Στις αρχές Μαΐου, μια ομάδα κρατών της ΕΕ ξεκίνησε μια πρωτοβουλία για την προώθηση της ψηφοφορίας με ειδική πλειοψηφία – αντί της ομοφωνίας – στην Κοινή Ευρωπαϊκή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας. Το έγγραφο, που προωθείται από τη Γερμανία, περιλαμβάνει μεταξύ των υπογραφόντων τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο, την Ολλανδία, τη Φινλανδία, τη Σλοβενία.

Η Ρουμανία εντάχθηκε πρόσφατα στην ομάδα, ενώ η Δανία είναι μέρος της με ρόλο παρατηρητή, τον ίδιο δρόμο που θα ακολουθήσει σύντομα η Ιρλανδία. Η Σουηδία, από την άλλη πλευρά, αναμένεται να ενταχθεί πλήρως μόλις ολοκληρωθεί η εξάμηνη προεδρία της. Ειδική πλειοψηφία επιτυγχάνεται όταν 15 από τα 27 κράτη μέλη ψηφίζουν υπέρ, υπό την προϋπόθεση ότι αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 65% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ.

“Ο στόχος είναι να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα και η ταχύτητα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Στο πλαίσιο του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας και των αυξανόμενων διεθνών προκλήσεων, είμαστε πεπεισμένοι ότι η εξωτερική πολιτική της ΕΕ χρειάζεται κατάλληλες διαδικασίες για την ενίσχυση της ΕΕ ως παράγοντα εξωτερικής πολιτικής », αναφέρεται στο έγγραφο της ομάδας των Φίλων. Στην αντιπολίτευση, ωστόσο, έχει σχηματιστεί ένας συνασπισμός χωρών υπέρ της διατήρησης της ομοφωνίας. Αυτές περιλαμβάνουν την Πολωνία, την Κύπρο, την Ελλάδα, τη Βουλγαρία, την Κροατία, τη Μάλτα, την Τσεχική Δημοκρατία, την Αυστρία και την Ουγγαρία.

Η αλλαγή της γεωπολιτικής κατάστασης απαιτεί μεγαλύτερη ταχύτητα

Η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Annalena Baerbock τόνισε ότι η ομάδα δεν προτείνει επανάσταση, αλλά μια αξιολόγηση του τι θα μπορούσε να γίνει με αμετάβλητες συνθήκες για να καταστεί πιο αποτελεσματική η εξωτερική πολιτική και η πολιτική ασφάλειας της ΕΕ. Οι ευρωπαϊκές συνθήκες, στο πλαίσιο των λεγόμενων «ρητρών περασμάτων», επιτρέπουν τη μετάβαση από την ομοφωνία στη λήψη αποφάσεων με ειδική πλειοψηφία σε ορισμένους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων.

Ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, πιστεύει ότι οι αλλαγές στις διαδικασίες ψηφοφορίας στην ΕΕ είναι αναπόφευκτες. Δεν θα πρέπει να είναι δυνατό για ένα μόνο κράτος μέλος να σταματήσει τα πάντα, είπε ο Scholz στα γερμανικά μέσα ενημέρωσης. Σε ευρωπαϊκή παρέμβαση στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, η καγκελάριος μίλησε επίσης για την ανάγκη μεταρρύθμισης εντός της ΕΕ, ενόψει των μελλοντικών διευρύνσεων, υποστηρίζοντας ότι η πλειοψηφία θα πρέπει να επεκταθεί σε περισσότερες αποφάσεις.

Ο Ισπανός πρωθυπουργός, Pedro Sánchez, εκφράστηκε με τον ίδιο τρόπο κατά τον εορτασμό της Ημέρας της Ευρώπης, στις 9 Μαΐου. «Πρέπει να επιλέξουμε αποφασιστικά την ειδική πλειοψηφία – εξήγησε ο πρωθυπουργός – επομένως πρέπει να είμαστε συνεπείς. Εάν κινούμαστε προς μια ΕΕ με περισσότερες από 30 χώρες, θα πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που αποφασίζουμε ποιες πολιτικές θα εφαρμόσουμε».

