Η Ελβετία είναι μια από τις πιο καινοτόμες χώρες στον κόσμο και τα δύο πολυτεχνικά της ινστιτούτα βρίσκονται στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ακόμη πολύ λίγες γυναίκες στην επιστήμη. Ωστόσο, τα επιτυχημένα μοντέλα και οι αφοσιωμένες πρωτοβουλίες θα μπορούσαν να αντιστρέψουν αυτήν την τάση.

Αυτό το περιεχόμενο δημοσιεύτηκε στις 31 Μαρτίου 2022 – 1:33 μ.μ

31 Μαρτίου 2022 – 13:33

Φυσική, ρομποτική, μαθηματικά: οι κλάδοι που ιστορικά κυριαρχούνταν από άνδρες δεν είναι πλέον ταμπού για τις γυναίκες. Πολλές γυναίκες σε όλο τον κόσμο συμβάλλουν πολύτιμη σε αυτό. Όμως το χάσμα μεταξύ των φύλων στην επιστημονική έρευνα παραμένει μεγάλο.

Στην Ελβετία, ειδικότερα, λίγες γυναίκες καταλαμβάνουν υψηλές ακαδημαϊκές θέσεις -για παράδειγμα, υπάρχουν λίγες καθηγήτριες- και γενικά απασχολούνται με πιο επισφαλείς συμβάσεις από τις ευρωπαϊκές ομολόγους τους. Αν λάβουμε υπόψη μόνο τους κλάδους STEM (επιστήμη, τεχνολογία, μηχανική και μαθηματικά), ο αριθμός των καθηγητών μειώνεται περαιτέρω. Όμως ο άνεμος αλλάζει σιγά σιγά.

Οι ιστορίες επιτυχημένων επιστημόνων μας υπενθυμίζουν ότι η αλλαγή όχι μόνο είναι δυνατή, αλλά είναι ήδη σε εξέλιξη. Η Μαργαρίτα Χλή είναι μια από αυτές. Η Chli θυμάται ότι όταν έφτασε στην Ελβετία για μια ερευνητική υποτροφία στη ρομποτική, υπήρχαν μόνο δύο κορίτσια σε μια τάξη πενήντα μαθητών. Ενώ σπούδαζε, η Chli γοητεύτηκε από την ιδέα του συνδυασμού της ρομποτικής με την όραση υπολογιστή για τη δημιουργία έξυπνων μηχανών που θα μπορούσαν να «βλέπουν», να αντιλαμβάνονται και να αλληλεπιδρούν με τον περιβάλλοντα χώρο. Η δουλειά της, εμπνευσμένη από τη φύση, συνέβαλε στην πρώτη αυτόνομη πτήση ενός μικρού ελικοπτέρου. Σήμερα, η Chli είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης (ETH), όπου διευθύνει το Vision for Robotics Lab. «Κάποιος με έκανε κάποτε να σκεφτώ ότι η καριέρα μου δεν ήταν προσβάσιμη στις γυναίκες πριν από 20 χρόνια. Αυτή είναι μια μεγάλη ευθύνη, αλλά και μια πολύ συναρπαστική ευκαιρία».

Τα συστατικά για την ακαδημαϊκή επιτυχία

Η αποφασιστικότητα, το ταλέντο και η φιλοδοξία είναι μερικά μόνο από τα συστατικά που επέτρεψαν στις γυναίκες να διαπρέψουν στους τομείς τους, είτε πρόκειται για ρομποτική, επιδημιολογία ή κοσμολογία. Η επιθυμία να απαντηθούν θεμελιώδη ερωτήματα για την ανθρωπότητα και να ανοίξει ο δρόμος για τις μελλοντικές γενιές έκανε τα υπόλοιπα.

Η μεγαλύτερη πρόκληση για τη Sonia Seneviratne στις αρχές της καριέρας της ήταν η απουσία γυναικείων προτύπων στην Ελβετία, την οποία συνάντησε στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια μιας ακαδημαϊκής ανταλλαγής στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης. «Μου άνοιξαν νέους ορίζοντες», είπε. Αυτή η εμπειρία παρακίνησε τη Seneviratne να μην εγκαταλείψει τις επαγγελματικές της φιλοδοξίες έως ότου της προσφέρθηκε θέση καθηγητή στο ETH της Ζυρίχης σε ηλικία 32 ετών.

Ο Σενεβιράτνε θεωρείται πλέον ένας από τους πιο σημαντικούς επιστήμονες του κλίματος στον κόσμο. Είναι επίσης η συγγραφέας του κανω ΑΝΑΦΟΡΑεξωτερικός σύνδεσμος της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), η οποία έγινε πρωτοσέλιδο το 2021 για να τονίσει ότι οι έντονες βροχοπτώσεις και τα κύματα καύσωνα είναι αποτέλεσμα των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η ανακάλυψη του Seneviratne για την άμεση σχέση μεταξύ των ακραίων καιρικών φαινομένων και της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας έχει πρωτοστατήσει στον τομέα της κλιματικής επιστήμης που είναι γνωστός ως επιστήμη της απόδοσης.

Αν και οι γυναίκες κατέχουν λίγες ηγετικές θέσεις στον ακαδημαϊκό χώρο, συμβάλλουν σημαντικά στην επιστημονική πρόοδο. Επιστήμονες όπως η Emma Hodcroft, η Lavinia Heisenberg και η Maria Colombo αποτελούν ζωντανή απόδειξη αυτού του εξελισσόμενου τοπίου.

