Οι εντάσεις αυξάνονται ξανά μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και η κρίση στα νησιά του Αιγαίου αναζωπυρώνει έναν φάρο στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αναζωπυρώνονται οι εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο: Η Άγκυρα κατηγορεί την Αθήνα ότι έχει αναπτύξει θωρακισμένα πλοία ανοικτά νησιών του Αιγαίου Πελάγους τα οποία, σύμφωνα με τις διεθνείς συνθήκες, θα έπρεπε να αποστρατικοποιηθούν. Σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, η Άγκυρα έχει βίντεο και φωτογραφίες που δείχνουν πώς η Ελλάδα αναπτύσσει τεθωρακισμένα στρατιωτικά οχήματα, δωρεά των Ηνωμένων Πολιτειών, στα νησιά Λέσβο και Σάμο. “Η υπομονή έχει όριο. Θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται, θα έρθουμε το βράδυ”. δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγιέπ Ερντογάν διευκρινίζοντας ότι η κυβέρνησή του θεωρεί την Αθήνα «κατοχή» που «δεν δεσμεύει» τους Τούρκους. Τα λόγια του έρχονται στο απόγειο μιας κλιμάκωσης της έντασης που χαρακτηρίζεται από μήνες αμοιβαίων κατηγοριών μεταξύ των δύο χωρών. και τα δύο μέλη του ΝΑΤΟ. «Γνωρίζουμε καλά ότι οι πραγματικές προθέσεις εκείνων που προκάλεσαν τους Έλληνες πολιτικούς εναντίον μας είναι να εμποδίσουν τα σχέδιά μας για μια μεγάλη και ισχυρή Τουρκία», είπε ξανά ο Τούρκος πρόεδρος, προσθέτοντας ότι η χώρα του δεν θα διστάσει «να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα για προστατέψτε τα δικαιώματα και τα συμφέροντά σας εναντίον της Ελλάδας, αν χρειαστεί».

Ο Ερντογάν σε εσωτερική κρίση;

Ελλάδα και Τουρκία βρίσκονται σε ανοιχτή διαμάχη εδώ και δεκαετίες μια σειρά διαφορών που αφορούσαν θαλάσσια σύνορα, υφαλοκρηπίδες για υποθαλάσσια εξερεύνηση και το καθεστώς του βορρά του νησιού της Κύπρου. Τους τελευταίους μήνες, όμως, η ρητορική του Τούρκου προέδρου έχει γίνει ιδιαίτερα εμπρηστικό. Οι αναλυτές συμφωνούν ότι ο Τούρκος ηγέτης χρησιμοποιεί την πατριωτική προτροπή για να προσελκύσει εθνικιστές ψηφοφόρους ενόψει των εκλογών του επόμενου έτους, που συμπίπτουν με την εκατονταετηρίδα της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ο Ερντογάν δεν είναι το φαβορί στις δημοσκοπήσεις και η επανεκλογή του επιβαρύνεται από τις δυσκολίες της οικονομίας και την αυξανόμενη εσωτερική δυσαρέσκεια για την επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου, που προκαλείται από έναν καταστροφικό πληθωρισμό 78%. “Εδώ και αρκετό καιρό – παρατηρεί η Βαλέρια Τάλμποτ – οι δημοσκοπήσεις λένε ότι ο Ερντογάν δύσκολα θα μπορέσει να αποκτήσει νίκη στον πρώτο γύρο, θεωρώντας ότι η έγκριση για το έργο του θα ανερχόταν στο 41,5% αν δεν υπάρξουν σημαντικές αλλαγές τους επόμενους μήνες που ανεβάζουν τον πήχη της συναίνεσης υπέρ του. Επίσης, ανεξάρτητα από το ποιος θα είναι ο αμφισβητίας, σε περίπτωση δεύτερου γύρου, ο νυν πρόεδρος δεν θα είχε καμία πιθανότητα να κερδίσει εναντίον οποιουδήποτε από τους πιθανούς υποψηφίους της αντιπολίτευσης».

