Στο χωράφι κοντά στη Στάρα Ζαγόρα, οι άνθρωποι συνήθως δεν συνηθίζουν να βλέπουν μηχανικούς και οικοδόμους, αλλά κυρίως γεωργικά μηχανήματα. Όμως, τα τελευταία δύο χρόνια, ειδικοί με κράνη περιοδεύουν στο πεδίο, μετρούν αποστάσεις και χτίζουν μια βασική τοποθεσία για τη Βουλγαρία. Στρατηγικό για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και εντυπωσιακά σύγχρονο για τις εταιρείες φυσικού αερίου στη χώρα μας. Αυτό χάρη στην ακούραστη δουλειά Βούλγαρων και Ελλήνων μηχανικών. Είναι αυτοί που καταβάλλουν απίστευτες προσπάθειες για την ολοκλήρωση της σύνδεσης φυσικού αερίου μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας αυτή τη στιγμή.
Στην πραγματικότητα, η κατασκευή ενός νέου σταθμού μέτρησης αερίου υψηλής τεχνολογίας (GIS) για σύνδεση με το εθνικό δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου δεν είναι εύκολη υπόθεση. Δεκάδες ειδικοί βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο έδαφος κοντά στη Στάρα Ζαγόρα για να ολοκληρώσουν τη σύνδεση μεταξύ της διασύνδεσης Ελλάδας-Βουλγαρίας και του εθνικού δικτύου του φορέα εκμετάλλευσης Bulgartransgaz. Συστήματα καθαρισμού του εισερχόμενου μπλε καυσίμου κατασκευάζονται επί τόπου και το φυσικό αέριο θα θερμανθεί προκειμένου να παραδοθεί με τις βέλτιστες παραμέτρους στον εθνικό φορέα εκμετάλλευσης φυσικού αερίου. Λόγω της υψηλότερης πίεσης λειτουργίας της διασύνδεσης, η πίεση πρέπει να μειωθεί – το εισερχόμενο φυσικό αέριο είναι πολύ υψηλό για το εθνικό δίκτυο της Bulgartransgaz. Αυτό απαιτεί την κατασκευή ενός συστήματος μείωσης ώστε η πίεση να μην ξεπερνά τα 54 bar, εξηγεί ο μηχανικός Stefan Pipkov, ένας από τους ειδικούς στην ICGB – την εταιρεία του έργου που είναι υπεύθυνη για την υλοποίηση του αγωγού.
Το GIS «Στάρα Ζαγορά» είναι ένας από τους δύο σταθμούς μέτρησης φυσικού αερίου που κατασκευάζονται αυτή τη στιγμή στο πλαίσιο του έργου σύνδεσης φυσικού αερίου με την Ελλάδα. Ο άλλος σταθμός μέτρησης αερίου είναι «στην είσοδο» του σωλήνα – κοντά στην πόλη της Κομοτηνής στο έδαφος του νότιου γείτονά μας. Είναι διπλάσιο από το ΓΠΣ «Στάρα Ζαγορά», γιατί υπάρχει η σύνδεση με το δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου του ΔΕΣΦΑ και τον αγωγό φυσικού αερίου ΤΑΡ.
Ο βουλγαρικός σταθμός θα είναι πλήρως αυτοματοποιημένος και τα πάντα θα παρακολουθούνται σε οθόνες από τη Σόφια και το Χάσκοβο. Αυτό θα γίνει με τη βοήθεια ενός σύγχρονου συστήματος SCADA, το οποίο θα μεταδίδει δεδομένα σε πραγματικό χρόνο στο κέντρο ελέγχου της πρωτεύουσας.
Μόλις ολοκληρωθεί, 3 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως θα μπορούν να μεταφέρονται μέσω του GIS της Στάρα Ζαγόρα. Περίπου ίδια είναι η συνολική κατανάλωση μπλε καυσίμου στη χώρα μας. Σε περίπτωση εμπορικού ενδιαφέροντος, οι προμήθειες θα μπορούσαν να αυξηθούν στα 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Μάλιστα το ίδιο το GIS είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε μετά την εγκατάσταση πρόσθετου εξοπλισμού να είναι έτοιμο να απορροφήσει μεγαλύτερες ποσότητες αερίου.
