Ένα σύστημα ικανό να ανιχνεύσει αμέσως ένα σεισμικό σοκ και να προειδοποιήσει τον πληθυσμό, «δίνοντας» μια χούφτα δευτερόλεπτα που μπορεί να είναι προνοητικά για να ασφαλιστεί. Είναι το φιλόδοξο έργο που ανακοίνωσε πρόσφατα η Google και το οποίο, στην πραγματικότητα, προκαλεί ήδη την επιστημονική κοινότητα να συζητήσει την αποτελεσματικότητά του.

Αξίζει να θυμηθούμε ότι ορισμένα συστήματα που «σηκώνουν» σεισμούς, και σε περίπτωση που ξεκινήσουν την ειδοποίηση, υπάρχουν ήδη: το πιο διάσημο είναι το ShakeAlert (το συζητήσαμε εδώ), που δραστηριοποιείται στις αμερικανικές πολιτείες της Καλιφόρνιας, του Όρεγκον και, σύντομα , Ουάσινγκτον, η οποία βασίζεται σε δεδομένα που συλλέγονται από ένα δίκτυο σεισμογράφων που διανέμονται σε όλη την επικράτεια.

Η ταχύτητα? Εξαρτάται. Με λίγα λόγια: το σύστημα καταγράφει τα πρώτα κύματα που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια αυτών των γεγονότων και ακόμη και πριν φτάσουν σε μια ορισμένη απόσταση (λάβετε υπόψη ότι αυτά τα κύματα ταξιδεύουν με ταχύτητες μεταξύ 3 και 10 km ανά δευτερόλεπτο), μεταδίδει συναγερμό στο πληθυσμού (μέσω σειρήνων, μεταβλητών πινάκων μηνυμάτων, μηνυμάτων σε κινητά τηλέφωνα …) ο οποίος επομένως ενημερώνεται λίγα δευτερόλεπτα πριν από την άφιξη του σεισμικού κύματος.

Πόσα δευτερόλεπτα; Εξαρτάται από την απόσταση από το υποκέντρο, τη φύση του εδάφους, τον τύπο των κυμάτων που διαδίδονται …). Το αποτέλεσμα είναι ότι, σε πολλές περιπτώσεις, ο πληθυσμός έχει περισσότερες πιθανότητες να εξασφαλίσει τον εαυτό του και να προβεί σε συμπεριφορές αυτοπροστασίας. Υπάρχει επίσης ένα παρόμοιο σύστημα στην Ιαπωνία.

Το πρόβλημα? ShakeAlert χρειάστηκαν 15 χρόνια για να δημιουργηθεί, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή του κόστισαν περίπου 60 εκατομμύρια δολάρια και εκτιμάται ότι δαπανώνται πάνω από 30 εκατομμύρια δολάρια ετησίως για να λειτουργήσει. Κόστος που απαιτείται κυρίως για τη δημιουργία σταθμών παρακολούθησης. Με αυτά τα χαρακτηριστικά, είναι δύσκολο να σκεφτούμε ότι αυτά τα συστήματα μπορούν να χρησιμεύσουν ως πρότυπο αλλού.

Η ιδέα του μεγάλου Γ. Αλλά εδώ είναι που παίζει το Google. Η ιδέα του γίγαντα ιστού είναι να αντικαταστήσει το παραδοσιακό σεισμογραφικό δίκτυο (ακριβό και δύσκολο να δημιουργηθεί) με ένα δίκτυο που βασίζεται σε smartphone, αξιοποιώντας την ικανότητα του τελευταίου να ανιχνεύει κινήσεις μέσω επιταχυνσιόμετρων. Τέτοιοι αισθητήρες κίνησης μπορούν να προγραμματιστούν ώστε να λειτουργούν ως στοιχειώδη σεισμόμετρα, ανιχνεύοντας κραδασμούς εδάφους που προκαλούνται από κύματα που μοιάζουν με κύματα που παράγονται από σεισμούς. Με άλλα λόγια, η ιδέα της Google συνίσταται στο να δίνει ζωή σε ένα σύστημα ανίχνευσης σεισμού που βασίζεται σε πάνω από 2 δισεκατομμύρια ενεργά τηλέφωνα Android: ένα δίκτυο επομένως ήδη τοποθετημένο και ενεργό στην περιοχή. Μόλις “καταγραφεί” το σοκ, το σύστημα διανέμει την ειδοποίηση με παρόμοιο τρόπο με αυτό που συμβαίνει με τα αυτόματα συστήματα που είναι ήδη ενεργά αυτή τη στιγμή.

