Ο Burçin Gizem Bolat, υποψήφιος διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Medeniyet της Κωνσταντινούπολης, αξιολόγησε τις πυρκαγιές στους προσφυγικούς καταυλισμούς για το Γραφείο Ανάλυσης AA.

***

Τα γραπτά για τη μετανάστευση συχνά ξεκινούν με έμφαση στο ότι η μετανάστευση είναι τόσο παλιά όσο η ανθρώπινη ιστορία. Αυτό είναι και ένα κλισέ και ένα πολύ πραγματικό highlight. Η μετανάστευση παρέμεινε στην ατζέντα το 2021 ως φαινόμενο που δεν ξεχνιέται τόσο στην εθνική όσο και στην παγκόσμια πολιτική. Πρόσφυγες που περπατούν στα σύνορα για να περάσουν από τη Λευκορωσία στην Πολωνία τους τελευταίους μήνες του 2021, μετανάστευση και επανεισαγωγή προσφύγων ομπρέλα ασφαλείας και οι συνοριακές πολιτικές να έρχονται συχνά στο προσκήνιο. Από την πλευρά της Τουρκίας, οι πρόσφυγες έγιναν για άλλη μια φορά ένα από τα θέματα της εθνικής ατζέντας, στο πλαίσιο των συζητήσεων και των ερευνών μετά από πυρκαγιές τριών Σύριων νεαρών, των οποίων το σπίτι στη Σμύρνη πυρπολήθηκε.

Ο αριθμός και η πυκνότητα των προσφυγικών καταυλισμών αυξάνεται

Ένα από τα θέματα που πρέπει να συζητηθούν για τους πρόσφυγες είναι οι συνθήκες κατασκήνωσης. Διότι σε αυτήν την περίοδο αυξανόμενης ανθρώπινης κινητικότητας, ο αριθμός των προσφυγικών καταυλισμών βρίσκεται σε αυξητική τάση λόγω των περιοριστικών πολιτικών των κρατών, της προτίμησης των προσφύγων να ζουν σε καταυλισμούς και της έντασης των επίσημων διαδικασιών που απαιτούνται για το καθεστώς του πρόσφυγα. Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) Σύμφωνα με στοιχεία του 2020, το 22 τοις εκατό (6 εκατομμύρια) του προσφυγικού πληθυσμού που ξεπερνά τα 26 εκατομμύρια ζει σε καταυλισμούς. Παράδειγμα της πυκνότητας των προσφυγικών καταυλισμών είναι ο καταυλισμός Kutupalong στο Μπαγκλαντές, ο οποίος θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους προσφυγικούς καταυλισμούς στον κόσμο με χωρητικότητα 800.000 ατόμων. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτός ο καταυλισμός έχει περισσότερο κόσμο από την Ουάσιγκτον για να φανταστεί κανείς την πυκνότητα των προσφύγων.[1]

Η αύξηση του αριθμού των προσφυγικών καταυλισμών λόγω της αύξησης της ανθρώπινης κινητικότητας φέρνει διάφορα προβλήματα. Από αυτή την άποψη ιδιαίτερα σε προσφυγικούς καταυλισμούς πυρκαγιές συμβαίνουν συχνά. Στις 31 Δεκεμβρίου 2021, μια τεράστια φωτιά ξέσπασε στον καταυλισμό στο Miniyeh του Λιβάνου, όπου διέμεναν κυρίως Σύροι πρόσφυγες. Ωστόσο, πέρυσι, πρόσφυγες στην Αγγλία (Σταράδων της Νάπλερ) τον Ιανουάριο, στην Ισπανία (Nijar) τον Φεβρουάριο, στην Ελλάδα (Θεσσαλονίκη) και στο Μπαγκλαντές (Cox’s Bazar) τον Μάρτιο, στο Ιράκ (Sharya Camp) τον Απρίλιο, στην Ελλάδα (Σάμος) τον Σεπτέμβριο, και Ιταλία (Καστελβετράνο) τον Οκτώβριο Αρκετές πυρκαγιές εκδηλώθηκαν στον καταυλισμό. Το 2020, οι πυρκαγιές στο ελληνικό νησί της Λέσβου τον Σεπτέμβριο και στο στρατόπεδο Lipa της Βοσνίας τον Δεκέμβριο τράβηξαν την προσοχή.[2]

