Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν επιβάλει μια ανελέητη πολιορκία στη Μαριούπολη. Στη θέση αυτού του στρατηγικού βιομηχανικού λιμανιού, υπήρχε, πριν από λιγότερο από διακόσια πενήντα χρόνια, μόνο η στέπα: η Μαριούπολη («η πόλη της Μαρίας», στα ελληνικά) δεν υπήρχε ακόμη.

Η στέπα του Πόντου, στην οποία θα υψωθεί, ονομαζόταν εδώ και πολύ καιρό η «Άγρια πεδιάδα». Αραιοκατοικημένο, ήταν το σκηνικό για αιώνες βίαιων συγκρούσεων μεταξύ της Μοσχοβίας, του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας, των Τατάρων της Κριμαίας και μιας Μογγολικής συνομοσπονδίας, της ορδής των Νογκάι.

Ιδρύθηκε από 18.000 Έλληνες μετανάστες

Το 1775, η Ρωσία κατέλαβε την περιοχή, η οποία προηγουμένως εξαρτιόταν από το Χανάτο της Κριμαίας. Για να εδραιώσει την εξουσία της, η αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β’ ήθελε να κατοικήσει τις ακτές της Αζοφικής Θάλασσας με χριστιανούς αποίκους. Σε αυτό το πλαίσιο, ένας από τους στρατηγούς της, ο Αλεξάντερ Σουβόροφ, μετέφερε 18.000 Έλληνες, Αρμένιους, Βλαχούς και Γεωργιανούς από την Κριμαία στην περιοχή.

→ ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ. Η Ρωσία του Κιέβου, το μεσαιωνικό κράτος που χρησιμοποιούσε ο Βλαντιμίρ Πούτιν για να δικαιολογήσει την εισβολή στην Ουκρανία

Με την άφιξή τους, Έλληνες μετανάστες ίδρυσαν τη Μαριούπολη. Είναι πιθανώς οι απόγονοι των ελληνικών αποικιών της Κριμαίας, που ιδρύθηκαν μεταξύ του όγδοου και του πέμπτου αιώνα π.Χ. Οι ρωσικές αρχές τους παραχωρούν πολλά προνόμια: έχουν τα δικά τους σχολεία, τις εκκλησίες τους και το δικό τους Ακυρωτικό Δικαστήριο.

Το ψαροχώρι γίνεται βιομηχανικό κέντρο

Το 1870 η πόλη τερμάτισε αυτές τις παραχωρήσεις: τα ελληνικά σχολεία έκλεισαν ή ρωσικοποιήθηκαν και οι θρησκευτικές λειτουργίες προσφέρθηκαν στα ρωσικά. Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο πληθυσμός ήταν ακόμη 34% Έλληνες, έναντι 50% Ουκρανών και Ρώσων. Οι πρώτοι ασκούσαν το εμπόριο και τη βιοτεχνία δερμάτων, οι άλλοι αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος των μεγάλων γαιοκτημόνων και της στρατιωτικής και διοικητικής ελίτ.

→ ΜΑΡΤΥΡΙΑ. Ουκρανία: «Οι Ρώσοι δεν θέλουν να καταλάβουν τη Μαριούπολη, θέλουν να τη μετατρέψουν σε χωράφι ερειπίων»

Ήταν εκείνη τη στιγμή, το 1882, που η κατασκευή ενός σιδηροδρόμου συνέδεε τη Μαριούπολη με τη λεκάνη εξόρυξης του Ντονμπάς. Ένα βιομηχανικό λιμάνι κατασκευάστηκε μεταξύ 1886 και 1889, κυρίως για την εξαγωγή άνθρακα και δημητριακών. Το 1900 περνούσαν από τις αποβάθρες της Μαριούπολης 1.000 τόνοι εμπορευμάτων. Δέκα χρόνια αργότερα, ο αριθμός αυτός είχε διπλασιαστεί.

Οι γίγαντες της μεταλλουργικής βιομηχανίας

Η πόλη γίνεται και μεταλλουργικό κέντρο. Οι Αμερικανοί ίδρυσαν την Nikopol Society το 1897, η οποία αργότερα έγινε Illitch, το επώνυμο του Λένιν. Ακόμη και σήμερα είναι ένα από τα μεγαλύτερα μεταλλουργικά εργοστάσια στην Ευρώπη.

Η βιομηχανική ανάπτυξη συνεχίστηκε τις επόμενες δεκαετίες, με το άνοιγμα το 1933 του μεταλλουργικού εργοστασίου Azovstal, ενός από τα μεγαλύτερα σε ολόκληρη την ΕΣΣΔ. Από το 1948 έως το 1989, κατά τη σοβιετική περίοδο, η πόλη μετονομάστηκε επίσης σε Ζντάνοφ, προς τιμή του Αντρέι Ζντάνοφ, στενού συνεργάτη του Ιωσήφ Στάλιν και γεννήθηκε στη Μαριούπολη.

Εύκολη πρόσβαση στις πρώτες ύλες, άφθονο εργατικό δυναμικό στα γύρω χωριά και ένα λιμάνι που συνδέει την πόλη με τον κόσμο: αυτά τα τρία συστατικά έκαναν τη Μαριούπολη σημαντικό βιομηχανικό κέντρο, το τρίτο στη χώρα τη δεκαετία του 1920. Εν μέρει, εξηγούν τη σημασία του στον πόλεμο που σήμερα διαλύει την Ουκρανία.

Ήδη επιτέθηκαν από τους Γάλλους και μετά από τους Γερμανούς

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Μαριούπολη υφίσταται βία. Κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου, ο οποίος αντιτάχθηκε στη Ρωσία μεταξύ 1853 και 1856, της Γαλλικής, της Βρετανικής και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η πόλη πυρπολήθηκε. «Ο στόλος ταξίδεψε προς όλες τις κατευθύνσεις της θάλασσας (από το Azov, ed), και προκάλεσε σημαντικές απώλειες στους Ρώσους. Η Μαριούπολη, το Μπερντιάνσκ, το Ταγκανρόγκ καίγονταν με τις τεράστιες προμήθειες τους»λέει τότε ο βαρόνος de Bazancourt, που εστάλη σε αποστολή στην περιοχή από τον Ναπολέοντα Γ’.

→ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ. Η Ρωσία κατηγορείται για απέλαση αμάχων από τη Μαριούπολη στο έδαφός της

Η Μαριούπολη δεν γλίτωσε επίσης κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τον οποίο η πόλη καταστράφηκε μερικώς. Ήταν και πάλι το επίκεντρο των μαχών το 2014, κατά τη διάρκεια μιας επίθεσης από αυτονομιστές που υποστηρίζονται από τη Μόσχα. Εκείνο το έτος, η πόλη είχε καταληφθεί από φιλορώσους πολιτοφύλακες, προτού οι δυνάμεις του Κιέβου, συμπεριλαμβανομένου του τάγματος Azov, που κατηγορείται ότι ήταν νεοναζί, τους διώξουν.

Τώρα που δέχεται ξανά πυρά, η Μαριούπολη έχει δει τα τρία τέταρτα του πληθυσμού της να εγκαταλείπουν την πόλη. Από τους 430.000 προπολεμικούς κατοίκους θα έμεναν μόνο 100.000.