Τα πρόσφατα σκάνδαλα γύρω από μια σειρά επιθέσεων spyware και υποκλοπών κατά Ελλήνων δημοσιογράφων απαιτούν την πλήρη διερεύνηση της ενοχής αυτών των επεισοδίων, γεγονός που επιβεβαίωσε τις αυξανόμενες ανησυχίες για τη διάβρωση της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα στο πλαίσιο της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας.

Μέχρι στιγμής έχει αποκαλυφθεί ότι το καλοκαίρι του 2021 το κινητό του οικονομικού δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη παραβιάστηκε μέσω ενός συστήματος κατασκοπείας που ονομάζεται Predator. Ο δημοσιογράφος αναχαιτίστηκε και από τις ελληνικές υπηρεσίες ασφαλείας για αδιευκρίνιστους λόγους «εθνικής ασφάλειας». Ο Σταύρος Μαλιχούδης, ο ερευνητής δημοσιογράφος του Σολομώντα που καλύπτει τους πρόσφυγες και τη μετανάστευση, αποδεικνύεται επίσης ότι βρισκόταν υπό παρακολούθηση από υπηρεσίες πληροφοριών το 2021.

Και οι δύο περιπτώσεις συνιστούν σοβαρές παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής των δημοσιογράφων, της προστασίας των δημοσιογραφικών πηγών και της ελευθερίας του Τύπου. Σε καμία από τις δύο περιπτώσεις δεν διαφωτίστηκαν οι ευθύνες για όσα έγιναν. Οι οργανώσεις του MFRR φοβούνται ότι αυτές οι περιπτώσεις θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν την κορυφή του παγόβουνου ενός εκτεταμένου δικτύου παρακολούθησης Ελλήνων δημοσιογράφων τόσο από κρατικούς όσο και από ιδιωτικούς φορείς.

Στα τέλη Σεπτεμβρίου, Έλληνες δημοσιογράφοι και ξένοι ανταποκριτές απηύθυναν έκκληση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για χρηματοδότηση και διευκολύνσεις ώστε να τους επιτραπεί να δοκιμάσουν κινητές συσκευές για ίχνη παρακολούθησης. Προς το παρόν, οι εσωτερικοί μηχανισμοί κυβερνοασφάλειας της ΕΕ έχουν περιορισμένη εντολή να δοκιμάζουν μόνο τις συσκευές των ευρωβουλευτών και άλλων αξιωματούχων της ΕΕ.

Καθώς το λογισμικό κατασκοπείας και άλλες προηγμένες τεχνολογίες παρακολούθησης εξαπλώνονται σε όλη την Ευρώπη τα επόμενα χρόνια, η απειλή για τη δημοκρατία και τα πολιτικά δικαιώματα πιθανότατα θα αυξηθεί επίσης. Ήδη πολλά κράτη μέλη της ΕΕ – συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας – έχουν κάνει κατάχρηση αυτών των τεχνολογιών για να στοχοποιήσουν δημοσιογράφους, ακτιβιστές και άλλα μέλη της κοινωνίας των πολιτών. Εκτός από την αυστηρότερη νομοθεσία, τίθενται επειγόντως μηχανισμοί για να διασφαλιστεί ότι οι καταχρήσεις αυτών των όπλων στον κυβερνοχώρο κατά των μέσων ενημέρωσης και άλλων θα εντοπίζονται και θα αντιμετωπίζονται γρήγορα.

Οι οργανώσεις των Μέση ελευθερία ταχείας απόκρισης Επομένως, υποστηρίξτε το αίτημα για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση με στόχο τη διευκόλυνση της ανάλυσης των συσκευών δημοσιογράφων και εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών σε κράτη της ΕΕ όπου δεν υπάρχουν ιδιωτικές δομές εγκληματολογικής ανάλυσης σε εθνικό επίπεδο ή όπου οι εθνικές αρχές δεν μπορούν ή δεν θέλουν να συνεργαστούν. Αυτό θα έδινε στους πολίτες και στους δημοσιογράφους, συμπεριλαμβανομένων των Ελλήνων, ένα σημαντικό εργαλείο για να αναζητήσουν επανόρθωση, να βοηθήσουν στον εντοπισμό των καταχραστών της τεχνολογίας και να κατανοήσουν πόσο βαθιά είναι το παγόβουνο.