Φυσικά, δεν ήταν όλες οι πυρκαγιές που αναφέρθηκαν ίδιας έντασης και έκτασης. Ωστόσο, η Βοσνία Ελλάδα Οι πυρκαγιές στο Μπαγκλαντές και το Μπαγκλαντές είναι σημαντικές τόσο ως προς τον αριθμό των ανθρώπων που επηρεάζουν όσο και ως προς τα θύματα που αφήνουν πίσω τους. Ο χώρος διαβίωσης περίπου 1.400 ατόμων καταστράφηκε από πυρκαγιά στον καταυλισμό Lipa στη Βοσνία τον Δεκέμβριο του 2020. Ως αποτέλεσμα της πυρκαγιάς στον καταυλισμό της Μόρια στη Λέσβο, στην Ελλάδα, που είναι γνωστός ως ο μεγαλύτερος καταυλισμός στην Ευρώπη, τον Σεπτέμβριο του 2020 , το καταφύγιο και οι κοινωνικοί χώροι όπου ζουν περισσότεροι από 12 χιλιάδες πρόσφυγες έγιναν άχρηστοι. Ωστόσο, αναφέρθηκε ότι στον καταυλισμό της Μόριας στεγάστηκαν 20 χιλιάδες άτομα, παρά το γεγονός ότι χτίστηκε για 3 χιλιάδες άτομα. Για το λόγο αυτό, η Eva Cosse, που διεξάγει έρευνα στην Ελλάδα για το Human Rights Watch, δήλωσε ότι αυτές οι πυρκαγιές δεν ήταν έκπληξη, ακόμη και αναμενόμενη κατάσταση.[3]

Η φωτιά που ξέσπασε τον Μάρτιο του 2021 στον προσφυγικό καταυλισμό Cox’s Bazar στο Μπαγκλαντές, όπου κατέφυγαν πρόσφυγες Ροχίνγκια που διέφυγαν από το καθεστώς της Μιανμάρ, άφησε 45.000 ανθρώπους άστεγους και 11 άτομα έχασαν τη ζωή τους. Στην πραγματικότητα, το νοσοκομείο πεδίου σοβαρού κλίματος που ιδρύθηκε με τη συνεργασία του Υπουργείου Υγείας της ΤΔ και του AFAD έγινε άχρηστο σε αυτή τη φωτιά. Τούρκοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι το νοσοκομείο άρχισε να επισκευάζεται μετά τη φωτιά.[4] Αυτό από το στρατόπεδο του Cox’s Bazar Φωτιάήταν μία από τις 84 πυρκαγιές τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2021, κάτι που δεν αποτελεί έκπληξη για το Μπαγκλαντές. Συνολικά αναφέρθηκαν 82 πυρκαγιές στο στρατόπεδο Cox’s Bazar το 2020. Ωστόσο, περισσότερες πυρκαγιές σημειώθηκαν τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2021 από το σύνολο του προηγούμενου έτους. [5]

Γιατί συμβαίνουν αυτές οι φωτιές;

