Οι δημοσιονομικοί κανόνες της Ευρώπης είναι επίσης το φρένο της :: Investor.bg

Φωτογραφία: Αρχείο Reuters

Υπάρχει ένα αμερικανικό πολιτικό αξίωμα: “Μη μου λες τι εκτιμάς. Δείξε μου τον προϋπολογισμό σου και θα σου πω τι εκτιμάς. Η Ευρωπαϊκή Ένωση λέει σε όλους ότι θέλει “στρατηγική αυτονομία”. Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν ο κόσμος αν αυτό ισχύει πραγματικά, γράφει ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Ισπανίας Arancha Gonzalez για Politico.

Στρατηγική αυτονομία σημαίνει ότι η Ευρώπη έχει μεγαλύτερη ικανότητα να κάνει τις δικές της επιλογές σύμφωνα με τα συμφέροντα και τις αξίες της, ανεξάρτητα από το τι κάνουν οι άλλοι. Αυτή είναι μια λογική απάντηση σε έναν κόσμο που έχει γίνει λιγότερο φιλικός προς τους Ευρωπαίους – έναν κόσμο στον οποίο η Ρωσία συγκεντρώνει στρατεύματα στα σύνορα της Ουκρανίας, η Κίνα πιέζει τη Λιθουανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσύρονται από το Αφγανιστάν, εγκαταλείποντας χιλιάδες Ευρωπαίους και Αφγανούς συνεργάτες.

Είναι όμως έτοιμη η Ευρώπη να κάνει ό,τι χρειάζεται για να επεκτείνει τα περιθώρια ελιγμών της; Αυτό δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο.

Η προφανής επιλογή είναι οι αμυντικές δαπάνες. Στην ΕΕ, αντιπροσωπεύουν το 1,2% του ΑΕΠ το 2019 και μόνο η Εσθονία και η Ελλάδα βρίσκονται κοντά στον στόχο του ΝΑΤΟ 2% του ΑΕΠ. Αυτά τα επίπεδα δαπανών δείχνουν ξεκάθαρα μια Ευρώπη που αισθάνεται άνετα να συνεχίζει να βασίζεται στην ομπρέλα ασφαλείας των ΗΠΑ.

Ωστόσο, υπάρχει ένας άλλος τομέας όπου η ΕΕ εξαρτάται από την επιλογή άλλων αντί της δικής της: η οικονομία.

Από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, η ΕΕ εξαρτάται ολοένα και περισσότερο οικονομικά από τον υπόλοιπο κόσμο. Μέχρι την κρίση, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της ευρωζώνης με τον υπόλοιπο κόσμο ήταν ουδέτερο. Παρά τις σημαντικές εσωτερικές ανισορροπίες, η καθαρή αξία των εξαγωγών της ήταν περίπου ίση με την αξία των εισαγωγών.

Αλλά ως απάντηση στην κρίση, κυρίως με τη μορφή μέτρων λιτότητας, η ΕΕ έχει καταστείλει την κατανάλωση και τις επενδύσεις σε μεγάλο μέρος της ευρωζώνης. Οικονομίες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ιρλανδία έχουν περάσει από εμπορικό έλλειμμα σε εμπορικό πλεόνασμα. Το ευρώ μπορεί να σώθηκε, αλλά η Ευρώπη βασίζεται πλέον στην εξωτερική ζήτηση ως μοχλός ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας. Το πρώτο τρίμηνο του 2021, το πλεόνασμα της ΕΕ ήταν 3,4% του ΑΕΠ. Αυτή η εξάρτηση αποδυναμώνει την ικανότητα της Ευρώπης να ενεργεί μόνη της. Μια πρόωρη επιστροφή στη λιτότητα, όπως ο τερματισμός των έκτακτων δαπανών για την πανδημία, μόνο θα επιδεινώσει το πρόβλημα.

Η συνεχιζόμενη αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ παρέχει ένα βασικό τεστ για το εάν είναι ώρα για αλλαγή. Υπάρχουν δύο κύρια στρατόπεδα εκεί.

Ο πρώτος θέλει να διατηρήσει το status quo. Υποστηρίζει ότι τα έκτακτα μέτρα που ελήφθησαν τον περασμένο χρόνο – η επείγουσα αναστολή των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ που επιτρέπουν στα κράτη μέλη να παρέχουν περισσότερη στήριξη στις οικονομίες τους και την κοινή έκδοση χρέους για τη χρηματοδότηση του ταμείου ανάκαμψης ύψους 750 δις. ευρώ Next GenerationEU – δεν ήταν παρά μια προσωρινή λύση σε μια προσωρινή κρίση.

