Για τους Έλληνες της Σμύρνης, το Halloween ήταν μια περίοδος χαράς και διασκέδασης, που έφτασε στα όρια του οργίου.

Το Halloween ήταν για τη Σμύρνη μια από τις ευκαιρίες να δείξει το κοσμοπολίτικο πρόσωπό της. Η Προφορά – όπως λεγόταν Κυριακή του Τελωνείου και του Φαρισαίου, την πρώτη Κυριακή του Τριωδίου, άρχισαν οι γιορτές, με τραγούδια, χορούς και διάφορα μουσικά όργανα όπως τα τουμπερλέκια, τα ροκάν και τα τσαμπούνες.

Συγγενείς και φίλοι, ειδικά τη Μεγάλη Παρασκευή και τις δύο τελευταίες Κυριακές του Καρναβαλιού, επισκέφθηκαν ο ένας το σπίτι του άλλου και διασκέδασαν μετά τη μουσική, με χορό και μεγάλο γεύμα με ρακί, κρασί και ούζο για να έχουν την τιμή τους. Τα γεγονότα, όμως, δεν έμειναν μόνο στα σπίτια, αλλά επεκτάθηκαν και στις αυλές, στους δρόμους και τις πλατείες της πόλης. Άνδρες και γυναίκες, φορώντας πλούσια φορεσιά, χόρευαν ασταμάτητα κάθε είδους χορό, από τσιφτετέλια και καρσιλαμάδες μέχρι βαλς.

Στη Σμύρνη οι μασκαράδες λέγονταν «Κουδουνάτι».

Το όνομα είναι κατάλοιπο μάλλον παλιών εποχών, όπου οι μεταμφιεσμένοι αναγκάζονταν να φορούν καμπάνες στη μέση. Οι «Κουδουνάτοι», ακολουθώντας το έθιμο, προσπάθησαν να γίνουν αναγνωρίσιμοι, ώστε κανείς να μην τους καταλάβει. Αν το έκαναν, η μεταμφίεση τους θα θεωρούνταν επιτυχημένη. Καθ ‘όλη τη διάρκεια της Αποκριάς, πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και σατιρίζανε όποιον ήταν μπροστά τους, σκορπίζοντας χαμόγελα με τα αστεία και τα πειράγματα τους.

Την περίοδο αυτή πραγματοποιήθηκε ένας φιλανθρωπικός χορός από τον Ελληνικό Όμιλο στη Σμύρνη, υπέρ του νοσοκομείου «Άγιος Χαράλαμπος».

Στην οδό Trason, όπου ζούσαν κυρίως οι μεγάλοι άνδρες της Σμύρνης, έγινε μια ξεχωριστή και διασκεδαστική παρέλαση με άμαξες. Μέσα στις άμαξες υπήρχαν μπουκέτα μενεξέδες και ζουμπούλια, καθώς και νόστιμα μικρά σοκολατάκια. Ελαφρύ και μικρό, ειδικά για την περίσταση – για να μην τραυματιστεί. Οι νέοι πέταξαν ό, τι είχαν στα καλάθια τους στα κορίτσια και τα «πολεμούσαν», ενώ με αυτόν τον τρόπο έδειχναν και τη «συμπάθειά» τους σε κάποια από αυτά. Τα κορίτσια απάντησαν ρίχνοντας σερπαντίνες.

Η παρέλαση με τις άμαξες στη Σμύρνη ξεκίνησε από τη Φασούλα και έφτασε στην πλατεία της Καλλιθέας. Από εκεί πήγαν αριστερά στον παράλληλο δρόμο της προκυμαίας και γύρισαν ξανά πίσω, κάνοντας έτσι τον κύκλο των τετραγώνων. Αυτή η παρέλαση ξεκίνησε στις τρεις το μεσημέρι και συνεχίστηκε μέχρι το βράδυ. Φυσικά, το πάρτι δεν σταμάτησε εκεί, συνεχίστηκε στα σπίτια και στις αυλές μέχρι το πρωί. Εκεί, χόρευαν και τραπέζια με πολλές λιχουδιές και γλυκά από τη Σμύρνη, συμπεριλαμβανομένων των υπέροχων γλυκών του Halloween, του καλαμαριού αυγού.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Ταυτόχρονα, σε μια άλλη πλευρά της πόλης, γινόταν ένα είδος φεστιβάλ για τους νέους στο δρόμο που συνέδεαν δύο συνοικίες, τον Άγιο Δημήτρη και τον Άγιο Τρύφωνα. Με αυτόν τον τρόπο, αντί για ανθοπόλεμο, έγινε πόλεμος με το «Ντάρι», δηλαδή το καλαμπόκι. Οι νέοι που συμμετείχαν είχαν διάφορα όργανα που έκαναν θόρυβο και έριχναν κορδέλες και σερπαντίκια ο ένας στον άλλον.