Επί του παρόντος ολοκληρώνονται τα συστήματα καθαρισμού αερίου. Όλο το φυσικό αέριο φιλτράρεται και τυχόν μηχανικές ακαθαρσίες αφαιρούνται εδώ, επί τόπου. Όλα τα συμπυκνώματα και οι ακαθαρσίες στη ροή του αερίου αφαιρούνται και διαχωρίζονται σε ειδικό δοχείο αποστράγγισης, εξηγεί ο Eng. Ο Πίπκοφ. Τέλος, μετά τον καθαρισμό και τη θέρμανση, η πίεση του αερίου μειώνεται και είναι έτοιμο για παράδοση στο εθνικό σύστημα μεταφοράς αερίου. Ο βοηθητικός εξοπλισμός βρίσκεται ήδη στο χώρο και οι μετρητές ροής αερίου υπερήχων είναι έτοιμοι για θέση σε λειτουργία. Είναι αυτοί που μετρούν πόσο φυσικό αέριο θα περάσει από τον σταθμό. Οι ίδιοι οι μετρητές ροής είναι διπλά ασφαλισμένοι για να αποκλειστεί εντελώς η πιθανότητα σφάλματος μέτρησης.
Κάθε ώρα ένα ειδικό μηχάνημα – ένας αέριος χρωματογράφος – θα λαμβάνει δείγματα για την παρακολούθηση της ποιότητας και της θερμογόνου δύναμης του φυσικού αερίου. Αυτά τα δείγματα είναι σημαντικά για πελάτες που αναμένουν φυσικό αέριο υψηλής θερμιδικής αξίας χωρίς πλευρικές ακαθαρσίες. Προβλέπεται επίσης επιθεώρηση του αγωγού αερίου με έξυπνα έμβολα για την παρακολούθηση της κατάστασης του αγωγού αερίου. Θα χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση της φθοράς μετάλλων ή για την εξάλειψη τυχόν άλλων προβλημάτων κατά τη λειτουργία.
Αντίστροφη ροή και αποκλίσεις αερίου
Χρειάζεται μόνο ένας μήνας για να αυξήσουν οι μηχανικοί τη χωρητικότητα του GIS της Stara Zagora ώστε να μπορούν να εξυπηρετηθούν έως και 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Αυτό είναι εφικτό όταν επιτευχθεί η πλήρης χωρητικότητα του IGB – κάτι που αναμένεται να συμβεί με σοβαρό ενδιαφέρον της αγοράς και μετά τη θέση σε λειτουργία του τερματικού σταθμού LNG στην Αλεξανδρούπολη. Για αυτή την αναβάθμιση δυναμικότητας απαιτείται η εγκατάσταση πρόσθετου εξοπλισμού για τον οποίο παρέχεται ο απαραίτητος χώρος και η τεχνολογική διαδικασία προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί εντός επτά ημερών από την παράδοση του εξοπλισμού. Εάν συνεχιστεί η τρέχουσα τάση της αυξημένης ζήτησης φυσικού αερίου στην Ευρώπη, η εταιρεία του έργου πιθανότατα θα είναι σε θέση να εργαστεί για την αύξηση της χωρητικότητας μετά τη θέση σε λειτουργία του αγωγού. Μέχρι σήμερα, όλες οι προσπάθειες παραμένουν εστιασμένες στην έναρξη λειτουργίας του αγωγού τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους.
Το GIS «Stara Zagora» έχει σχεδιαστεί για να μπορεί να μεταφέρει καύσιμα και προς τις δύο κατευθύνσεις – σε περίπτωση ανάγκης μέσω συστήματος γερανών «γυρίζει» την κατεύθυνση του φυσικού αερίου και στη συνέχεια οι ποσότητες κατευθύνονται από τη Βουλγαρία στην Ελλάδα. Είναι, στην πραγματικότητα, η ιδέα της αντίστροφης συνδεσιμότητας που έκανε την Ευρώπη να πιστέψει στα οφέλη του έργου και τελικά να το χρηματοδοτήσει. Μέσω αυτής της διασύνδεσης συστημάτων φυσικού αερίου φτάνουν τώρα ποσότητες φυσικού αερίου από τη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη μέχρι την Ουκρανία.