Επί του σκάφους, αλλά με προσοχή

Προς το παρόν, η Σλοβενία ​​είναι μέλος της Ομάδας Φίλων “για να παρακολουθεί τι συμβαίνει”, δήλωσε τη Δευτέρα ο υπουργός Εξωτερικών της Σλοβενίας Σάμουελ Ζμπόγκαρ. «Ως μικρή χώρα, θέλουμε να δηλώσουμε ποια μπορεί να είναι τα προβλήματά μας και να καταστήσουμε σαφές ότι χρειαζόμαστε ορισμένες εγγυήσεις ότι τα συμφέροντά μας θα ληφθούν υπόψη», πρόσθεσε.

«Μια πιο αποτελεσματική διαδικασία λήψης αποφάσεων, μέσω της χρήσης της ψηφοφορίας με ειδική πλειοψηφία, θα έδινε στην ΕΕ τη δυνατότητα να ενεργήσει γρήγορα και να έχει αντίκτυπο», εξήγησε ο υπουργός Εξωτερικών της Ρουμανίας Μπογκντάν Αουρέσκου. Ταυτόχρονα, παρατήρησε, παραμένει σημαντικό για το Βουκουρέστι να διασφαλιστούν οι απαραίτητοι μηχανισμοί για τη διασφάλιση των εθνικών συμφερόντων.

«Δεν έχουμε μιλήσει για αλλαγή των συνθηκών, η Γερμανία ήθελε να ανοίξει μια συζήτηση για τη χρήση ψήφων ειδικής πλειοψηφίας που προβλέπει η συνθήκη, αλλά είναι προφανές ότι οι αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν όλες μαζί», είπε ο Ιταλός Υπουργός Εξωτερικών. Antonio Tajani, ο οποίος είπε «προσωπικά» υπέρ της ψηφοφορίας με ειδική πλειοψηφία (στην εξωτερική πολιτική, επιμ.), αλλά, προειδοποίησε, «δεν είναι η ώρα να αντιμετωπίσουμε το θέμα, αν μη τι άλλο μετά το τέλος της ουκρανικής κρίσης και μετά από εμάς ολοκλήρωσε τη διεύρυνση στα Βαλκάνια».

Διατηρήστε το βέτο

Στο αντίθετο μέτωπο, η Πολωνία και η Ουγγαρία ηγούνται της ομάδας κρατών υπέρ της διατήρησης της ομοφωνίας στις αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας Πέτερ Σζιγιάρτο εξέφρασε «ανησυχία για τη συζήτηση για την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ, επισημαίνοντας τη σημασία της διατήρησης της απαίτησης ομοφωνίας για την προστασία των εθνικών συμφερόντων».

Ο Πολωνός ομόλογός του Zbigniew Rau υπογράμμισε την «ισχυρή τάση εκ μέρους των γερμανών γειτόνων (…)» να υποστηρίζουν ότι «θα πρέπει να αποφασιστούν τα ζητήματα της πλειοψηφίας που, επί του παρόντος, υπόκεινται σε ομόφωνη ψηφοφορία, φορολογικά ζητήματα, για παράδειγμα, και, κυρίως, για εµάς, εκείνων που σχετίζονται µε την ασφάλεια και την εξωτερική πολιτική. Εμείς, όπως η Πολωνία – είπε – δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε σε αυτό».

Ένα απότομο όχι στη γερμανική πρωτοβουλία έρχεται και από το Ζάγκρεμπ. Η ομοφωνία, εξήγησε ο Κροάτης επικεφαλής των εξωτερικών υποθέσεων, Γκόρνταν Γκρλίτς Ράντμαν, είναι ο μόνος μηχανισμός που εγγυάται την ισότητα των μικρότερων κρατών. «Αυτό δεν σημαίνει – διευκρίνισε – ότι η Κροατία δεν είναι υπέρ της ενότητας της ΕΕ. Αντίθετα, ποτέ μέχρι στιγμής δεν έχουμε μπλοκάρει αποφάσεις και ήμασταν πάντα εποικοδομητικός συνεργάτης».

