Ταυτόχρονα και με πρωταγωνιστή θα έλεγα, ο αναγνώστης έχει τη χαρά να απολαύσει την ιστορία τριών μεγάλων οικογενειών, τις ζωές των οποίων ο ώριμος και ταλαντούχος συγγραφέας περιγράφει με αριστοτεχνικό και μαγευτικό τρόπο: Οι οικογένειες των ντόπιων, των συναγωνιστών, των εμπόρων υφασμάτων και πρώην Μακεδόνες, του Αντώνη Σαρίογλου και του Δημοσθένη Καστρίτη και του βλαχόφωνου, κτηνοτρόφου και δερματέμπορου Λεωνίδα Ζιάκα, αναγκάζονται για βιοποριστικούς λόγους να συγκατοικήσουν σε ένα μεγάλο αρχοντικό.
Οι ήρωες του μυθιστορήματος είναι μέλη μιας επαρχιακής πόλης (με όλες σχεδόν τις κοινωνικές της τάξεις), με τα δυνατά τους σημεία, τα ελαττώματα και τις αδυναμίες τους, την αγάπη τους για την πατρίδα τους, τα ιδανικά τους, την αλληλεγγύη, την αυτοπειθαρχία, την αρμονία, την αγάπη για την οικογένεια και ο ισχυρός δεσμός της, ο δικός τους παλιός ηθικός κώδικας (αυστηρή σχέση μεταξύ των φύλων, μεγάλος σεβασμός στους γονείς κ.λπ.), η διάθεση για ενότητα, η αποστροφή στην αδικία και τον πόλεμο, η αγάπη για την ελευθερία και .α.
Αυτές τις πανανθρώπινες αξίες, που ζωντανεύουν στο παρόν του βιβλίο, τις βρίσκουμε στις ελληνικές λαϊκές οικογένειες από την αρχαιότητα και επιτρέψτε μου να πω ότι τις έζησα μέσα από την οικογένειά μου και τους Πιεριώτες (σωστά ο συγγραφέας το χρησιμοποιεί τότε ο όρος «περατείς» ‘ = απέναντι από το ποτάμι), όπου πέρασα σχεδόν όλη την επαγγελματική μου δραστηριότητα (30 χρόνια δάσκαλος).
Νομίζω ότι αξίζει να αφιερώσουμε μια μικρή παράγραφο στο αγαπημένο στοιχείο που χρησιμοποιεί τόσες φορές ο Φώτης με αυθεντικό ταλέντο στο βιβλίο του: την αγνή αγάπη. Στην αγάπη των νέων εκείνης της εποχής σαν να την έζησε ο ίδιος (σ.σ. μπορεί να την έζησε και ο ίδιος). Σε αγάπη που δεν διακρίνει θρησκείες (χριστιανοεβραϊκές), καταγωγές (τοπικές-βλαχικές) και κοινωνικές ανισότητες. Στην δυνατή αγάπη που νομίζω ότι δεν μπορεί να βρει κανείς στην εποχή μας! Ίσως, γιατί τότε υπήρχαν πολλές απαγορεύσεις που τώρα δεν υπάρχουν. Ίσως πολλά… Στην αληθινή, αιώνια και αληθινή αγάπη που παραμένει ανεξίτηλα και τραγικά χαραγμένη στη μνήμη του ανθρώπου, όπως στην περίπτωσή μας είχε γίνει ημιτελής:
Ή κοιτάχτηκαν στα μάτια, και τη λέξη “θυμάσαι;” ήρθε στα χείλη και των δύο, αλλά δεν το είπαν. Ταν Κρατήθηκαν με λύσσα, να πνίξουν την οργή που τους κυρίευε, αυτή τη μανία που τους έφερε τόσο κοντά…» (σελ. 452-453)
[απόσπασμα από συνάντηση των γερασμένων πλέον, Δημοσθένη Καστρίτη και Κατίνας Σαριόγλου, δύο εκ των κυρίων πρωταγωνιστών, οι οποίοι στα νιάτα τους είχαν ερωτευτεί ο ένας τον άλλον∙ η ζωή, όμως, τα έφερε ο Δημοσθένης να πάρει την Λισαβούδα και ο Αντώνης Σαριόγλου να παντρευτεί την Κατίνα. Τηρήθηκε, βέβαια, ο άγραφος ηθικός νόμος και δεν δημιουργήθηκε κανένα πρόβλημα ποτέ στις οικογένειες που απέκτησαν].