Εκτός από την αύξηση των δοκιμών κινητών συσκευών, πρέπει να ληφθούν περαιτέρω μέτρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να διασφαλιστεί ότι θα συμβούν περισσότερες περιπτώσεις παράνομης παρακολούθησης. Το πρόσφατο Ευρωπαϊκός νόμος για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης (EMFA) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σημειώνει την πρόσφατη εξέλιξη των απειλών για την παρακολούθηση και προσδιορίζει συγκεκριμένους κανόνες για τη χρήση spyware κατά των μέσων ενημέρωσης, των δημοσιογράφων και των οικογενειών τους.

Ωστόσο, βάσει του EMFA, τα κράτη μέλη θα διατηρούν συγκεκριμένες εξαιρέσεις σε υποθέσεις που αφορούν απειλές για την εθνική ασφάλεια ή άλλες έρευνες σοβαρών εγκλημάτων, επιτρέποντάς τους να παρακολουθούν δημοσιογράφους χρησιμοποιώντας λογισμικό κατασκοπείας χωρίς να απαιτείται προηγούμενη δικαστική εξέταση. Αυτή η παντελής έλλειψη νομικού ελέγχου σχετικά με τη χρήση λογισμικού κατασκοπείας στρατιωτικής ποιότητας είναι πολύ προβληματική και ανοίγει τον δρόμο για περαιτέρω κατάχρηση.

Το γεγονός ότι ο Θανάσης Κουκάκης, χρηματοοικονομικός και τραπεζικός δημοσιογράφος, και ο Σταύρος Μαλιχούδης, που έγραφε εκείνη την εποχή για το βραβείο τέχνης ενός παιδιού από τη Συρία, υποκλοπατήθηκαν και οι δύο με την προϋπόθεση της «εθνικής ασφάλειας» παρέχει δύο ανησυχητικά παραδείγματα για το πώς μπορούν να φύγουν αυτές οι παραιτήσεις. περιθώριο για καταχρήσεις από κυβερνήσεις και υπηρεσίες πληροφοριών για την κατασκοπεία του νόμιμου έργου των δημοσιογράφων. Επομένως, το άρθρο 4 του EMFA πρέπει να ενισχυθεί σημαντικά προκειμένου να επιτευχθεί πραγματική προστασία των δημοσιογράφων και των πηγών τους.

Η κοινοπραξία MFRR προτρέπει επίσης την Εξεταστική Επιτροπή PEGA του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να προτείνει ισχυρές συστάσεις για αυστηρότερη ρύθμιση της πώλησης, του εμπορίου και της χρήσης αυτού του τύπου παρεμβατικών εργαλείων επιτήρησης, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και για την τήρηση μεγαλύτερης διαφάνειας από κρατικούς θεσμούς.

Εάν και όταν εντοπιστούν άλλες παραβιάσεις, τόσο οι αμειβόμενες εταιρείες παρακολούθησης που εμπορεύονται αυτά τα εργαλεία όσο και όλοι οι παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών μυστικών υπηρεσιών ή των υπηρεσιών επιβολής του νόμου, που τα χρησιμοποιούν παράνομα εναντίον δημοσιογράφων, θα πρέπει να λογοδοτήσουν. από αυτές τις σοβαρές παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Η κοινοπραξία MFRR θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά την κατάσταση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα και να καταγράφει όλες τις μελλοντικές επιθέσεις σε δημοσιογράφους.

Υπογεγραμμένο:

Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ελευθερία του Τύπου και των Μέσων Ενημέρωσης (ECPMF)

Free Press Unlimited (FPU)

Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου (IPI)

CB Transeuropa (OBCT)