Την Κυριακή του Τορίνου, οι κάτοικοι της Σμύρνης έφτιαχναν τυρόπιτες και γαλακτομπούρεκο. Την τελευταία μέρα έτρωγαν ένα αυγό για να πρέπει να κρατήσουν το στόμα τους κλειστό και νηστίσιμο μέχρι το Πάσχα.

Μερικά από τα μουσικά σύνολα που λειτουργούσαν στη Σμύρνη ήταν τα ακόλουθα:

-Estudiantina από βιολιστή Κώτσο Βλάχο
-Ελληνική Εστουδιαντίνα της Σμύρνης
Ορχήστρα Σταμάτη και Χρήστος Μπόγιας
-Ορχήστρα Ογδοντάκη
-Ελληνική χορωδία Σμύρνης
-Η χορωδία Μελετσιάνου

Πράσινη Δευτέρα

Την Καθαρά Δευτέρα στη Σμύρνη έφτιαχναν ταχινόπιτα, ταραμοσαλάτα, χαβιάρι σαλάτα, βρασμένο ρύζι με ζάχαρη και κρόκο ή χοσάφι από αποξηραμένα βερίκοκα, δαμάσκηνα, σταφίδες, ξύσμα πορτοκαλιού και λίγη ζάχαρη. Το πρωί ακούγονταν οι τσιγγάνοι στους δρόμους να κρατούν διάφορα σκεύη και να μαζεύουν το «Πάσχα», το φαγητό που είχε να κάνει με το κρέας, γιατί η νηστεία τη Μεγάλη Εβδομάδα στη Σμύρνη ήταν κάτι παραπάνω από υποχρεωτική. Οι τσιγγάνοι λοιπόν φώναζαν «Mantza Spaghetti», δηλαδή μάζευαν τα μακαρόνια για να τα χρησιμοποιήσουν στις χοιροτροφίες τους και κοντά τους μάζευαν και το κρέας.

Οι μεταμφιέσεις

Οι μεταμφιέσεις ήταν ατελείωτες. Μερικοί άνθρωποι επέλεξαν να φορέσουν παλιά και φθαρμένα ρούχα ή γούνες έτσι ώστε να μοιάζουν με διαφορετικά ζώα. Άλλοι φορούσαν φράκο ή σμόκιν, παπιγιόν, καπέλο μισού ύψους και λουστρίνι και χόρευαν με τις βασίλισσες τους. Η ανατροπή της καθιερωμένης κοινωνικής τάξης ήταν ένας από τους στόχους του Halloween στη Σμύρνη. Έτσι, συνήθιζαν να μεταμφιέζονται στο ακριβώς αντίθετο από αυτό που πραγματικά ήταν. Οι άνδρες συχνά μεταμφιέζονται σε γυναίκες και αντίστροφα. Οι φτωχοί ντύθηκαν πλούσιοι, τα μεγάλα κορίτσια.

Φυσικά, υπήρχαν και οι γενναίοι. Αψηφώντας τους Τούρκους, τόλμησαν να φορέσουν φούστες και φορεσιές των μαχητών της ελληνικής επανάστασης.

Οι μασκαράδες στη Σμύρνη ζωγράφιζαν συχνά τα πρόσωπά τους καθώς και τα χέρια και τα πόδια τους. Χρησιμοποιούσαν καπνό ή καπνό από τα τζάκια. Κρατούσαν επίσης στα χέρια τους οποιοδήποτε στρογγυλό ή επιμηκυμένο αντικείμενο που θα μπορούσε να υποδηλώνει φαλλική ή γόνιμη σημασία. Οι απρεπείς χειρονομίες, όμως, έδιναν και έπαιρναν. Αυτές οι συμπεριφορές ήταν δικαιολογημένες και ανεκτές τις Απόκριες και θα ήταν πολύ δύσκολο να παρεξηγηθούν.

Πηγές που χρησιμοποιούνται σε αυτό το άρθρο:

Η Σμύρνη στη χαρά του Halloween και της Καθαράς Δευτέρας. Ανακτήθηκε από το www.mikrasiatis.gr (τελευταία πρόσβαση 12/03/2021)

Απόκριες και Καθαρά Δευτέρα στη Σμύρνη. Ανακτήθηκε από ellinonfos.gr (τελευταία πρόσβαση 12/03/2021)