Επί του θέματος, η κυβέρνηση της Αθήνας έχει λάβει την άμεση υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τζόζεφ Μπορέλ μίλησε για «απειλές» και “απαράδεκτη” ρητορική από την πλευρά της Τουρκίας, ενώ ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νεντ Πράις επανέλαβε ότι η ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Αιγαίου “δεν αμφισβητείται“. Αλλά αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη είναι ξεκάθαρο σε όλους αυτό δεν χρειάζεται να ανοίξουν διαφωνίες με την Άγκυρα. Και όχι μόνο επειδή χάρη στις καλές σχέσεις τόσο με τη Μόσχα όσο και με το Κίεβο, ο Ερντογάν έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να χαράξει ρόλο μεσολαβητή μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, αλλά και γιατί στον σημερινό ενεργειακό πόλεμο που βρίσκεται σε εξέλιξη με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν η Τουρκία γίνεται βασικός σύμμαχοςκαθώς και η χώρα διέλευσης με αρπρομήθεια φυσικού αερίου από το Κατάρ και το Ισραήλ προς την Ευρώπη. Πράγματι, μετά από χρόνια εντάσεων με τις γειτονικές χώρες, η Άγκυρα επανέλαβε τις διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις με το εβραϊκό κράτος, με τη Σαουδική Αραβία και με όλες τις χώρες του Κόλπου. Ένα κύμα ομαλοποίησης που δεν φαίνεται να αφορά την Ανατολική Μεσόγειο, όπου η Άγκυρα δεν έχει αλλάξει την επιθετική και αποσταθεροποιητική πολιτική τηςλόγω του ενδιαφέροντος για την εκμετάλλευση των τεράστιων και νέων υποθαλάσσιων κοιτασμάτων μεθανίου.

Προβλήματα στο ΝΑΤΟ;

Για τους ιστορικούς και οικονομικούς λόγους της σύγκρουσης μεταξύ των δύο χωρών – αργότερα μικρά αλλά ενθαρρυντικά σημάδια χαλάρωσης όπως η συνάντηση, στις 13 Μαρτίου, μεταξύ του Ερντογάν και του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη – προστέθηκε η αυξανόμενη συνεργασία σε θέματα άμυνας και ασφάλειας μεταξύ Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών. Μια προσέγγιση που είναι εν μέρει αντίδραση στην τουρκική απόφαση να αγοράσει ένα σύστημα αεράμυνας S-400 από τη Μόσχα και που οδήγησε την Αθήνα να παραχωρήσει στην Ουάσιγκτον πρόσβαση σε αρκετές στρατιωτικές βάσεις στην επικράτειά της. Προσθέστε σε αυτό η επιχείρηση λόμπι ότι η Ελλάδα επιδιώκει με την κυβέρνηση Μπάιντεν να εμποδίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να πουλήσουν περισσότερα F-16 στην Άγκυρα και τα κιτ για τον εκσυγχρονισμό αυτών που έχουν ήδη προμηθεύσει τον τουρκικό εναέριο στόλο και η εικόνα είναι πλήρης. Τις τελευταίες ημέρες, η Άγκυρα κατήγγειλε ότι ορισμένα από τα μαχητικά αεροσκάφη της σε αποστολή πάνω από το Αιγαίο Πέλαγος θα ήταν εμπλέκεται από το αμυντικό σύστημα S-300 αναπτύχθηκε στο νησί της Κρήτης και προμήθευσε τις Ένοπλες Δυνάμεις της Ελλάδας. Κατηγορίες για τις οποίες η Τουρκία δεν προσκόμισε στοιχεία και τις οποίες η Αθήνα απορρίπτει αλλά τις οποίες αναδεικνύουν η απουσία εμπιστοσύνης μεταξύ συμμάχων και επίδειξης εσωτερικό ρήγμα εντός της Συμμαχίας αντί της απαραίτητης ενότητας απέναντι στη ρωσική απειλή.

Το σχόλιο

Της Valeria Talbot, Συνεπικεφαλής του Κέντρου ISPI MENA

«Η Τουρκία συνεχίζει να βρίσκεται στο διεθνές προσκήνιο, αλλά αυτή τη φορά όχι για τις μεσολαβητικές της προσπάθειες στη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Η αναζωπύρωση των εντάσεων με την Ελλάδα, σε μια επικίνδυνη μυϊκή δοκιμασία, μας υπενθυμίζει ότι η ανατολική Μεσόγειος παραμένει hot spot. Εδώ ο κατάλογος των κρίσιμων φακέλων -από την οριοθέτηση θαλάσσιων συνόρων και αποκλειστικών οικονομικών ζωνών μέχρι την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου- με τον σύμμαχο του ΝΑΤΟ είναι μακρύς. Εάν διακυβεύονται προφανή ζητήματα ασφάλειας για την Άγκυρα, η κλιμάκωση με την Αθήνα αντιπροσωπεύει μια ιδιαίτερα αντιφατική νότα στο πλαίσιο της τουρκικής πολιτικής ύφεσης και διπλωματικής εξομάλυνσης με άλλους περιφερειακούς παράγοντες».

***

Από το συντακτικό προσωπικό των Διαδικτυακών Εκδόσεων ISPI (Daily Focus Manager:Alessia DeLucaΣύμβουλος ISPI για Ηλεκτρονικές Εκδόσεις.