Η Emma Hodcroft είναι γνωστή ως «ο κυνηγός των ιών». Ο επιδημιολόγος συνίδρυσε την πλατφόρμα Επόμενο στέλεχοςεξωτερικός σύνδεσμος, η οποία αναλύει και δημοσιεύει γενετικά δεδομένα παθογόνων σε παγκόσμιο επίπεδο. Το έργο του Hodcroft ήταν καθοριστικό για την ανίχνευση της εξέλιξης του ιού SARS-CoV-2 σε πραγματικό χρόνο μέσω της ανάλυσης νέων παραλλαγών. Η Χόντκροφτ, η οποία εργάζεται στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης, επαινεθεί επίσης για την επιστημονική της επικοινωνία, ιδιαίτερα στο Twitter, όπου έχει σχεδόν 80.000 οπαδούς.

Η Lavinia Heisenberg είναι παγκοσμίου φήμης φυσικός και καθηγήτρια κοσμολογίας στο ETH της Ζυρίχης. Ο Χάιζενμπεργκ αναζητά απαντήσεις για την προέλευση του σύμπαντος μελετώντας τη δύναμη της βαρύτητας. Ο κατάλογος των δημοσιεύσεών της είναι εντυπωσιακός και οι ανακαλύψεις της έχουν διαμορφώσει τη βαρυτική έρευνα, ανοίγοντας νέους δρόμους για την κατανόηση του πώς λειτουργούν οι νόμοι που διέπουν το σύμπαν. Ο Heisenberg είναι πεπεισμένος ότι η μελέτη της φυσικής θα έχει αφάνταστες κοινωνικές επιπτώσεις, συμβάλλοντας, για παράδειγμα, στην εύρεση νέων πηγών ενέργειας και ευφυούς κινητικότητας.

Η Μαρία Κολόμπο είναι μαθηματικός. Εντάχθηκε στο Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Λωζάνης (EPFL) το 2018 και διορίστηκε καθηγήτρια το 2021 σε ηλικία 32 ετών. Η εργασία του Columbus προώθησε την κατανόηση των μαθηματικών εξισώσεων που περιγράφουν την εξέλιξη των ρευστών, από την κίνηση των ποταμών έως τη δυναμική του αερίου και σύννεφα σκόνης που εμφανίζονται στο διαστρικό διάστημα. Και πώς συμπεριφέρονται τα σύννεφα στον ουρανό; «Όταν κοιτάζω τα σύννεφα, σκέφτομαι τις εξισώσεις», είπε.

Έρχονται περισσότεροι καθηγητές

Εκτός από την προσέλκυση κορυφαίων ταλέντων στην Ελβετία, ερευνητικά ιδρύματα και ιδρύματα δεσμεύονται να αυξήσουν την εκπροσώπηση των γυναικών στην επιστήμη. Σήμερα υπάρχουν αρκετές υποτροφίες που απευθύνονται σε γυναίκες, οι οποίες στοχεύουν στην προώθηση δίκαιων συνθηκών εργασίας, καθοδήγησης και κοινών δικτύων εργασίας. Ένα παράδειγμα είναι η τσάντα ΠΡΙΝεξωτερικός σύνδεσμος του Ελβετικού Εθνικού Ιδρύματος Επιστημών (SNF), το οποίο χορηγεί δάνεια έως και 1,5 εκατ. φράγκα (περίπου 1,4 εκατ. ευρώ) σε πολλά υποσχόμενες γυναίκες ερευνήτριες.

Άλλες υποτροφίες, ανοιχτές τόσο σε γυναίκες όσο και σε άνδρες, στοχεύουν να βοηθήσουν τις γυναίκες ερευνήτριες να προχωρήσουν τη σταδιοδρομία τους. Η Γεωχημεία Denise Mitrano έλαβε άλλη μια υποτροφία FNS το 2020, την Ακαδημαϊκή Υποτροφία Υπεροχήεξωτερικός σύνδεσμος. Χάρη σε αυτό, μπορέσατε να δημιουργήσετε τη δική σας ερευνητική ομάδα στο ETH της Ζυρίχης ως επίκουρος καθηγητής.

Από τότε η Mitrano έχει αναπτύξει μια καινοτόμο, γρήγορη και ακριβή μέθοδο για να κατανοήσει πόσο πλαστικό υπάρχει στο νερό που πίνουμε ή στο φαγητό που τρώμε. Για να γίνει αυτό, ο Mitrano σκέφτηκε να προσθέσει χημικά μέταλλα σε πλαστικά νανοσωματίδια και να τα χρησιμοποιήσει ως δείκτες. Η νέα μέθοδος παρακολούθησης θα μπορούσε έμμεσα να συμβάλει στη μείωση της ρύπανσης από πλαστικό βοηθώντας τη γεωργία και τη βιομηχανία να εντοπίσουν ποια υλικά είναι πιο προβληματικά και ενθαρρύνοντας αυτούς τους τομείς να βρουν βιοαποδομήσιμες εναλλακτικές λύσεις. Ο Mitrano δίνει την ίδια συμβουλή σε όλους τους μαθητές του και σε όλες τις φοιτήτριές του στο ETH της Ζυρίχης: “Μην σας αποθαρρύνει η κριτική ή η αποτυχία. Εμπιστευτείτε τις ιδέες σας. Θέλει θάρρος, αλλά αξίζει τον κόπο”.

Σύμφωνα με τα πρότυπα της JTI

Άλλες εξελίξεις: SWI swissinfo.ch πιστοποιημένο από την Journalism Trust Initiative