Πρόσφατα, η πυκνότητα του πληθυσμού στους προσφυγικούς καταυλισμούς έχει αυξηθεί σε ευθεία αναλογία με την αύξηση των μετακινήσεων προσφύγων. Παράλληλα με αυτή την κατάσταση αυξήθηκαν και οι φωτιές. Επιπλέον, οι δυσμενείς συνθήκες στους προσφυγικούς καταυλισμούς που οδηγούν σε πυρκαγιές είναι ένα θέμα που συχνά επισημαίνεται. Είναι αξιοσημείωτο ότι σε ένα χρόνο ξέσπασαν 84 πυρκαγιές σε έναν καταυλισμό ή ότι στρατόπεδα με μεγάλο αριθμό προσφύγων ήρθαν στο προσκήνιο με φωτιές. Ενώ οι ΜΚΟ στην Ευρώπη αναγνωρίζουν τις εμπρηστικές επιθέσεις, επισημαίνουν τον αριθμό των πυρκαγιών και δηλώνουν ότι οι εμπρηστικές πυρκαγιές είναι μειοψηφία.[6] Διότι οι δυσμενείς συνθήκες στους προσφυγικούς καταυλισμούς προκαλούν σε δεύτερη μοίρα να εξετάζεται το ενδεχόμενο εμπρησμού. Μάλιστα, ανακοινώθηκε ότι η φωτιά στο ελληνικό νησί της Σάμου προκλήθηκε από τα καυσόξυλα που έκαψαν οι πρόσφυγες στις σκηνές για ζεστασιά. Αναφέρθηκε ότι πυρκαγιές ξέσπασαν στον καταυλισμό Καρά Τεπέ, όπου μεταφέρθηκαν οι πληγέντες πρόσφυγες μετά την πυρκαγιά στον καταυλισμό της Μόριας, ως αποτέλεσμα της λανθασμένης χρήσης του ηλεκτρικού συστήματος και των καλωδίων.

Τα αίτια της πυρκαγιάς στον καταυλισμό της Μόριας είναι ακόμα ασαφή, αλλά συζητείται το ενδεχόμενο εμπρησμού. Εθνικά ΜΜΕ στην Ελλάδα ανέφεραν το ενδεχόμενο η φωτιά στη Μόρια να ξεκίνησε από πρόσφυγες που διαμένουν στον καταυλισμό για να διαμαρτυρηθούν για τα μέτρα καραντίνας που εφαρμόστηκαν λόγω της επιδημίας.[7] Ωστόσο, η Aurelie Ponthieu των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, μία από τις ΜΚΟ που έχει υπογράψει διεθνείς μελέτες, επισημαίνει τις μεταναστευτικές πολιτικές ως αποτέλεσμα του ανθρωπιστικού πόνου και της βίας που συνεχίζουν εδώ και χρόνια η Ελλάδα και η Ευρώπη ως υπεύθυνες για τη φωτιά.[8] Ανακοινώθηκε ότι τέσσερις πρόσφυγες συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε 10ετή φυλάκιση για πρόκληση πυρκαγιάς ως αποτέλεσμα εμπρησμού στον καταυλισμό.

Μετά την πυρκαγιά στον καταυλισμό προσφύγων Grande-Synthe της Γαλλίας το 2017, ο François Guennoc, στέλεχος του Auberge des Migrants, μιας από τις εθελοντικές οργανώσεις βοήθειας για τους μετανάστες, ανακοίνωσε ότι δεν θα επιτρέψουν τη δημιουργία άλλων μεγάλων καταυλισμών. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Guennoc, τα μεγάλα στρατόπεδα αυξάνουν επίσης την πιθανότητα πυρκαγιάς, καθώς απαιτούν εκτεταμένη ηλεκτρική καλωδίωση. Για το λόγο αυτό, υποστηρίζεται ότι πρέπει να αποτραπεί η επέκταση των προσφυγικών καταυλισμών.

Τι πρέπει να γίνει?

Έχει αναφερθεί επανειλημμένα ότι η ανθρώπινη κινητικότητα αυξάνεται και η μετανάστευση είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο. Λαμβάνοντας υπόψη τις παγκόσμιες εξελίξεις, τονίστηκε ότι ο αριθμός των προσφύγων που διέφυγαν από τη βία και τον πόλεμο στη χώρα τους και κατέφυγαν σε άλλες χώρες είναι σε αυξητική τάση.

Η αύξηση των μαζικών ή μεμονωμένων αιτημάτων προσφύγων παρατείνει τις διαδικασίες υποβολής αιτήσεων για επίσημο καθεστώς πρόσφυγα στα κράτη. Στη συνέχεια, τα κράτη, τα οποία είναι ως επί το πλείστον οι χώρες-στόχοι των προσφύγων και που απέχουν πολύ από τη χορήγηση του καθεστώτος του πρόσφυγα, κρατούν τους πρόσφυγες στη διαδικασία υποβολής αιτήσεων σε αναμονή σε καταυλισμούς, επικαλούμενοι επίσημες διαδικασίες, οδηγώντας σε περιορισμένες ευκαιρίες.

