Όταν 136 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρίας, συμφώνησαν στη φορολογική μεταρρύθμιση στις 8 Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους, το “ιστορικά” ήταν ένα από τα πιο κοινά επίθετα για το γεγονός. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαιρέτισε το γεγονός ως «ιστορική στιγμή» και «σοβαρό βήμα προς ένα δικαιότερο παγκόσμιο φορολογικό σύστημα».

Στο πλαίσιο του ενθουσιασμού των πλούσιων χωρών, μπορεί κανείς εύκολα να παραλείψει την κριτική που έρχεται από χώρες με λιγότερη επιρροή, που δείχνουν ότι η μεταρρύθμιση ωφελεί κυρίως τις πλούσιες δικαιοδοσίες, γράφει το euractive.com.

Ο Robert Sweeney, ανώτερος οικονομολόγος και αναλυτής πολιτικής στη ΜΚΟ Think-tank for Action on Social Change (TASC), περιέγραψε αυτές τις επικρίσεις με αριθμούς σε μια μελέτη που ανατέθηκε από το Ίδρυμα Ευρωπαϊκών Προοδευτικών Σπουδών και το Ίδρυμα Friedrich-Ebert-Stiftung.

Οι πλούσιοι κερδίζουν

Η φορολογική συμφωνία προβλέπει δύο βασικούς πυλώνες δράσης. Ο πρώτος πυλώνας προβλέπει ότι μέρος του εταιρικού φόρου εισοδήματος των μεγάλων εταιρειών υψηλού εισοδήματος θα ανακατευθύνεται στις χώρες όπου παράγονται τα κέρδη, αντί να παραμένει στις χώρες που στεγάζουν τα κεντρικά γραφεία αυτών των μεγάλων επιχειρήσεων.

Ο δεύτερος πυλώνας προβλέπει την καθιέρωση ενός παγκόσμιου ελάχιστου εταιρικού φορολογικού συντελεστή 15%, με στόχο να σταματήσει ο ανταγωνισμός μεταξύ χωρών που ανταγωνίζονται για επενδύσεις μέσω χαμηλών φορολογικών συντελεστών για τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Η κύρια κριτική του Sweeney είναι ότι ο αναπροσανατολισμός των κερδών στο πλαίσιο του πρώτου πυλώνα της φορολογικής συμφωνίας υπολογίζεται με βάση τα έσοδα της εταιρείας που παράγονται σε μια συγκεκριμένη χώρα.

Οι χώρες με μεγάλο και σχετικά πλούσιο πληθυσμό παράγουν περισσότερα έσοδα για τις εταιρείες. Αυτό σημαίνει ότι περισσότερα φορολογικά έσοδα θα ανακατευθυνθούν σε αυτές τις χώρες παρά σε χώρες με χαμηλότερη αγοραστική δύναμη.

«Αν οι φόροι ανακατευθυνθούν με βάση το πού παράγουν τα έσοδά τους οι διεθνείς εταιρείες, αυτό θα πλήξει τις φτωχές χώρες», είπε ο Sweeney.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το πού θα πάει μέρος των φορολογικών εσόδων θα μπορούσε να καθοριστεί με διαφορετικά κριτήρια από το ύψος των εσόδων. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να βασίζεται στο πού βρίσκονται τα ακίνητα ή πόσους υπαλλήλους έχει η εταιρεία σε μια δεδομένη δικαιοδοσία.

Οι παράγοντες μπορούν να συνδυαστούν σε μια μέθοδο που ονομάζεται “φόρμουλα διανομής”.

“Συμπεριλαμβανομένου του αριθμού των εργαζομένων και των ενσώματων περιουσιακών στοιχείων καθιστά τον τύπο πιο προοδευτικό. Αλλά όσο ο τύπος σταθμίζεται έναντι του εισοδήματος και των μισθών, θα είναι οπισθοδρομικός. Η τρέχουσα κίνηση για ανακατεύθυνση φόρων που βασίζονται στα έσοδα είναι οπισθοδρομική”, είπε ο Sweeney φορολογική συμφωνία που ανακοίνωσε ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης.

Πλάνα από τη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών των χωρών της G-7, που πραγματοποιήθηκε στις αρχές Ιουνίου του τρέχοντος έτους. Στη συνάντηση συμφωνήθηκε η παγκόσμια φορολογική μεταρρύθμιση.

Πηγή: Getty Images

Στη μελέτη του, ο Sweeney εκτίμησε ότι οι χώρες υψηλού εισοδήματος θα λάμβαναν 26% περισσότερους εταιρικούς φόρους από ό,τι στα σημερινά επίπεδα, εάν η κατανομή βασιζόταν στο ποσό των εσόδων που δημιουργούνται. Οι χώρες υψηλού μεσαίου εισοδήματος θα έχαναν το 10% των φορολογικών τους εσόδων, ενώ οι χώρες χαμηλού μεσαίου εισοδήματος θα έχαναν το 50% των φορολογικών εσόδων των επιχειρήσεων σε ένα παρόμοιο σενάριο.

Ανισότητα στην Ευρώπη

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αυξήσει τα φορολογικά έσοδα των επιχειρήσεων κατά 14%, εκτιμά η έκθεση.

Εντός της ΕΕ, ωστόσο, η κατανομή με βάση το ποσό των εσόδων που παράγονται θα οδηγούσε σε διαφορετικά αποτελέσματα για διαφορετικές χώρες.

Το Βέλγιο, η Κροατία, η Εσθονία και η Ελλάδα θα μπορούσαν να διπλασιάσουν τα φορολογικά τους έσοδα από τις επιχειρήσεις σε ένα σύστημα που θα βασίζεται στο ποσό των εσόδων που δημιουργούνται. Σύμφωνα με τη μελέτη, η Κύπρος, η Ουγγαρία και η Πολωνία θα χάσουν τα μισά από τα φορολογικά τους έσοδα.

Επιπλέον, ο Sweeney επισημαίνει ότι το ποσό του ελάχιστου φόρου για τις επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο θα πρέπει να είναι 25%, όχι ο συμφωνημένος συντελεστής του 15%. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό θα αυξήσει τα φορολογικά έσοδα πολύ πιο σημαντικά από το 15% που συμφωνήθηκε από τις 136 χώρες.

Ωστόσο, ο Sweeney παραδέχεται ότι ένα ελάχιστο ποσοστό 25% φαίνεται δύσκολο να επιτευχθεί από πολιτική άποψη. «Φαίνεται ότι η συμφωνία έχει ολοκληρωθεί και μόνο οι τεχνικές λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί», είπε.

Μία από αυτές τις τεχνικές λεπτομέρειες προβλέπει ότι οι εταιρείες θα είναι σε θέση να μειώσουν τη φορολογία τους κατά 10% του μισθολογικού κόστους και 8% της αξίας των ενσώματων περιουσιακών στοιχείων τους τα πρώτα χρόνια μετά την έναρξη ισχύος της συμφωνίας, είπε ο Sweeney. ότι μετά από μια ορισμένη περίοδο αυτά τα ανάγλυφα θα μπορούσαν να εξαφανιστούν.

Στις 30 και 31 Οκτωβρίου, οι ηγέτες της G20 αναμένεται να δώσουν το πράσινο φως στη φορολογική συμφωνία που ανακοίνωσε ο ΟΟΣΑ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να προτείνει σχέδιο οδηγίας για την επιβολή ελάχιστου εταιρικού φόρου στην ΕΕ τον Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους. Η εισαγωγή της μεταρρύθμισης για την κατανομή των φορολογικών εσόδων θα πρέπει να γίνει το 2022.