Ήταν πάντα ο άξονας της ιστορίας της Σικελίας και των στρωματοποιημένων πολιτισμών της: μιλάμε Μεσόγειος θάλασσα που σχεδόν σαν κόλλα λειτουργούσε ως γέφυρα ανάμεσα στις διάφορες ακτές που το περιέχουν και στους διαφορετικούς λαούς.

Αλλά από αυτόν, στην ουσία, τι γνωρίζουμε για τα χαρακτηριστικά του? Ίσως λίγο και στην πραγματικότητα υπάρχουν κάποιες περιέργειες που θέλουμε να μοιραστούμε μαζί σας.

Διηπειρωτική επέκταση
Ας ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι η Μεσόγειος είναι μια διηπειρωτική θάλασσα που έχει 46.000 χλμ ακτογραμμής όπου ζουν περίπου 450 εκατομμύρια άνθρωποι, που ανήκουν σε 20 διαφορετικές εθνικότητες.

Βρίσκεται, μάλιστα, μεταξύ Ευρώπης, Βόρειας Αφρικής και Δυτικής Ασίας και συνδέεται με τον Ατλαντικό Ωκεανό, μέσω του Στενού του Γιβραλτάρ και με την Ερυθρά Θάλασσα μέσω της Διώρυγας του Σουέζ.

Μικρό αλλά όχι πολύ
Θα είναι επίσης θάλασσα και όχι ωκεανός, αλλά η προέκτασή του είναι πολύ σεβαστή. Έχει έκταση περίπου 2,51 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα και μέγιστη ανάπτυξη, κατά μήκος των παραλλήλων, περίπου 3700 χιλιόμετρα.

Σημαντικά βάθη
Η Μεσόγειος θεωρείται ρηχή, στην πραγματικότητα το μέσο βάθος της είναι γύρω στα 1500 μέτρα, ενώ το μέγιστο βάθος είναι 5270 μέτρα, στοιχεία που καταγράφονται στις ελληνικές ακτές της Πελοποννήσου.

Η γέννησή του
Η επιστήμη έχει εντοπίσει ένα σύστημα δομών που δημιουργήθηκε από την αλληλεπίδραση μεταξύ της ευρασιατικής πλάκας και της αφρικανικής πλάκας που έχουν πλησιάσει με περιστροφική κίνηση τα τελευταία 300 εκατομμύρια χρόνια, παραμορφώνοντας, ολισθαίνοντας και επικαλύπτοντας η μία την άλλη, αφήνοντας χώρο για το άνοιγμα νέων εσωτερικών λεκανών .

Πολλοί υπόγειοι παραπόταμοι
Ορατά, για τον λαϊκό, μοιάζει με μια ενιαία θάλασσα, αλλά στην πραγματικότητα χωρίζεται σε περίπου είκοσι εσωτερικές υπολεκάνες, η καθεμία με τη δική της ιστορία και χαρακτηριστικά.

Ήσυχο αλλά όχι πολύ
Παρατηρήσαμε ότι έχει σημαντική εσωτερική δύναμη από τα θλιβερά δελτία ειδήσεων των τελευταίων ετών, αλλά η επιστήμη, ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση, έχει εξηγήσει γιατί.

Έρευνα του Εθνικού Ινστιτούτου Πυρηνικής Φυσικής ανακάλυψε, μάλιστα, την παρουσία εκτεταμένων αλυσίδων θαλάσσιων δινών, με διάμετρο περίπου 10 χιλιομέτρων, σε βάθος άνω των 2500-3000 μέτρων.

Αρκετά αλμυρό (αλλά περισσότερο από το μέσο όρο)
Από τα στοιχεία που βρέθηκαν, η Μεσόγειος έχει μέση αλατότητα που κυμαίνεται μεταξύ 36,2 και 39 ‰. Τα δεδομένα αυτά «μαλακώνουν» χάρη στην παρουσία δύο λιγότερο πυκνών ρευμάτων, που εισέρχονται από τον Ατλαντικό προς τα δυτικά και από τη Μαύρη Θάλασσα προς τα ανατολικά.

Μία λεκάνη, πολλά ηφαίστεια (βυθισμένα)
Αυτή η λεπτομέρεια είναι λίγο πολύ γνωστή σε όλους. Μάλιστα είναι γνωστά τα ενεργά ηφαίστεια που συνδέονται άμεσα με τη Μεσόγειο, όπως η Αίτνα, το Στρόμπολι ή το μικρό ηφαίστειο του ομώνυμου νησιού του Αιόλου.

Εξίσου γνωστά είναι και τα λίγο πολύ εξαφανισμένα: ο Βεζούβιος, η Παντελερία και η Σαντορίνη, στην Ελλάδα. Αλλά στο κάτω μέρος του “mare nostrum” υπάρχουν πολλά άλλα, μερικά από τα οποία είναι μόνο αδρανοποιημένα.

Συγκεκριμένα, μόνο στις ιταλικές θάλασσες και συγκεκριμένα στην Τυρρηνική υπάρχουν έως και 13, με πολύ υποβλητικά ονόματα όπως Aeolus, Alcione, Sisyphus, Terrible. Μα πάνω από όλα η μεγάλη Μαρσίλη.

Υπάρχει ένα κομμάτι από τους Τροπικούς στη Μεσόγειο
Πρόσφατα, στα ανοικτά των ακτών της Απουλίας, εντοπίστηκαν τροπικοί ύφαλοι, με την παρουσία κοραλλιογενών υφάλων.
Βρίσκονται σε βάθος περίπου 40/55 μέτρων και, σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις, θα πρέπει να έχουν μήκος περίπου 135 χιλιόμετρα, κατανεμημένα άνισα από το Μπάρι μέχρι το Οτράντο.

Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό: η ανταλλαγή νερού
Ίσως αυτή είναι η λιγότερο γνωστή περιέργεια. Αν και είναι σχεδόν κλειστό, τα νερά της Μεσογείου αλλάζουν περιοδικά στο σύνολό τους. Υπολογίζεται ότι αυτό το πλήρες «ξέπλυμα» συμβαίνει κάθε 80-90 χρόνια.