Η ίδια η διασύνδεση διαθέτει μια σειρά από αυτόματες προστασίες. Ολόκληρο το σύστημα αερίου, συμπεριλαμβανομένων των μονάδων γερανού, είναι σχεδιασμένο με τέτοιο τρόπο ώστε όταν αλλάζει η πίεση ή η ταχύτητα του φυσικού αερίου, το σύστημα κλείνει αυτόματα, εξηγεί ο Eng. Ο Πίπκοφ. Σύμφωνα με τον ίδιο, δεν χρειάζεται να πάει κανείς σωματικά στο σημείο για να σταματήσει τη συναρμολόγηση του γερανού. Για παράδειγμα, εάν υπάρχει πρόβλημα με το φυσικό αέριο στο ΓΠΣ «Κομοτηνή», τότε ο πρώτος κόμβος γερανού της διαδρομής θα κλείσει και θα διακόψει τη ροή του καυσίμου. Αυτό διατηρεί την ακεραιότητα του συστήματος και εξαλείφει το πρόβλημα πιο εύκολα εάν είναι τεχνικό. Στη Βουλγαρία, το έργο προβλέπει επτά μονάδες γερανών και στην Ελλάδα – μία. Οι γερανοί βρίσκονται κάθε 30 χλμ., που είναι η τεχνική απαίτηση. Και είναι λογικό να γίνει αυτό, υπό τον όρο ότι το μεγαλύτερο μέρος του αγωγού φυσικού αερίου διέρχεται από το βουλγαρικό έδαφος – συγκεκριμένα από τις περιοχές Kardzhali, Haskovo και Stara Zagora. Μάλιστα, για κάθε μια από τις συνοικίες προβλέπονται εκτροπές φυσικού αερίου ώστε οι βουλγαρικές περιοχές να αεριοποιηθούν εάν ενδιαφέρονται. Στο Kardzhali, η τοπική εταιρεία διανομής φυσικού αερίου Sitigaz θα κατασκευάσει την εκτροπή φυσικού αερίου. Κατόπιν αιτήματος των νέων ιδιοκτητών της πρώην ΣΣΕ στο Κάρτζαλι – «Harmony» ΕΟΟΔ, θα γίνει νέα απόκλιση, μέσω της οποίας το εργοστάσιο θα τροφοδοτείται με φυσικό αέριο. Θα υπάρξει άλλη μια παρόμοια εκτροπή αερίου κοντά στο Dimitrovgrad, όπου η βιομηχανία αζωτούχων λιπασμάτων είναι καλά ανεπτυγμένη.
Πηγή: ICGB
Ο έλεγχος θα γίνει από τη Σόφια
Ο μελλοντικός αγωγός φυσικού αερίου θα είναι ένας ξεχωριστός λειτουργικός οργανισμός που θα συνέδεε τα συστήματα μεταφοράς φυσικού αερίου Ελλάδας και Βουλγαρίας και τον αγωγό φυσικού αερίου TAP. Αυτός ο οργανισμός έχει το δικό του κέντρο ελέγχου και θα βρίσκεται στη Σόφια. Από εκεί, όλα τα συστήματα και οι διαδικασίες θα ελέγχονται εξ αποστάσεως. Θα πρέπει να παρακολουθούνται όλο το εικοσιτετράωρο. Ξεχωριστά στο Χάσκοβο θα υπάρχει εξειδικευμένη ομάδα που θα περιπολεί όλη τη διαδρομή του αγωγού και θα επέμβει σε περίπτωση που υπάρξει ανάγκη προσαρμογής ή επισκευής του αγωγού. 20 καλά εκπαιδευμένοι ειδικοί θα φιλοξενηθούν στο Χάσκοβο. Εκεί θα κατασκευαστεί και εφεδρικό κέντρο αποστολής. Σε περίπτωση προβλήματος στη Σόφια και έλλειψης ενημέρωσης για το τι συμβαίνει στη διαδρομή της διασύνδεσης, το Χάσκοβο θα αναλάβει τον έλεγχο.
Και η προστασία του περιβάλλοντος;
Μέχρι σήμερα, όλες οι περιβαλλοντικές διαδικασίες που έχουν πραγματοποιηθεί για το έργο IGB έχουν λάβει θετική περιβαλλοντική αξιολόγηση. Οι συνθήκες που τίθενται σε αυτά έχουν τηρηθεί άριστα μέχρι στιγμής. Οι προστατευόμενοι βιότοποι από τους οποίους διέρχεται ο αγωγός διατηρούνται στο μέγιστο, τηρώντας τις απαιτήσεις τόσο της εθνικής όσο και της κοινοτικής νομοθεσίας, καθώς και των πολύ αυστηρότερων περιβαλλοντικών απαιτήσεων που θέτει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Η ίδια αυστηρή προσέγγιση εφαρμόστηκε και στην κατασκευή του ΓΠΣ «Στάρα Ζαγορά», το οποίο, αν και στο πεδίο, δεν θα εγκυμονεί κανέναν κίνδυνο για τους ανθρώπους και τη φύση. Και θα πρέπει να είναι σαφές σε όλους ότι δεν μπορούν να υπάρξουν μηχανορραφίες και καταχρήσεις διερχόμενων αγωγών αερίου. Όλα θα παρακολουθούνται και θα καταγράφονται με ένα σύγχρονο σύστημα ασφαλείας που παρέχει 24ωρο έλεγχο του χώρου.