Αυτό το στρατόπεδο θέλει να αποκαταστήσει το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης το 2023 – μειώνοντας το δημοσιονομικό έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ και μειώνοντας γρήγορα την αναλογία χρέους προς ΑΕΠ στο 60% – διαφορετικά οι χώρες θα αντιμετωπίσουν δημοσιονομική σύσφιξη μέσω της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Το δεύτερο στρατόπεδο υποστηρίζει ότι η πανδημία έχει απλώς αποκαλύψει τις υπάρχουσες ελλείψεις και ότι το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ πρέπει να αναθεωρηθεί και να μεταρρυθμιστεί για να στηρίξει τις επενδύσεις στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, την τεχνολογία, τις υποδομές και την άμυνα. Θέλει να αξιοποιήσει την πανδημική εμπειρία της ΕΕ με τη δημοσιονομική αλληλεγγύη μέσω αμοιβαίας πίστωσης, καθώς και να προχωρήσει προς μια υγιή ένωση με κοινές αγορές εμβολίων και δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης.

Αυτό το στρατόπεδο δεν επιδιώκει απαραίτητα μια πλήρη επαναδιαπραγμάτευση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αλλά θέλει να αποκλείσει τις επενδύσεις στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση από το ενδεχόμενο να ληφθούν υπόψη οι στόχοι του χρέους και του ελλείμματος των χωρών. Και με χρέος της ΕΕ 93% του ΑΕΠ – και πάνω από 100% για την ευρωζώνη – αυτό δεν ευνοεί μια απότομη μετατόπιση από την ανάπτυξη στη λιτότητα, ειδικά σε βάρος των επενδύσεων σε ανθρώπινο και φυσικό κεφάλαιο που ενισχύουν την παραγωγικότητα.

Όσοι αναζητούν στρατηγική αυτονομία πρέπει να ελπίζουν ότι οι μεταρρυθμιστές θα επικρατήσουν.

Η απροθυμία της Γερμανίας και άλλων μεγάλων χωρών της ευρωζώνης να δανειστούν χρήματα και να συγκεντρώσουν χρέος όχι μόνο περιορίζει τις επενδύσεις σε ψηφιακές και πράσινες υποδομές, αλλά και τη διεθνοποίηση του ευρώ, επειδή, σε αντίθεση με τα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ, δεν υπάρχουν τεράστιες ομάδες ασφαλών περιουσιακών στοιχείων που κυριαρχούν το ευρώ . που κρατούν οι ξένοι.

Η επακόλουθη κυριαρχία του δολαρίου στις παγκόσμιες πληρωμές και η επακόλουθη κεντρική θέση του χρηματοπιστωτικού συστήματος των ΗΠΑ είναι ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο οι Βρυξέλλες απέτυχαν να κάνουν πολλά για να προστατεύσουν τις ευρωπαϊκές εταιρείες που απειλούνται από τις κυρώσεις των ΗΠΑ λόγω της πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν.

Η νέα γερμανική κυβέρνηση συνασπισμού φαίνεται πιο πρόθυμη να επενδύσει, τουλάχιστον στο εσωτερικό. Και εάν η Ευρώπη μπορέσει να επαναπροσδιορίσει τις δημοσιονομικές της προτεραιότητες και να συνεχίσει στον δρόμο των εσωτερικών μεταρρυθμίσεων, έχει την ευκαιρία να αυξήσει τη μελλοντική της παραγωγικότητα, βιωσιμότητα και ασφάλειά της, μειώνοντας παράλληλα την ευπάθεια της Γηραιάς Ηπείρου σε εξωτερικούς οικονομικούς κραδασμούς. Το χαμηλό κόστος δανεισμού και το υψηλότερο από το αναμενόμενο κοινωνικό κόστος άνθρακα σημαίνει ότι αυτές οι επενδύσεις είναι πιθανό να είναι φθηνότερες από ό,τι πιστεύουν οι πολιτικοί. Αλλά θα χρειαστεί η ΕΕ να αποφασίσει τι πραγματικά εκτιμά – και να έχει τον κατάλληλο προϋπολογισμό για αυτό.

Dimitroula Vlachalli

"Λάτρης του Διαδικτύου. Θαυμαστής των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Επιχειρηματίας. Εξοργιστικά ταπεινός επικοινωνιολόγος. Μανιώδης σπασίκλας στα ταξίδια."

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *