Ανιχνευτές ψεύδους ελεγχόμενοι από αέρος, δοκιμασμένοι με τεχνητή νοημοσύνη και εκτεθειμένοι σε ηχητικά κανόνια – Η ΕΕ επενδύει όλο και περισσότερο σε τεχνολογίες για την παρακολούθηση και την απομάκρυνση των προσφύγων από τα σύνορα. Αυτό έγραψε η βρετανική εφημερίδα Guardian σε μια έρευνα για τις μεθόδους που χρησιμοποιεί η ΕΕ για την προστασία των εξωτερικών της συνόρων, με τίτλο «Fortress Europe: τα εκατομμύρια που δαπανήθηκαν για στρατιωτική τεχνολογία για τον εντοπισμό προσφύγων».

Οι τεχνολογίες αγοράστηκαν από την ευρωπαϊκή συνοριακή υπηρεσία Frontex ή με ευρωπαϊκά κονδύλια από τις χώρες στην περιφέρεια της ένωσης. Ο Guardian γράφει ότι χρησιμοποιούν όχι μόνο κονδύλια για τα σύνορα και την εσωτερική ασφάλεια, αλλά και προγράμματα καινοτομίας όπως το Horizon 2020.

Πρόσφυγες και μετανάστες που προσπαθούν να εισέλθουν στην ΕΕ μέσω ξηράς ή θαλάσσης παρακολουθούνται από αέρος. Οι συνοριοφύλακες χρησιμοποιούν drones και ελικόπτερα στα Βαλκάνια και η Ελλάδα έχει αερόπλοια στα σύνορά της με την Τουρκία. Το πιο ακριβό εργαλείο όμως είναι το drone Heron. Η Frontex ανέθεσε σύμβαση 100 εκατομμυρίων ευρώ πέρυσι για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Heron και Hermes, που κατασκευάζονται από ισραηλινές εταιρείες όπλων, και τα οποία χρησιμοποιούνταν από τον ισραηλινό στρατό στη Λωρίδα της Γάζας. Τα drones είναι σε θέση να πετούν για περισσότερες από 30 ώρες και σε υψόμετρο 10.000 μέτρων και να μεταδώσουν μια εικόνα σε πραγματικό χρόνο στα κεντρικά γραφεία της Frontex στη Βαρσοβία. Οι αποστολές τους ξεκίνησαν κυρίως στη Μάλτα, εστιάζοντας στη ζώνη έρευνας και διάσωσης της Λιβύης, ανέφερε ο Guardian.

© Associated Press

Στο έδαφος, η επιτήρηση διεξάγεται από αισθητήρες και εξειδικευμένες κάμερες που χρησιμοποιούνται από τις συνοριακές αρχές σε όλη την Ευρώπη για την παρακολούθηση της κυκλοφορίας και την εύρεση ανθρώπων που κρύβονται. Αυτά περιλαμβάνουν κινητά ραντάρ και θερμικές κάμερες τοποθετημένες σε οχήματα, καθώς και ανιχνευτές καρδιακών παλμών και οθόνες CO2 για την ανίχνευση ατόμων που κρύβονται σε οχήματα. Ο Guardian γράφει ότι η Ελλάδα διαθέτει θερμικές κάμερες και αισθητήρες στα χερσαία σύνορά της με την Τουρκία. Υπάρχει επίσης επιχειρησιακό κέντρο παρακολούθησης των καναλιών από τα οποία διέρχονται μετανάστες στη Νέα Βίζα, κοντά στο σημείο που συναντώνται τα ελληνικά, τουρκικά και βουλγαρικά σύνορα. Στην ίδια περιοχή, τον Ιούνιο, η Ελλάδα ανέπτυξε ένα ηχητικό κανόνι τοποθετημένο σε όχημα που εκτόξευε έως και 162 ντεσιμπέλ ήχου για να αναγκάσει τους ανθρώπους να επιστρέψουν.

Δεδομένης της μεταναστευτικής πίεσης από τη Λευκορωσία, η Πολωνία ακολουθεί την εμπειρία της Ελλάδας και τον Οκτώβριο το κοινοβούλιο της ενέκρινε την κατασκευή ενός τείχους από συρματοπλέγματα αξίας 350 εκατομμυρίων ευρώ που θα εκτείνεται κατά μήκος των μισών συνόρων και θα φτάνει τα 5,5 μέτρα. Θα είναι εξοπλισμένο με ανιχνευτές κίνησης και θερμικές κάμερες.

© Associated Press

Τον Σεπτέμβριο, η Ελλάδα άνοιξε έναν προσφυγικό καταυλισμό στο νησί της Σάμου, ο οποίος χαρακτηρίστηκε ότι έμοιαζε με φυλακή. Η εγκατάσταση των 38 εκατομμυρίων ευρώ για 3.000 αιτούντες άσυλο διαθέτει συρματόπλεγμα και βιντεοεπιτήρηση για την παρακολούθηση της κυκλοφορίας. Η πρόσβαση ελέγχεται από δακτυλικά αποτυπώματα, τουρνικέ και ακτίνες Χ. Μια ιδιωτική εταιρεία ασφαλείας και 50 ένστολοι παρακολουθούν την ασφάλεια του στρατοπέδου. Είναι το πρώτο από τα πέντε που έχει σχεδιάσει η Ελλάδα. Δύο άλλοι ανακαλύφθηκαν τον Νοέμβριο.

Ταυτόχρονα, η Ελλάδα άνοιξε ένα νέο κέντρο παρακολούθησης στη Σάμο, το οποίο μπορεί να παρακολουθεί δεδομένα από 35 προσφυγικούς καταυλισμούς στη χώρα και οι αρχές λένε ότι το «έξυπνο» λογισμικό βοηθά στην προειδοποίηση για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

Ο Guardian γράφει ότι η ΕΕ έχει ξοδέψει 4,5 εκατομμύρια ευρώ σε μια τριετή δοκιμή ανιχνευτών ψεύδους που χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη στην Ελλάδα, την Ουγγαρία και τη Λετονία. Το μηχάνημα σαρώνει τις εκφράσεις στα πρόσωπα των προσφύγων και των μεταναστών καθώς απαντούν σε ερωτήσεις που τους κάνει και αξιολογεί αν λένε την αλήθεια. Στη συνέχεια, οι πληροφορίες διαβιβάζονται σε συνοριοφύλακα. Η τελευταία εμπειρία με την τεχνολογία, η οποία ολοκληρώθηκε στα τέλη του 2019, χαιρετίστηκε από την ΕΕ ως επιτυχημένη, αλλά οι ειδικοί λένε ότι δεν είναι αρκετά αξιόπιστη. Πιστεύουν ότι οι «μικρο-εκφράσεις» που αναλύονται από το λογισμικό δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν αξιόπιστα για να κρίνουν εάν κάποιος λέει ψέματα. Το λογισμικό αποτελεί αντικείμενο αγωγής που υπέβαλε ο ευρωβουλευτής Patrick Breyer ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στο Λουξεμβούργο, υποστηρίζοντας ότι θα πρέπει να υπάρχει περισσότερος δημόσιος έλεγχος τέτοιων τεχνολογιών. Η απόφαση αναμένεται στις 15 Δεκεμβρίου.