Και όσον αφορά την οικολογία – ο ίδιος ο σταθμός δεν θα εκπέμπει ουσιαστικά επιβλαβείς ουσίες στο έδαφος – ό,τι χρησιμοποιείται στις εγκαταστάσεις παραμένει επί τόπου. Το νερό θέρμανσης θα είναι επίσης σε κλειστό σύστημα και δεν θα έρχεται σε επαφή με τον έξω κόσμο. Στην πραγματικότητα, το νερό θα αυτοανακυκλώνεται και θα επαναχρησιμοποιείται για μέγιστη αποδοτικότητα των πόρων.
Πιστοποίηση εταιρείας
Από την όλη συζήτηση με τους μηχανικούς φαίνεται ήδη ότι η κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ειδικά σε μια περίπτωση όπως το ICGB, όπου μια σειρά από ιδρύματα και εταιρείες βασίζονται στην άψογη δουλειά τους.
Ωστόσο, για να λειτουργήσει η διασύνδεση στην επικράτειά μας, είναι απαραίτητο να περάσει το στάδιο της πιστοποίησης της εταιρείας φυσικού αερίου ως ανεξάρτητος φορέας μεταφοράς. Αυτή η διαδικασία διενεργείται από κοινού από τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές της Ελλάδας και της Βουλγαρίας μετά από εξέταση της υποβληθείσας τεκμηρίωσης από το ICGB. Ως ανεξάρτητος φορέας εκμετάλλευσης μεταφοράς, η ICGB πρέπει να διασφαλίσει ότι δεν εμπλέκεται σε μη ανταγωνιστική συμπεριφορά και ότι τηρεί ορισμένους εταιρικούς κανόνες και διαδικασίες, μεταξύ άλλων μέσω ενός συστήματος εταιρικής διακυβέρνησης δύο επιπέδων. Η απόφαση πιστοποίησης υπόκειται επίσης σε έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η πιστοποίηση ως ανεξάρτητος διαχειριστής μεταφοράς σημαίνει και την εισαγωγή ενός νέου συστήματος διαχείρισης δύο επιπέδων της εταιρείας. Την εισαγωγή ενός νέου μοντέλου διαχείρισης αποφασίζει η Γενική Συνέλευση των Μετόχων της ICGB – BEH και της IGI Poseidon, συμπεριλαμβανομένου του Υπουργείου Ενέργειας από τη βουλγαρική πλευρά.
Έτσι, για την πιστοποίηση ως ανεξάρτητος διαχειριστής μεταφοράς η ICGB θα πρέπει να υποβάλει αίτηση στις εθνικές ρυθμιστικές αρχές ενέργειας Ελλάδας και Βουλγαρίας – ΡΑΕ και EWRC. Οι ίδιες οι ρυθμιστικές αρχές ενέργειας έχουν στη διάθεσή τους έως και 4 μήνες για να αποφανθούν σχετικά με την απαιτούμενη πιστοποίηση. Η απόφασή τους ανακοινώνεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει προθεσμία δύο μηνών για να την εγκρίνει. Η συνολική μέγιστη διάρκεια όλης της διαδικασίας είναι 6 μήνες, αλλά παρουσία της βούλησης των ρυθμιστικών αρχών και της EC και δεδομένης της διεθνούς σημασίας του έργου IGB, η αίτηση μπορεί να εξεταστεί σε λιγότερο χρόνο από το μέγιστο.
Η όλη διαδικασία πιστοποίησης του έργου θα παρακολουθείται στενά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι Βρυξέλλες έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι πρόκειται για ένα έργο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, καθιστώντας το κορυφαία προτεραιότητα για μεγάλο μέρος της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Και ενώ τεκμηριώνεται το πράσινο φως για το έργο, μια ομάδα μηχανικών θα πραγματοποιήσει 72 ώρες δοκιμές και θα αναθέσει δραστηριότητες στο πεδίο κοντά στη Στάρα Ζαγόρα για να βεβαιωθεί ότι όλα είναι εντάξει και ότι η εργασία γίνεται με ποιότητα.
“Λάτρης του Διαδικτύου. Θαυμαστής των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Επιχειρηματίας. Εξοργιστικά ταπεινός επικοινωνιολόγος. Μανιώδης σπασίκλας στα ταξίδια.”
