Το καρναβάλι ως συνηθισμένο γεγονός παρουσιάζει τέτοια στοιχεία που το καθιστούν λειτουργικό σε κάθε εποχή. Αλλά το κύριο τελετουργικό του χαρακτηριστικό που υποστηρίζει την επιβίωση και την προσαρμογή του στις νέες κοινωνικές συνθήκες είναι η μεταμφίεση. Είναι η πράξη που επιτρέπει στο άτομο να βγει από ορισμένα πλαίσια κοινωνικής συμπεριφοράς, να παίξει ρόλους και επομένως να βιώσει καταστάσεις που δεν επιτρέπονται υπό κανονικές συνθήκες.
Στις «παραδοσιακές» κοινωνίες, όπου οι κοινωνικές δομές και οι σχέσεις που τις διέπουν είναι αρκετά εδραιωμένες και επιτακτικές, και κατά συνέπεια ο κοινωνικός έλεγχος στη συμπεριφορά του ατόμου είναι αυστηρός, αυτού του είδους τα γεγονότα, τα οποία συνήθως συνδυάζονται με εποχιακές μελέτες διαβατηρίου, λειτουργούν και κοινωνικά ως λόγους χαλάρωσης, αλλά όχι μόνο. Η τελετουργική εφήμερη ανατροπή καθορισμένων ρόλων και γενικά η ελευθερία που χαρακτηρίζουν αυτές τις γιορτές είναι αφορμές για τελετουργική αναγέννηση στους θεσμούς και τους κανόνες της κοινωνίας, ανανέωση και ενίσχυση της κοινωνικής τάξης. Ο κόσμος τελετουργικά είναι «πάνω κάτω», προκειμένου να αποκατασταθεί και να ανανεωθεί το «κοινωνικό συμβόλαιο» στο οποίο βασίζεται και φυσικά να θεσπιστούν οι κανόνες στις συνειδήσεις των μελών της κοινότητας.
Αυτό το γεγονός της αναίρεσης των κανόνων, της αντιστροφής των ρόλων, της ελευθερίας, προϋποθέτει και αναπαράγει άκαμπτες κοινωνικές δομές και πολύ ξεχωριστές κοινωνικές σχέσεις (δυνάμεις, ιεραρχίες, διαφορές κ.λπ.). Η παρωδία, φυσικά, που είναι κυρίαρχο στοιχείο, δεν είναι ανατρεπτική στη φύση της, αν και υπό προϋποθέσεις μπορεί να γεννήσει κριτική για την κοινωνική τάξη. Η μεταμφίεση, κοινώς αποκαλούμενη «μεταμφίεση», είναι ένα φαινόμενο που παίρνει άλλες διαστάσεις στη σύγχρονη εποχή, όπου οι σχέσεις είναι πιο απρόσωπες, οι κλίμακες είναι μεγαλύτερες, οι δομικές σχέσεις είναι πιο ανεξέλεγκτες και η αποξένωση φυσικά αυξάνεται. Τολμώ να πω ότι η «μεταμφίεση» στη σύγχρονη ζωή έχει γίνει καθημερινή υπόθεση σε έναν κόσμο όπου η αλήθεια είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση.
Η ακαμψία των κοινωνικών δομών για τις οποίες μίλησα, ο άμεσος και αυστηρός κοινωνικός έλεγχος, οι προσωπικές σχέσεις, ανεξάρτητα από το πόσο καταπίεση εμπεριέχουν σε μικρής κλίμακας προβιομηχανικές κοινωνίες, χαρακτηρίζονται από τουλάχιστον μία διαφάνεια, καθαρότητα ρόλων και προθέσεις που κάνουν τη μεταμφίεση υπόθεση. τελετουργικό-εθιμικό με συγκεκριμένες λειτουργίες. Στην καθημερινή ζωή ο όρος “μάσκαρα” χρησιμοποιείται για άτομα που παρεκκλίνουν από τους κανόνες.
Σήμερα, η αποπροσωποποίηση που επιβάλλεται από τις μαζικές δομές της βιομηχανικής κοινωνίας και η σύγχυση και η αποξένωση που σηματοδοτούν τις ανθρώπινες σχέσεις καθιστούν τα όρια μεταξύ προσώπου και μάσκας όλο και πιο θολά.
Το πρόσωπο του καθενός από εμάς είναι αυτό που είμαστε. Η μάσκα είναι αυτό που προσποιούμαστε ότι είμαστε. Πόση όμως συνείδηση έχει το κάθε πρόσωπο του, ώστε να μπορεί να ελέγχει το πρόσωπό του; Το ερώτημα σχετίζεται άμεσα με την έννοια της αλλοτρίωσης. Και φυσικά στην περίπτωση της ασυνείδητης μεταμφίεσης του Εγώ, το ηθικό πρόβλημα δεν είναι τόσο μεγάλο όσο στην περίπτωση του συνειδητού μασκαρέματος, φαινόμενο που στιγματίζει την κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας μας σε βαθμό που δεν χρειαζόμαστε Καρναβάλι…
“Τυπικός λάτρης των ζόμπι. Υπέρμαχος του αλκοόλ. Ανίατος εθισμένος στην τηλεόραση. Ακραίος λάτρης του διαδικτύου. Βραβευμένος αναλυτής.”