Τα τηλέφωνα Android πειραματίζονται με σεισμούς εδώ και ένα χρόνο, αλλά μέχρι στιγμής τα αποτελέσματα ήταν διαθέσιμα μόνο στους ερευνητές. Όταν ένα τηλέφωνο ανιχνεύσει σήμα σεισμού, στέλνει ένα μήνυμα, μαζί με μια κατά προσέγγιση τοποθεσία, σε έναν κεντρικό διακομιστή. Όλα επεξεργάζονται και μεταφράζονται (ενδεχομένως) σε ειδοποίηση. Στην αρχή υπήρχαν πολλοί ψευδείς συναγερμοί, αλλά σε σύντομο χρονικό διάστημα η διαδικασία βελτιώθηκε. Ενώ σε ένα παραδοσιακό σύστημα συναγερμού αρκεί μόνο τέσσερις σταθμοί να αναφέρουν έναν σεισμό, στην περίπτωση της Google πρέπει να υπάρχουν περισσότερα από 100 τηλέφωνα για να τον εντοπίσουν.

Δη ενεργό (σε δοκιμαστική φάση). Με αυτό το σύστημα, μέχρι στιγμής, τα τηλέφωνα Android έχουν εντοπίσει περισσότερους από 1.000 σεισμούς σε όλο τον κόσμο. “Οι ειδοποιήσεις είχαν καλή απόδοση από άποψη ταχύτητας και ακρίβειας, σε σημείο να συγκριθούν με αυτές του ShakeAlert ή του ιαπωνικού συστήματος συναγερμού”, λέει ο Richard Allen, σεισμολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Berkley. «Τα τηλέφωνα εντόπισαν επίσης έναν σεισμό 7 Ρίχτερ που προήλθε βόρεια της Σάμου, ένα ελληνικό νησί κοντά στην Τουρκία, στα τέλη Οκτωβρίου 2020. Αν μπορούσε να είχε ενεργοποιηθεί ο συναγερμός, θα είχαμε ειδοποιήσει πολλά άτομα στην Ελλάδα. “.

Το μεγάλο G ανακοινώθηκε ότι οι πρώτοι που θα επωφεληθούν (αν θέλουν) από αυτήν την τεχνολογία θα είναι οι χρήστες που ζουν στη Νέα Ζηλανδία και την Ελλάδα, χώρες όπου οι σεισμοί αποτελούν γνωστή απειλή, αλλά εξακολουθούν να στερούνται αυτόματων συστημάτων ανίχνευσης και προειδοποίησης.

Η γνώμη των ειδικών. Τι πιστεύουν οι έμπειροι, οι ειδικοί του σεισμού; Από τη μία πλευρά, υπάρχουν εκείνοι που χαιρετίζουν τις ειδήσεις, όπως ο Men-Andrin Meier, ένας σεισμολόγος που μελετά συστήματα προειδοποίησης σεισμών στο ETH Zurich, πεπεισμένος ότι η κατασκευή ενός συστήματος ανίχνευσης που βασίζεται σε επιταχυνσιόμετρα smartphone θα μπορούσε να έχει τεράστιες δυνατότητες παγκοσμίως. Από την άλλη, υπάρχουν κάπως πιο ψυχρές αντιδράσεις.

Σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές, στην πραγματικότητα, το σύστημα που βασίζεται στο Android θα πρέπει να βελτιωθεί περαιτέρω, προτού αποκαλυφθεί: συγκεκριμένα, θα πρέπει να βελτιωθεί η ικανότητά του να εντοπίζει σεισμούς που συμβαίνουν σε αραιοκατοικημένες περιοχές (δηλαδή, όπου υπάρχουν λίγα smartphones).

Να βελτιωθεί. Για να μην αναφέρουμε ότι σε ορισμένα μέρη του πλανήτη, όπως η Νέα Ζηλανδία, “πολλοί σεισμοί προέρχονται από τη θάλασσα, όπου υπάρχουν λίγα τηλέφωνα”, παρατηρεί η Caroline Francois-Holden, σεισμολόγος που μέχρι πρόσφατα εργαζόταν στο GNS Science, το κύριο νέο Γεωλογικό Ινστιτούτο Ζηλανδίας. «Αυτό καθιστά το σύστημα κάθε άλλο παρά ιδανικό για να προειδοποιήσει τον πληθυσμό για την άφιξη ενός θανατηφόρου τσουνάμι. Και έως ότου η απόδοση του συστήματος είναι σαφής, η Google θα πρέπει ίσως να είναι επιφυλακτική να υποσχεθεί πάρα πολλά ».

Μπορεί να είναι αλήθεια, αλλά αν το σύστημα λειτουργούσε ακόμη και μόνο για σεισμούς που συμβαίνουν σε κατοικημένες περιοχές (σκεφτείτε την Ιταλία) δίνοντας τη θέση του να σώσει μεγάλο αριθμό ανθρώπων, ίσως θα ήταν εξίσου επιτυχής.