Οι μέρες της έλλειψης αγάπης μετά την αγάπη είναι οι πιο οδυνηρές. Εκείνα στα οποία η εξιδανίκευση υπερβαίνει την πραγματικότητα για να μην πω, έκανα λάθος, κάναμε λάθος, ότι αυτό που ήταν αγάπη ήταν πραγματικά, πριν από το τέλος, πέρα ​​από το ίδιο το τέλος. Η Cristina Marconi, κανονική, για δεκαέξι χρόνια μεταξύ Βρυξελλών και Λονδίνου, επέστρεψε στην Ιταλία και συγκέντρωσε εκατό ερωτικά γράμματα με διαχρονικό τρόπο, από τη Σαπφώ μέχρι τον Γκαρσία Λόρκα – όπως λέει ο υπότιτλος του βιβλίου, «Come dire ti addio», Neri. Pozza. Η τελευταία πράξη, η πιο οδυνηρή, που στο πέρασμα των αιώνων μεταμορφώνεται σε άρνηση της ίδιας της ρήξης ή στην αγωνία ενός φοβερού κενού, μέχρι θανάτου, όπως ο Βέρθερος του Γκαίτε, «καμία αιωνιότητα δεν μπορεί ποτέ να σβήσει τη φλογερή ζωή που γεύτηκα χθες. τα χείλη σου, που νιώθω μέσα μου», έγραψε ο νεαρός στην αγαπημένη του Λόττε, διχασμένος, ωστόσο, από την ύπαρξη συζύγου. «Μαζί με σένα, μετά από σένα – γράφει ο Marconi στην εισαγωγή, παρέμεινε μια επίσημη άσκηση, συχνά μια από τις λίγες σελίδες αυτοβιογραφίας που οι άνθρωποι, ακόμη και σήμερα, σταματούν να γράψουν σαν να μην έχουν περάσει οι αιώνες, με όλη την ιερότητα ευκαιρία, να αφαιρέσουμε αυτό το ένα μήνυμα από τη μοίρα αυτού που ακολουθεί και χάνεται, που είναι πάντα μαζί μας και ποτέ στην αιωνιότητα». Και για τον συγγραφέα, το τελετουργικό είναι διαχρονικό. Πράγματι, η τεχνολογία που έχουμε στη διάθεσή μας ενισχύει τη δυνατότητα επιλογής τους, τα λόγια του αποχαιρετισμού. “Η τεχνολογία, που αρχικά φαινόταν εξ ολοκλήρου στην υπηρεσία της προφορικής ανταλλαγής, μας επιτρέπει να γράφουμε ο ένας στον άλλο συνεχώς – παρατηρεί ο Marconi -. Με έναν ολοένα μεγαλύτερο ρόλο για την εικόνα και την αίσθηση ότι δεν είμαστε ποτέ πραγματικά μακριά, ποτέ πραγματικά χωρισμένοι, ανασταλμένοι στη σφαίρα των ειπωμένων και ανείπωτων, γνωρίζοντας ότι θα υπάρχει πάντα ένα δίκτυο, κυριολεκτικά και μεταφορικά, για να μας βάλει σε θέση να ξανασυνδεθούμε με κάποιο τρόπο, να μην χωρίσουμε, να κοιτάξουμε ο ένας τον άλλον από μακριά. Το γράμμα είναι νεκρό , αλλά ο γραπτός λόγος δεν ήταν ποτέ καλύτερος».

Από το γράμμα όμως ξεκινάμε και φτάνουμε στο σήμερα, από τη Σαπφώ, την Αικατερίνη της Αραγονίας μέχρι τον Λεονάρ Κοέν και τον Αλμπέρ Καμύ. Η λογοτεχνία είναι γεμάτη ερωτικά γράμματα. Αλλά η αγάπη που υπάρχει είναι καθησυχαστική, η αγάπη που τελειώνει είναι μια βασανιστική, οδυνηρή απώλεια, ειδικά για αυτούς που μένουν πίσω, προδομένοι. Και, επομένως, τη στιγμή του τέλους, του θανάτου στο πνεύμα της ίδιας της ουσίας εκείνου ή εκείνου στον οποίο έχει αφιερωθεί η ζωή του για ένα χρόνο, απόλυτο και πεπερασμένο, οι αντιδράσεις είναι πολλαπλές. Αλλά, σχεδόν πάντα, διαβάζοντας ανάμεσα στα εκατό αποχαιρετιστήρια γράμματα, με την ανασύνθεση της τελειωμένης αγάπης, τη σχεδόν κινηματογραφική αφήγηση των πιο έντονων στιγμών, σαν να μην τελείωνε ποτέ, ακριβώς τη στιγμή του τέλους. Από τους Έλληνες, στον έρωτα του δέκατου όγδοου αιώνα, στον εικοστό αιώνα. Η Σιμόν ντε Μποβουάρ γράφει στον Νέλσον Άλγκρεν (παρών στη συλλογή), σε μια από τις πολλές αποχαιρετιστήρια επιστολές, «σαν να μην τον δει να ξεγλιστράει άθελά του», προσθέτει ο Μαρκόνι: «Όχι, δεν μπορώ να πιστέψω ότι δεν θα τα δούμε ποτέ. Άλλο πάλι, η αγάπη σου, συνέβη, και παραμένει ένα οδυνηρό πράγμα, αλλά εσύ, δεν σε έχασα. Η τρυφερότητα σου, η φιλία σου, μου ήταν τόσο πολύτιμα που όταν σκέφτομαι μέσα μου συνεχίζω να νιώθω ζεσταμένος , χαρούμενος, ένθερμα ευγνώμων. Ελπίζω ότι αυτή η τρυφερότητα, αυτή η φιλία δεν θα με απογοητεύσει ποτέ, ποτέ».

Η συλλογή των ψευδαισθήσεων, στην ανάταση της χαμένης αγάπης. Και μόνο η κινηματογραφική φαντασία του Φρανσουά Τρυφώ La Femme d’à Côté περιέγραψε το παραπέραamour fouπου απορρίπτει το τέλος, που συνοψίζεται από, ούτε μαζί σου, ούτε χωρίς εσένα από την τραγική έκβαση.