν επίσης πώς και γιατί τα μέτρα αποταμίευσης που προϋπολογίστηκαν από τον Πρόντι και τον υπουργό Οικονομικών της εποχής, Κάρλο Αζέλιο Τσιάμπι, βασίστηκαν σε λογιστικά κόλπα και καλλυντικές πράξεις, στα οποία προστέθηκε ειδικός φόρος .

Το 1996, για να συμμορφωθεί με τις παραμέτρους της ΕΕ, ο Πρόντι δρομολόγησε ένα βαρύ δημοσιονομικό μέτρο, ύψους 57 χιλιάδων δισεκατομμυρίων λιρετών, στο οποίο πρόσθεσε τον Eurotax (γύρω στα 5 χιλιάδες δισεκατομμύρια), υποσχόμενος την αποπληρωμή του. Μια υπόσχεση που τηρήθηκε τότε μόνο το 60% και με καθαρά εικονικό τρόπο, αφού αυτός ο «εφάπαξ φόρος» απορροφήθηκε εκ νέου λίγο αργότερα από δύο σταθερούς φόρους, τον πρόσθετο περιφερειακό Irpef και τον δημοτικό. Όσο για τον Τσιάμπι, έγραψε το Der Spiegel, «διακρίθηκε ως επιδέξιος δημιουργικός χρηματοοικονομικός ζογκλέρ, πουλώντας μέρος των εθνικών αποθεμάτων χρυσού στην κεντρική τράπεζα και ανακτώντας φόρους από αυτό το κέρδος. Το δημοσιονομικό έλλειμμα κατέρρευσε ως αποτέλεσμα.» Απροσδόκητη βοήθεια προήλθαν και από τα επιτόκια, «ιστορικά χαμηλά εκείνη την εποχή», που μείωσαν το βάρος των τόκων στο χρέος.

Ο τότε υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Theo Weigel, είπε ότι «χωρίς το Ciampi η Ιταλία δεν θα είχε ενταχθεί ποτέ στο ευρώ». Μια κρίση που μοιράστηκε ο έμπιστος σύμβουλος του Khol, Joachim Bitterlich, ο οποίος την επανέλαβε στο Der Spiegel: «Όλες οι γερμανικές ελπίδες είχαν τεθεί στον Carlo Azeglio Ciampi, τότε Υπουργό Οικονομικών. Για όλους ήταν σαν εγγυητής της Ιταλίας, θα τα κατάφερνε.” Ανεξάρτητα από το τι λέει ο Πρόντι σήμερα, η εικόνα ήταν ξεκάθαρη. “Η Ιταλία δεν είχε τους λογαριασμούς της σε τάξη και ο καγκελάριος Khol το γνώριζε”, έγραψε ο Der «Αλλά για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας, ο Khol δεν ήθελε να αφήσει μια χώρα όπως η Ιταλία, που ήταν μεταξύ των ιδρυτών μιας ενωμένης Ευρώπης το έκανε από πολιτικούς υπολογισμούς, καθώς φοβόταν ότι, σε εκείνο το σημείο, η Γαλλία μπορεί να ξεφύγει, δεδομένου ότι το Παρίσι είχε επίσης έναν μάλλον κακό κρατικό προϋπολογισμό και το έκανε, όπως δήλωσε αργότερα, επειδή ήταν πεπεισμένος ότι το έργο του». οδηγήθηκε από τη δύναμη της ιστορίας».

Η συνέχεια της ιστορίας είναι γνωστή. Τα υλικά συμφέροντα αντικατέστησαν γρήγορα τα ευγενή ιδανικά. Με το ευρώ, η Ιταλία δεν ήταν πλέον σε θέση να υποτιμήσει το νόμισμα για να αντισταθμίσει τη χαμηλότερη παραγωγικότητα του συστήματος της χώρας, επιβαρυμένη από καθυστερήσεις σε κάθε τομέα (γραφειοκρατία, φορολογία, δικαιοσύνη, εργασία). Έτσι το ευρώ έγινε πολύ ισχυρό νόμισμα για τη μεταποίηση μας, ενώ αποδείχθηκε αδύναμο για τη γερμανική μεταποίηση, ευνοώντας τις εξαγωγές εις βάρος μας. Η λιτότητα και οι φόροι έκαναν τα υπόλοιπα, οδηγώντας μας στο τέλμα που κρατάει ακόμα. Φόροι, αξίζει να θυμηθούμε, που άρχισαν να τρέχουν ακριβώς με την Eurotax. Για το λόγο αυτό, η προσπάθεια του Prodi να ξαναγράψει την ιστορία pro domo sua είναι απαράδεκτη και πρέπει να απορριφθεί από τον αποστολέα.