Η αναμενόμενη ημέρα D για το Σύμφωνο για τους Μετανάστες μετατρέπεται σε άλλη μια μέρα στενών διαπραγματεύσεων και κινδύνου αποτυχίας. Όχι τόσο για την αδιαλλαξία της Ιταλίας, που εκπροσωπήθηκε στο Συμβούλιο Εσωτερικών Υποθέσεων του Λουξεμβούργου από τον υπουργό Matteo Piantedosi, αλλά για την έλλειψη συμφωνίας για τα διάφορα σημεία καύσης. Στην πραγματικότητα, η Ρώμη παρουσιάστηκε χωρίς επιφυλάξεις «αντίθεση» στα βασικά μέτρα του νέου Συμφώνου, αλλά τονίζοντας ότι έχει την ευθύνη να διορθώσει μια μεταρρύθμιση που διαφορετικά θα ήταν «προορισμένη να αποτύχει στην πραγματικότητα». Με λίγα λόγια, καλό στα χαρτιά αλλά όχι στις παραλίες ή στα χερσαία σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Φυσικά, η θέση της Ιταλίας – ως η ραχοκοκαλιά του Med5 – έχει κριθεί από πολλούς ότι ανατρέπει την ισορροπία αυτού του Συμβουλίου, επειδή οι κανόνες της μετανάστευσης δεν μπορούν να αλλάξουν ενάντια στη θέληση εκείνων που θα κληθούν στη συνέχεια να τους εφαρμόσουν στην πράξη – πέρα ​​από οι «βάρκες» την παραμονή της βούλησης να σεβαστούν τις συνθήκες και να χρησιμοποιήσουν την ειδική πλειοψηφία. Και μάλιστα, την κομβική στιγμή, συνάδελφοι από την Ελλάδα και τη Μάλτα, αλλά και την Αυστρία και τη Δανία, υποστήριξαν τη θέση που εξέφρασε ο Piantedosi. Όχι λοιπόν η κλασική διαίρεση μεταξύ νότου και βορρά ή βορειοανατολικά.

Η Ιταλία άνοιξε την ημέρα με ένα δημόσιο αίτημα για περαιτέρω διαπραγματεύσεις σε ορισμένα σημεία που θεωρούνται βασικά για να καταστεί εφικτή η μεταρρύθμιση: μια διαπραγματευτική θέση που κρίθηκε «σκληρή» από ορισμένες διπλωματικές πηγές αλλά «νόμιμη». Και εδώ ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις. Στο Λουξεμβούργο, συζητείται η έγκριση του πυρήνα του Συμφώνου για τη μετανάστευση – η διαδικασία ασύλου (APR) και η διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης (AMMR) – όχι ολόκληρη η μεταρρύθμιση, η οποία είναι μαμούθ και περιλαμβάνει ακόμη πολλά υπό εξέταση μέτρα. Η ιδέα είναι να δημιουργηθεί μια γρήγορη διαδρομή με κοινούς ευρωπαϊκούς κανόνες για την αντιμετώπιση των αιτήσεων ασύλου που προέρχονται από χώρες με χαμηλό βαθμό αποδοχής, κάτω του 20%, και να καθοριστεί μια ορισμένη ποσόστωση, μέσω μιας φόρμουλας, σύμφωνα με την οποία καθεμία από τις 27 υποχρεούται να εφαρμόσει την ταχεία διαδικασία. Μετάφραση: έλεγχοι και ευθύνες. Παράλληλα, οι 27 δεσμεύονται για συγκεκριμένο αριθμό υποχρεωτικών μετεγκαταστάσεων που θα πραγματοποιούνται κάθε χρόνο, είτε με πραγματικές μεταβιβάσεις είτε με οικονομικές εισφορές (20.000 ευρώ ανά μετανάστη).

Η λεγόμενη «ευέλικτη αλληλεγγύη», για να συναντηθούν οι χώρες του νότιου μετώπου στην πρώτη γραμμή – μόλις σήμερα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Sergio Mattarella υπενθύμισε «το πολύτιμο έργο των Λιμενικών Αρχών» στον έλεγχο των μεταναστευτικών φαινομένων δια θαλάσσης και με « την υπάκουη και αξιοκρατική» βοήθεια των δυσκολευομένων. Η αρχή -εκτός από την Πολωνία και την Ουγγαρία, που είναι ενάντια σε όλα- είχε λίγο πολύ συμφωνηθεί. Αλλά μετά υπάρχουν οι λεπτομέρειες. Ο Piantedosi, στο τέλος του πρώτου γύρου των διαπραγματεύσεων, ευχαρίστησε για «τις μεσολαβήσεις» που οδήγησαν σε βελτιώσεις στο κείμενο, αλλά σημείωσε ότι «υπάρχουν ακόμη αντιρρήσεις για την αρχή της σύνδεσης», που θεωρείται «καθοριστικό» σημείο. «Δυσκολευόμαστε αν δεν βρούμε μια περαιτέρω μορφή συμβιβασμού», εξήγησε. Με απλά λόγια, πρόκειται για τον εντοπισμό τρίτων χωρών, ασφαλών αλλά όχι προέλευσης, στις οποίες είναι δυνατόν να έρθουν οι απελαθέντες μετανάστες. Ορισμένα κράτη μέλη, όπως η Γερμανία, προτείνουν μια πολύ στενή ερμηνεία, άλλα μια πιο χαλαρή. Δεν είναι μια μικρή λεπτομέρεια, διότι θα επέτρεπε την απελευθέρωση των hot spots πολύ πιο γρήγορα και, επομένως, τον εξορθολογισμό του συστήματος (αν και με ορισμένα κρίσιμα ζητήματα στο μέτωπο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων). Η Ολλανδία, για παράδειγμα, τάχθηκε στο πλευρό της Ιταλίας.

Στη συνέχεια, η Σουηδία ξεκίνησε μια ακόμη «αδύνατη αποστολή» για να βρει μια συμφωνία in extremis. «Είμαστε κοντά, πολύ κοντά», προέτρεψε η υπουργός Μετανάστευσης Μαρία Μάλμερ Στένεργκαρντ. Κοντά αλλά όχι ακόμη στον στόχο, με την υπόθεση της αναβολής σε έκτακτο Συμβούλιο πριν ή μετά τη σύνοδο κορυφής των ηγετών στα τέλη Ιουνίου, αποφεύγοντας το σενάριο της ειδικής πλειοψηφίας που θα κινδύνευε να διχάσει περαιτέρω την Ευρώπη στον φάκελο. Και ίσως και να δοθεί χώρος στην κοινή αποστολή των φον ντερ Λάιεν-Μελόνι-Ρούτε στην Τυνησία την ερχόμενη Κυριακή να καρποφορήσει.