Η Βουλγαρία κρέμεται, η οποία προς το παρόν είναι υπέρ της ομοφωνίας. Μια θέση που, παρατήρησε ο προσωρινός υπουργός Εξωτερικών Ιβάν Κοντοφ, θα μπορούσε να αλλάξει με τη νέα κυβέρνηση, με επικεφαλής την πρώην Ευρωπαία Επίτροπο, Μαρίγια Γκάμπριελ. Από την ένταξή της στην ΕΕ, η Σόφια έχει ασκήσει βέτο μόνο μία φορά, πέρυσι, στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία.

Πλειοψηφία ή ομοφωνία; Η συζήτηση που είδαν οι υποψήφιες προς ένταξη χώρες

Η συζήτηση επεκτάθηκε και στις υποψήφιες για ένταξη στην ΕΕ χώρες. Από το Σεράγεβο, ο γενικός γραμματέας του Ευρωπαϊκού Κινήματος στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Χάρις Πλάκαλο, πιστεύει ότι η αλλαγή στους κανόνες ψηφοφορίας δεν θα επηρεάσει ιδιαίτερα τη χώρα. «Δεν χρειάζεται να ανησυχούμε, ούτε μπορούμε, όταν πρόκειται για αλλαγή της προσέγγισης στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για την εξωτερική πολιτική στο Συμβούλιο της ΕΕ – εξήγησε – επειδή η διεύρυνση της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια είναι καθορισμένη και καθορισμένη. από πολλά έγγραφα, στρατηγικές και περιγράφεται ως ένα από τα σημαντικά καθήκοντα της ΕΕ».

Από το Βελιγράδι, ο Nemanja Todorović Štiplija της ευρωπαϊκής δεξαμενής για τα Δυτικά Βαλκάνια εξήγησε ότι η συζήτηση για την ομοφωνία «συνεχίζεται εδώ και χρόνια, αλλά δεν υπάρχουν σημάδια επίλυσής της σύντομα. Είναι αλήθεια ότι συνδέεται με το θέμα της διεύρυνσης (…), αλλά τη μεγαλύτερη σημασία δίνουν οι καταστάσεις που βλέπουμε αυτή τη στιγμή: η αντίθεση της Ουγγαρίας σε ορισμένες αποφάσεις στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας».

Ισχυρή σε ποικιλομορφία;

Σε αντίθεση με την ιστορική της στάση υπέρ της πλειοψηφίας, η Αυστρία. Ο καγκελάριος, Καρλ Νεχάμερ, δήλωσε ότι είναι κατά του συγκεντρωτισμού στην ΕΕ, δηλώνοντας ότι ο αγώνας για συναίνεση ήταν δύσκολος, αλλά ότι αυτό εγγυάται τη δημοκρατία και τη διαφορετικότητα.

Ακόμη και ο υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας Alexander Schallenberg εξέφρασε σκεπτικισμό για την πρόταση, υποστηρίζοντας ότι η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία δεν είναι πανάκεια. «Μόνο η πολιτική βούληση είναι το κλειδί της επιτυχίας, ο αγώνας για συμβιβασμό είναι η ουσία της ΕΕ. Και από τη στιγμή που θα γίνουν συμφωνίες, υποστηρίζονται από όλους. Αυτή είναι μια ιδιαίτερη αξία, ειδικά σε εποχές αστάθειας όπως αυτές που ζούμε».

Η ομάδα φίλων είπε ότι ήθελε να συντονιστεί με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και να συνεργαστεί στενά με όλα τα κράτη μέλη, καλώντας άλλες χώρες να συμμετάσχουν στην εκστρατεία μεταρρυθμίσεων. Εάν η απλή πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ – 14 από τα 27 κράτη μέλη – ψηφίσουν υπέρ της έναρξης μιας διαδικασίας μεταρρύθμισης των συνθηκών της ΕΕ, οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να ξεκινήσουν.

Αυτό το άρθρο δημιουργήθηκε με συνεισφορές των ANSA, AFP, Agerpres, APA, BTA, dpa, EFE, FENA, HINA, STA και Tanjug ως μέρος του έργου European Newsroom.