Εκτός από τις μοναδικές περιγραφές της αγνής και δυνατής αγάπης των νέων, ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να είναι θεατής μιας πλούσιας, λαμπερής και αριστοτεχνικής αναπαράστασης της Φύσης, των Βεργιωτών αρχοντικών, των καταστημάτων, των μεταφυσικών φαινομένων (μάγισσες -Μοίρα, αέρα.α.), τα ήθη & τα έθιμα των διαφόρων πληθυσμιακών ομάδων της Βέροιας και τα γεγονότα της καθημερινής ζωής γενικότερα.
Ιδιαίτερη χαρά, περηφάνια, έκπληξη και νοσταλγία ένιωσα, ως βλάχικης καταγωγής Βεργιάνος, όταν ως αναγνώστης ζωντάνεψαν στα μάτια μου σαν όνειρο τα έθιμα του γάμου, του Δωδεκαημέρου, του Καρναβαλιού κ.λπ. τα ζούσε η οικογένειά του. Ο Βλάχος Λεωνίδας Ζιάκα στο Σέλι και τη Βέροια.
Είδα μπροστά μου τα χάλκινα όργανα να περνούν στο Σέλι, τους βλάχικους λεβέντικους & δωρικούς χορούς, τα βλάχικα γαμήλια τραγούδια (φιάτα νίκα = μικρή κόρη), τους «Λιγκουτσάρηδες» της Πρωτοχρονιάς (άντρες που κουδουνίζουν με κάπες και σπαθιά) , καθώς και οι ντόπιοι αδερφοί Βεργιωτάδες Δροσίνο το Halloween και πολλά άλλα.
Όλα αυτά παρουσιάζονται κινηματογραφικά, με τέχνη, αέρινα και περήφανα και -ας μου συγχωρεί ο συγγραφέας τον εξής παραλληλισμό- σαν τον αέρινο, εγκεφαλικό, κορυφαίο και με το κεφάλι ψηλά τον Φώτη που έβλεπα να παίζει ποδόσφαιρο, έφηβος στον Αλέξανδρο. Μεγάλη της Βέροιας. Όλα δείχνουν το ταλέντο και την αξία του ανθρώπου!
Το βιβλίο είναι φτιαγμένο έτσι ώστε ο αναγνώστης να εστιάζει στον άνθρωπο, τις αξίες και τα ιδανικά του. Στοιχείο της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, πάνω στο οποίο στηρίζεται ακόμη ο σύγχρονος κόσμος. Μάλιστα, αρκετές φορές τα πρόσωπά του απεικονίζονται ως ήρωες αρχαίας τραγωδίας, καθώς μένουν με ίχνη τραγικών καταστάσεων που τους επιφυλάσσει η μοίρα. Και όλα αυτά βέβαια σε ένα ιστορικό πλαίσιο μιας πόλης, ενός λαού και μιας πατρίδας που προσπαθούν να σταθούν στα πόδια τους.
Συμπερασματικά, πρόκειται για ένα λογοτεχνικό έργο, που τονίζει κυρίως την ανθρωπιά, την ενότητα και τη δυναμική των ανθρώπων της πόλης (Ντόπιοι, Βλάχοι, Εβραίοι, Πρόσφυγες), ξεχωρίζουν οι γυναικείες χαρακτήρες (αγαπημένο στοιχείο του συγγραφέα), χωρίς φυσικά εξευτελίζοντας τους άνδρες, υμνείται η γενέτειρα κ.λπ.
Θα κλείσω το σημείωμά μου με χίλιες λέξεις, αλλά ταυτόχρονα πολύ κρίσιμο και σημαντικό: Είναι ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί από όλους!!
| Φώτης Σιμόπουλος |
“Τυπικός λάτρης των ζόμπι. Υπέρμαχος του αλκοόλ. Ανίατος εθισμένος στην τηλεόραση. Ακραίος λάτρης του διαδικτύου. Βραβευμένος αναλυτής.”