Για τους πρόσφυγες που διαφεύγουν από τον πόλεμο και τη βία, τα στρατόπεδα εμφανίζονται ως νέο πεδίο αγώνα. Ωστόσο, να σημειωθεί ότι με την αύξηση του αριθμού των μεταναστών, οι καταυλισμοί θα γίνουν μονιμότεροι για τους πρόσφυγες. Για το λόγο αυτό, όπως προαναφέρθηκε, είναι απαραίτητο να βελτιωθούν οι δυσμενείς συνθήκες κατασκήνωσης. Θα πρέπει να αναπτυχθούν εγκαταστάσεις έτσι ώστε οι πρόσφυγες να μην χρειάζεται να ανάψουν φωτιά για ζεστασιά ή μαγείρεμα. Η κατάσταση των προσφύγων που δεν μπορούν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες θα πρέπει να είναι αξιοσημείωτη για τη διεθνή κοινότητα.

Το Διεθνές Καθεστώς Προσφύγων, το οποίο ιδρύθηκε με τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 και τη Διακήρυξη της Νέας Υόρκης του 1967 για τη ρύθμιση των μεταναστευτικών κινήσεων στην Ευρώπη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, θα πρέπει να είναι πιο αποτελεσματικό για τις πυρκαγιές, κυρίως σε προσφυγικούς καταυλισμούς στην Ευρώπη, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. . Επειδή οι πυρκαγιές των στρατοπέδων σε αναπτυσσόμενες χώρες όπως το Μπαγκλαντές, όπου οι ευκαιρίες υποδομής που προσφέρουν στους πολίτες τους είναι ανεπαρκείς, δεν θεωρούνται έκπληξη για τη διεθνή κοινότητα. Ωστόσο, η αδυναμία των ευρωπαϊκών χωρών της κατηγορίας των ανεπτυγμένων χωρών να διαθέσουν πόρους υποδομής για τέτοιες βασικές ανάγκες είναι ένα θέμα που πρέπει να εξεταστεί.

Πέραν όλων αυτών, είναι επίσης σημαντικό για διεθνείς οργανισμούς και οργανώσεις ανθρωπιστικής βοήθειας να συνεργαστούν σχετικά με τα έργα υποδομής και τα μέτρα πυρασφάλειας στους καταυλισμούς, όσον αφορά την εξάλειψη των πιθανών ζημιών κατά τη διάρκεια και μετά την πυρκαγιά. Τέλος, θα πρέπει να αποτραπούν κάθε είδους πρακτικές που ενδέχεται να απειλήσουν το δικαίωμα στη ζωή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της πρώτης γενιάς των προσφύγων, τα οποία εισάγονται κυρίως με τον περιορισμό τους σε αριθμούς.

[Burçin Gizem Bolat, İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Doktora Adayı]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

[1] Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, «Κατασκόπια προσφύγων», https://www.unrefugees.org/refugee-facts/camps/

[2] https://www.infomigrants.net/en/post/30853/fires-in-migrant-camps-most-fires-are-caused-by-bad-wiring

[3] https://www.nytimes.com/2020/08/14/world/europe/greece-migrants-abandoning-sea.html

[4] https://www.aa.com.tr/tr/dunya/turkiye-bangladeste-multeci-kampindaki-yanginda-tahrip-olan-sahra-hastanesini-yeniden-insa-ediyor/2195034

[5] https://reliefweb.int/report/bangladesh/rohingya-refugees-fear-another-disaster-waiting-happen-after-84-fires-just-four

[6] https://www.infomigrants.net/en/post/30853/fires-in-migrant-camps-most-fires-are-caused-by-bad-wiring

[7] https://www.dw.com/en/greece-refugee-camp-fire/a-54861061

[8] https://www.doctorswithoutborders.org/what-we-do/news-stories/news/greece-fires-destroy-europes-largest-refugee-camp

Στον ιστότοπο του Anadolu Agency, δημοσιεύονται συνοπτικά τα νέα που παρουσιάζονται στους συνδρομητές μέσω του Συστήματος Ροής Ειδήσεων AA (HAS). Επικοινωνήστε για συνδρομή.